کالیبراسیون بـه منظور تعیین صحت عملکرد دستگاه اتـوکلاو بـه وسیله نـشـانـگـر هـا (اندیکاتورها) سنجش می شود و روش های سنجش عبارتند از:
یـکـی از مهمترین و اقتصادی تـریـن روش هـای کنترل صـحـت عملکـرد دستگاه هـای استریلیزر، استفـاده از اندیکاتورهـای شیمیایی می بـاشـد. مکانیسم عملکرد ایـن اندیکاتورها بـر پایه تغییرات شیمیایی مواد در برخورد با عامل استریل کننده در دما، زمان و فشار خـاص است. چون پایه عملکرد اندیکاتورهای شیمیایی بـر اساس تغییرات شیمیایی است، ایـن اندیکاتورها بـر حسب نـوع استریل کننده ها و نوع ابزارهایی که قرار است استریل گردد متنوع است و ضرورتاً بایستی برای هر نوع استریلیزر اندیکاتور مخصوص آن را استفاده نمود.
کلاس های اندیکاتور شیمیایی
ایـن نـوع اندیکاتورها صـرفـاً جهت استفاده در خارج بسته های استریل بکار می رود. تغییر رنگ این اندیکاتورها نشانگر صحت عمل استریلیزاسیون نبوده و فقط برای فهمیدن اینکه پک داخل دستگاه استریل وارد شده است یا نه بکـار می رود. معمول تـریـن ایـن اندیکاتورهـا چسب هـای اتـوکلاو می بـاشد. ایـن نـوع چسب هـا روی بسته هـا چسبانـده می شوند و پس از استریلیزاسیون تغییر رنگ می دهند.
ایـن نـشـانـگـرهـا جهت استفاده در آزمایش هـای تخصصی و انـدازه گیری یـک ویـژگـی در رابطه بـا دستگاه استریلیزاسیون مورد نظر طراحی شده است.
اندیکاتور حساس برای فقط یک پارامتر خاص مثل اندیکاتور پلاسما که صرفاً وجود پلاسما را کنترل کرده و دمـا و زمان را کنترل نمی کند.
یک اندیکاتور چند شاخصه کـه حداقل بـه ۲ پارامتر حساس بـاشـد؛ مانند دمـا و زمان. تمامی اندیکاتورهای این کلاس و کلاس های بالاتر تغییرات رنگ غیر ناگهانی دارند. در این کلاس تغییر رنـگ ۲۵ درصد پـارامترهـا حساس است یعنی اندیکاتوری که ۴ دقیقه طول می کشد تا تغییر رنگ دهد ۱ دقیقه نوسان خواهد داشت.
ایـن نوع اندیکاتورها هم مثل کلاس ۴ حداقل به ۲ پارامتر حساس هستند با این تفاوت که دقت تغییر رنگ ۱۵ درصد می باشد.
ایـن نـوع اندیکاتورها هـم حداقل به ۲ شـاخـص حسـاس انـد (نظیر کلاس ۴ و ۵) کـه در آنها دقت تغییر رنگ ۶ درصد و نحوه تغییر رنگ آن بسیار ناگهانی اتفاق می افتد که با کلاس های ۴ و ۵ متفاوت است. بـه طور کلی این نشانگر بـرای اطمینان از اعمال صحیح کلیه پارامترهای مؤثر در استریلیزاسیون و سیکل هـای تنظیمی دستگاه بـه کار می رود و با حساسیت های بالاتری طراحی شده اند.
اندیکاتور بیولوژیکال
مکانیسم عملکرد آن بـر اسـاس تـوانایی کشتن میکروارگانیسم زنـده تـوسط دستگاه استریـل کننده است. نـوع میکروارگانیسم استفاده شده در آن از خـانـواده اسپور باسیلوس استروترموفیلوس می باشد. این اسپور جزو قویترین اسپورهای موجود در حیات کـره زمین محسوب می شود و خـود این اسپور و خانواده آن پاتوژن (بیماریزا) نیستند.
منبع :وب سایت علمی و آموزشی بهداشت محیط
مطالب به روز به سمت چپ سایت بخش آخرین مطالب مراجعه کنید)