خطرات زباله ها بهداشتی

خطراتبهداشتی زباله ها

خطرات بهداشتی زباله:
عدم کنترل زباله های شهری وروستایی بعلت مواد آلوده کننده وفساد پذیر و نیز رطوبت وحرارت مناسب پناهگاهی مناسب برای انواع حشرات و جوندگان موذی میباشد. همواره توده های زباله از عوامل اصلی ومولد بسیاری از بیماریهای مشترک بین انسان و حیوانات و سایر بیماریهای واگیر دار وغیرواگیردار بوده است .
پراکندگی مواد زاید خانگی وصنعتی وتجاری وانتشار زباله های بیمارستانی ازیک سو و تداوم گرما و طولانی شدن زمان برداشت زباله از معابر و اماکن عمومی از سوی دیگر از جمله عوامل مساعد کننده برای تکثیر ورشد سریع بسیاری از باکتریها و انگلها و موجودات و جوندگان موذی میباشد.
مگس با انتقال فیزیکی بسیاری از باکتریها و انگلها نظیر تراخم – اسهالهای مهلک و عفونی و بیماریهای قارچی ومسمومیت غذایی و ... باعث بیمارشدن انسان میگردند.
باکنترل و دفع صحیح بهداشتی زباله حدود 90 درصد از مگسها ، حدود 65 درصد از موشها را میتوان تحت کنترل درآورد.
دفن بهداشتی زباله:

دفن بهداشتی زباله عبارت است از انتقال مواد زاید جامد به محل ویژه دفن آن‌ها در دل خاک بنحوی که خطری متوجه محیط زیست نشود. دفن بهداشتی، یک روش موثر و ثابت شده برای دفع دائم موادزاید است. در هر منطقه ای که زمین کافی و مناسب وجود داشتهباشد، روش دفن بهداشتی می‌تواند بخوبی مورد استفاده قرار گیرد.

این روش متداول ترین روش دفع زباله در جهان است. عملیات دفن بهداشتی زباله شامل چهار مرحله زیر است:· ریختن زباله در یک وضع کنترل شده، پراکندن و فشردگی زباله در یک لایه نازک برای حجم مواد (به ضخامت حدود 2 متر)، پوشاندن مواد با یک لایه خاک به ضخامت حدود 20 سانتی متر ،پوشش لایه نهایی زباله به ضخامت حدود 60 سانتی متر با خاک دفن بهداشتی زباله یک روش کاملاً قابل قبول و مطمئن برای دفعزباله های شهری است و به عنوان یک جایگزین در مقابل تلنبارکردن زباله مطرح است. پوشاندن مواد در دفن بهداشتی زباله به طورموثر از تماس حشرات، جوندگان، حیوانات دیگر و پرندگان با زباله ها جلوگیری به عمل می‌آورد. لایه پوششی خاک همچنین از تبادل هواو مواد زاید جلوگیری کرده و مقدار آب سطحی را که ممکن است به داخل محل دفن نفوذ کند به حداقل می‌رساند. ضخامت لایه خاکی که برای پوشش روزانه مواد به کار می‌رود بایستی حداقل 15 سانتی متر و پوشش نهایی خاک در روی شیارهای زباله 60 سانتی متر باشدتا از نظر ایجاد و یا نشت گازهای تولیدی در اعماق و یا سطح زمینکنترل لازم به عمل آید.

انتخاب محل دفن زباله:

انتخاب زمین مورد نیاز مناسب برای دفن زباله های شهری، مهمترین عمل در دفن بهداشتی محسوب می‌شود که باید با دقتکافی و همکاری ادارات و موسساتی چون حفاظت محیط زیست، بهداشت محیط، سازمان آب منطقه ای، سرجنگلداری، کشاورزی ومنابع طبیعی و نیز با تشریک مساعی شهرداری‌ها انجام شود. محل دفن بهداشتی زباله باید حداقل به مدت 25 سال محاسبه شده و درجهت توسعه شهر نباشد. این امر هم از نظر ایجاد ترافیک ناشی ازرفت و آمد کامیون‌های زباله کش و هم از نظر مسائلی که در اجرایعملیات در محل دفن مورد توجه است، حائز اهمیت است. انتخاب نوع زمین برای طراحی دفن بهداشتی زباله و عملیات بهره برداری ونیز ابزار مورد نیاز تاثیر بسیار مستقیمی در این مورد دارد.

بطورخلاصه فاکتورهای مهمی که در انتخاب محل دفن زباله باید موردتوجه قرار گیرند عبارتند از:

توجه به بهداشت و سلامت عمومی، سطح زمین مورد نیاز، توپوگرافی منطقه، مطالعات هیدرولوژی و زمینشناسی جایگاه، قابلیت دسترسی به خاک پوششی مناسب، قابلیت دسترسی به محل دفن، فاصله شهر تا محل دفن، رعایت جهت بادهای غالب، زهکشی محل دفن، هزینه ها و استفاده های آتی از شهری زمین و توجه خاص هر طرح جامع توسعه.

مزایای روش دفن بهداشتی :

1- اقتصادی ترین روش میباشد البته درصورتی که زمین به مقدار کافی ومناسب باشد.

2- سرمایه گذاری اولیه آن درمقایسه باسایر مواد دفع بهداشتی زباله کمتر است .

3- برای دفع نهایی زباله نیاز به مراحل ومکمل بعدی ندارد .
4- نیاز به جداسازی مواد ندارد . 5- از زمین دفن برای ایجاد فضای سبز ، پارک ، ... پس از انجام تخلیه و پرشدن ظرفیت محل میتوان استفاده کرد.

معایب روش دفن بهداشتی :

1-برای جوامع پرتراکم زمین مورد نظر درفاصله مناسب در دسترس نیست

2-گاهی اوقات در اثر بی توجهی مسئولین مربوطه زباله ها بصورت تلنبار تبدیل میشود.

3-بدلیل ایجاد نشست در محل دفن ساختمان سازی مقدورنمیباشد
4-دراثر تولید گاز متان ونشت شیرابه وتولید گادی اکسیدکربن ایجادخطر خطر انفجار والوده بالارفتن سختی آبهای زیر زمینی و شدن آنها میگردد.

دکتر مهرداد حلوائی

ـ روش ترانشه ای یا گودال(trench method):
این روش در مناطقی که خاک به عمق کافی در دسترس بوده و سطح آب‌های زیر زمینی به کفایت پایین است مورد استفاده قرارمی‌گیرد. بدین ترتیب ترانشه هایی بطول 30-12 ، عمق 4ـ1 وعرض 15ـ5/4 متر حفر می‌شود. از این پس زباله در ترانشه هایی که از قبل آماده شده است تخلیه گردیده و به صورت لایه های نازکی که معمولا بین 200ـ150 سانتی متر است فشرده می‌گردد.ارتفاع این لایه ها بایستی حداکثر 5/2-2 متر رسیده و و در صورت لزوم با قشری از خاک به ضخامت 30ـ10 سانتی متر پوشیده شوند.

Health risks waste

عدم کنترل زباله های شهری وروستایی بعلت مواد آلوده کننده وفساد پذیر و نیز رطوبت وحرارت مناسب پناهگاهی مناسب برای انواع حشرات و جوندگان موذی میباشد. همواره توده های زباله از عوامل اصلی ومولد بسیاری از بیماریهای مشترک بین انسان و حیوانات و سایر بیماریهای واگیر دار وغیرواگیردار بوده است .

خطرات بهداشتی زباله ها

توجه به محیط زیست و حفظ سلامتی انسان و دیگر موجودات، یکی از اصول اساسی در بقای زندگی است. کنترل آلودگی‌های محیط ازجمله مواد زاید جامد، بخش مهمی از این توجه را دربر می گیرد. در کشور ما با محاسبه ۸۰۰ گرم زباله سرانه، هر روزه بالغ بر ۵۰۰۰۰ تُن مواد زاید جامد تولید می‌شود. وجود ۷۰ درصد مواد آلی قابل تبدیل به کود و بیش از ۴۰ درصد رطوبت در زباله های خانگی از ویژگیهای زباله های تولیدی در کشور ماست.
    توجه به امر بهداشت و سلامت جامعه و رعایت جنبه های پیشگیری قبل از درمان بدون توجه به سیستمهای جمع آوری و دفع مواد زاید که یکی از دلایل اصلی آلودگی در شهرها و روستاهای کشور است، امکان پذیر نیست. اشاعه بیماری کیست هیداتیک، بروز گهگاه وبا، انواع بیماری‌های پوستی همچون لیشمانیوز و سلسله بیماری‌های سرطان‌زا و ... ماحصل تداخل صدها نوع ماده سمی و عفونت‌زا با زباله و انتشار آن‌ها در آب، خاک و هوای زندگی روزمره ماست.

* بنابر این برای دفع زباله لازم است موارد زیر مورد توجه قرار گیرد:
خطرات ناشی از دفع زباله به طریق غیر بهداشتی

اصول بهداشت و بهسازی محیط، در هر روستا ایجاب می‌کند که زباله ها در حداقل زمان از منازل و محیط زندگی انسان دور شده و در اسرع وقت دفع گردند. اهمیت دفع بهداشتی زباله ها موقعی بر همه روشن خواهد شد که خطرات ناشی از آنها بخوبی شناخته شود.
زباله ها نه فقط باعث تولید بیماری، تعفّن و زشتی مناظر می‌گردند، بلکه می‌توانند به وسیله آلوده کردن خاک،آب و هوا خسارات فراوانی را به بار آورند. به همان اندازه که ترکیبات زباله
مختلف است، خطرات ناشی از مواد تشکیل دهنده آن‌ها نیز می‌توانند متفاوت باشند. جمع آوری، حمل و نقل و آخرین مرحله دفع این مواد بایستی به طریقی باشد که خطرات ناشی از آنها در سلامتی انسان به حداقل ممکن کاهش یابد.
مگس

مگس خانگی از نظر انتشار بسیاری از باکتریهای بیماریزا قابل اهمیت می‌باشد. بر اساس مطالعات انجام شده، انتشار بسیاری از امراض همچون اسهال‌های آمیبی و باسیلی، تراخم، حصبه و شبه حصبه، وبا، سل، جذام، طاعون و سیاه زخم به وسیله مگس امکان پذیر است. این حشره به وسیله پرزهای چسبنده و مژکهای فراوان بدن خود با نشستن بر روی مدفوع انسان و حیوان و بسیاری از کثافات و زباله ها میکروبهای مختلف را از طریق تماس مستقیم بدن انسان و یا غذای مورد نیاز او به محیط زندگی وارد نموده و بطور مکانیکی باعث انتقال بیماریها به موجود زنده دیگری می‌گردد. ساختن مستراحهای بهداشتی در روستا و حفظ محیط زیست از پراکندگی زباله، پِهِن و دیگر فضولات فسادپذیر انسانی و حیوانی نیز از جمله عواملی است که باعث جلوگیری از تولید و رشد لارو مگس خواهد شد. در صورتی که روش دفع زباله به صورت تلنبار کردن در فضای آزاد باشد کرمینه مگس در داخل زباله که از نظر حرارت، رطوبت و مواد غذایی مناسبترین محیط به شمار می‌رود رشد و نمو کرده و پس از رسیدن زمان بلوغ به منازل و اماکن مجاور پرواز می‌نماید
جوندگان
سالم سازی محیط بخصوص کنترل زباله ها چه در امر جمع آوری و چه در دفع بهداشتی آنها مفیدترین راه مبارزه با جوندگان می‌باشد و بدیهی است که یکی از خطرناکترین مضرات عدم توجه به دفع زباله نشو و نما و انتشار موش است. تب تیفوس، طاعون، لپتوسپیروز، اسهال آمیبی و انتقال کرم کدو و تریشین از ناراحتیهایی است که توسط موش ایجاد می گردد.

آلودگی‌های آب

خلیه مواد زاید جامد (زباله) در محیط به وسیله جاری شدن آبهای سطحی اعم از جویبارها، رودخانه ها و دیگر آبهای حاصل از بارندگی به نقاط مختلف موجب انتشار آلودگی می‌گردند. همچنین، دفن غیر بهداشتی زباله در دره ها، سراشیبی‌ها و دیگر اماکن که مخالف ضوابط حفاظت
آبهای زیرزمینی است، از نظر بهداشت محیط کاملاً خطرناک است. مخصوصاً اینکه محل تخلیه و یا دفن در خاک‌های سبک شنی و یا در حوالی رودخانه ها و چشمه سارها باشد.

آلودگی هوا

سوزاندن مواد پلاستیکی که متاسفانه امروزه به میزان فراوانی در زباله ها وجود دارند صرفنظر از تولید دیوکسین‌ها گازهایی همچون گاز کربنیک، انیدرید سولفوره، گازهای سمّی کلره و غیره می‌نماید که فوق‌العاده خطرناک بوده و موجب آلودگی شدید هوا می‌گردند. گازهای حاصل از تخمیرهای هوازی و غیر هوازی در مراکز دفن زباله قادرند باعث آلودگی هوا (تولید گاز متان) و آبهای زیرزمینی شوند.
** بنابراین جهت دفع صحیح زباله باید به روشهای زیر توجه داشت:

روش‌های دفع زباله
روش‌های معمول که تاکنون برای دفع زباله بکار گرفته شده است شامل بازیافت، سوزاندن، دفن بهداشتی و تهیه کود از زباله (کمپوست ) با استفاده از سیستم‌های سنتی، نیمه صنعتی و مدل‌های پیشرفته است.
سوزاندن
در ایران با توجه به کیفیت زباله ها که بهره وری بازیافت و کودسازی در آنها زیاد است و نیز با توجه به وجود زمین‌های بایر و فراوان در اطراف شهرها، سرمایه گذاری در جهت احداث کارخانه های زباله سوز، توصیه نمی‌شود.

کمپوست یا کود گیاهی

تهیه کمپوست از فضولات در مقایسه با سایر روش‌های دفع زباله، بخصوص سوزاندن، ارزان تر و اقتصادی تر است، بطوریکه در روستاها می‌توان کود مناسبی جهت کشاورزی را از زباله ها تولید نمود.

سوزاندن
در ایران با توجه به کیفیت زباله ها که بهره وری بازیافت و کودسازی در آنها زیاد است و نیز با توجه به وجود زمین‌های بایر و فراوان در اطراف شهرها، سرمایه گذاری در جهت احداث کارخانه های زباله سوز، توصیه نمی‌شود.

کمپوست یا کود گیاهی

تهیه کمپوست از فضولات در مقایسه با سایر روش‌های دفع زباله، بخصوص سوزاندن، ارزان تر و اقتصادی تر است، بطوریکه در روستاها می‌توان کود مناسبی جهت کشاورزی را از زباله ها تولید نمود.
دفن بهداشتی زباله

دفن بهداشتی زباله عبارت است از انتقال مواد زاید جامد به محل ویژه دفن آنها در دل خاک بنحوی که خطری متوجه محیط زیست نشود. دفن بهداشتی، یک روش موثر برای دفع نهایی مواد زاید است. در هر منطقه ای که زمین کافی و مناسب وجود داشته باشد، روش دفن بهداشتی می‌تواند بخوبی مورد استفاده قرار گیرد. این روش متداول ترین روش دفع زباله در جهان است. عملیات دفن بهداشتی زباله شامل چهار مرحله زیر است:
•   ریختن زباله در شرایط کنترل شده در محل دفن
•   تسطیح و فشرده نمودن زباله در یک لایه نازک (به ضخامت حدود ۲ متر)
•   پوشاندن روزانه زباله با یک لایه خاک به ضخامت حدود ۱۵ سانتی متر

•
•   پوشش نهایی زباله با خاک به ضخامت حدود ۶۰ سانتی متر
پوشاندن زباله در دفن بهداشتی به طور موثر از تماس حشرات، جوندگان، حیوانات دیگر و پرندگان با زباله ها جلوگیری به عمل می‌آورد. لایه پوششی خاک همچنین از تبادل هوا و مواد زاید جلوگیری کرده و مقدار آب سطحی را که ممکن است به داخل محل دفن نفوذ کند به حداقل می‌رساند. ضخامت لایه خاکی که برای پوشش روزانه مواد به کار می‌رود بایستی حداقل ۱۵ سانتی متر و پوشش نهایی خاک در روی شیارهای زباله ۶۰ سانتی متر باشد تا از نظر ایجاد و یا نشت گازهای تولیدی در اعماق و یا سطح زمین کنترل لازم به عمل آید.
در انتخاب محل دفن زباله بایستی به نکات زیر توجه نمود :
   فاصله مناسب از مناطق مسکونی
   سطح آب زیرزمینی در منطقه ( بطوریکه نشت شیرابه زباله باعث آلودگی آب ها نشود )
   محل دفن حصارکشی شود تا حیوانات ولگرد دسترسی نداشته باشند .
   جهت بادهای غالب بطرف روستا نباشد .

گروه های هدف این متن آموزشی :
عموم مردم، دهیار و اعضای شوراهای اسلامی

منابع استفاده شده در تهیه این متن آموزشی :
۱ - بلوک بهورزی
۲ – کتاب مواد زاید جامد- دکتر علی عمرانی
۳- دستورالعملهای بهداشت محیط

نظرات 2 + ارسال نظر

امیر فرخی

جمعه 28 بهمن‌ماه سال 1401 ساعت 01:15 ب.ظ

درود بر شما
مطلب ارائه شده بسیار جامع و کاربردی است ، لذا درخواست دارد جهت جلب مشارکت شهروندان در امر تفکیک از مبدا به عنوان مهمترین و کاربردی ترین روش مدیریت پسماندها ، کلیپ و موارد آموزشی تصویری در هر بخش قرار گیرد .
بدون شک این موضوعات زمان بر خواهد بود لیکن می تواند اثر بخشی بیشتری در آگاهی شهروندان داشته و موجبات بهبود شرایط فراهم گردد .
با سپاس از شما

شرکت آذرپاش پیشرو

سه‌شنبه 18 مهر‌ماه سال 1402 ساعت 02:54 ب.ظ https://azarpp.co.ir/product/%d9%85%d8%ae%d8%b2%d9%86-%d8%b2%d8%a8%d8%a7%d9%84%d9%87-%d8%b2%db%8c%d8%b1-%d8%b2%d9%85%db%8c%d9%86%db%8c/

بسیار کاربردی و مفید.
خسته نباشید.
توفیق است با زمینه سازی در امر بازیافت بتوانیم اثرات مخرب زباله را از بین برده و در مدرن سازی شهرها، گامی مثبت برداریم.