سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط

برگه‌ها

آمار : 21894292 بازدید Powered by Blogsky

تصفیه خانه آب وفاضلاب شرق مشهد-اولنگ

مقدمه
تصفیۀ فاضلاب خانگی هم یک ضرورت بهداشتی و هم یک فرصتی برای استفادۀ مجدد از حجم زیادی از آب است. تقریباً 70% از آبی که به مصرف مشترکین در منازل می رسد به فاضلاب تبدیل می شود. همچنین این فاضلاب شامل رواناب های سطحی ناشی از بارندگی است که توسط شبکۀ جمع آوری از سطح شهر جمع آوری شده و توسط خط انتقال به تصفیه خانۀ فاضلاب منتقل می شود.
این فاضلاب نسبت به فاضلاب صنعتی آلودگی کمتری دارد و میزان BOD آن معمولاً بین 200 ppm تا 300 ppm است و به دلیل داشتن ازت و فسفر، بعد از حذف مواد آلی و عوامل بیماریزا، برای استفاده در کشاورزی بسیار مناسب می باشد.
دلایل ضرورت تصفیۀ فاضلاب:
1-    تأمین شرایط بهداشتی جامعه
2-    مدیریت منابع آب (استفاده مجدد از فاضلاب و برداشت کمتر از منابع آب سطحی و زیرزمینی)
3-    جلوگیری از آلودگی منابع آب
تصفیه خانۀ فاضلاب شرق مشهد (اولنگ) در سال 81 به بهره برداری رسید. این تصفیه خانه با روش برکۀ تثبیت کار می کند و پساب تصفیه شده در آن به مصارف کشاورزی می رسد.
مشخصات کلی تصفیه خانه
-    شبکۀ جمع آوری فاضلاب مشهد به دو قسمت تقسیم شده که قسمت غربی آن یعنی بخش های آزاد شهر و قاسم آباد و بلوار وکیل آباد بعد از میدان آزادی و پل قائم به تصفیه خانۀ غرب مشهد (پرکند آباد) منتهی می شود و فاضلاب قسمت شرق مشهد، به تصفیه خانۀ اولنگ منتقل می شود. طول خط انتقال 20 km و قطر خط انتقال 2000 mm است. بهره برداری از این تصفیه خانه در سال 81 شروع شد.
-    BOD ورودی متغییر است و معمولاً در محدودۀ 200 mg/l تا300 mg/l   قرار دارد.
-    راندمان تصفیه حدود 70% است.
-    فاضلاب ورودی به این تصفیه خانه تماماً فاضلاب خانگی است و هیچگونه فاضلاب صنعتی وارد شبکۀ آن نمی شود. میانگین دبی ورودی حدوداً 250 l/s تا 300 l/s است. تصفیه خانه برای دبی متر مکعب در روز ( تقریباً معادل 290 l/s) طراحی شده است ولی در حال حاضر مقدار دبی ورودی با توجه به توسعۀ شبکۀ جمع آوری رو به افزایش است که به این منظور فاز جدید تصفیه خانه کلنگ زنی شده و با ظرفیت    متر مکعب در شبانه روز در حال احداث است. سیستم تصفیه خانه از طرحی در برکلی آمریکا الگوبرداری شده است. سیستم این تصفیه خانه برکۀ تثبیت است ولی سیستم فاز جدید تصفیه خانه پیشرفته تر است و حتی ازت و فسفر را نیز از فاضلاب جدا می کند. این تصفیه خانه درمجاورت تصفیه خانۀ اولنگ و با عنوان تصفیه خانۀ التیمور احداث خواهد شد.

بخش ورودی تصفیه خانه
در ابتدای تصفیه خانه در مسیر فاضلاب کانالهای انحرافی تعبیه شده است. این سیستم طوری طراحی شده که در زمان وجود شک هیدرولیکی مثل مواقع بارندگی یا زمانی که دبی بیشتر از ظرفیت تصفیه خانه می شود، مقدار اضافی مقدار اضافی جریان خود به خود و به صورت سرریز به مسیر فرعی (Bypass) هدایت شده و نهایتاً به رودخانۀ کشف رود می ریزد.

آشغالگیر
در این تصفیه خانه فقط آشغالگیر دستی وجود دارد و آشغالگیر مکانیکی وجود ندارد. فاصلۀ بین میله های آن3 cm است. فاضلاب از طریق لولۀ آزبستی با قطر 400 mm وارد آشغالگیر می شود. آشغالها پس از جمع آوری به صورت بهداشتی دفن می شوند. در این تصفیه خانه دانه گیر وجود ندارد که این مسئله سبب می شود حجم قابل توجهی از لجن ته نشین شده در برکه ها را این دانه ها تشکیل دهند و لجن حاصل ماهیتی معدنی و غیر قابل تجزیه پیدا کند.

دبی سنج
تعیین دبی ورودی بعد از آشغالگیر در پارشال فلوم انجام می شود. سنسور مورد استفاده در این تصفیه خانه بیرون جریان فاضلاب و در بالای پارشال فلوم تعبیه شده است که اندازه گیری دبی را با استفاده از امواج صوتی انجام می دهد. به دلیل طراحی نامناسب مسیر پارشال فلوم، تلاطم زیاد جریان باعث ایجاد خطا در اندازه گیری دبی می شود و دبی بدست آمده از اندازه گیری دارای نوسان بوده و مقدار دقیق آن مشخص نمی شود. اندازه گیری دبی به صورت روزانه انجام می شود. هر روز صبح pH وDO اندازه گیری می شود. و TSS، BOD و COD هفته ای دو بار اندازه گیری می شود.

مجرای تقسیم جریان
بعد از پارشال فلوم مسیر کانال به دو مجرای مجزا تقسیم می شود که یکی از مجراها به برکه های فعال منتهی شده و مسیر دیگر به فاز جدید (تصفیه خانۀ التیمور) ختم می شود.

برکه های فاکولتاتیو
روش تصفیه برکۀ تثبیت است که مجموعاً از 6 برکه تشکیل شده که 4 حوضچۀ اختیاری (فاکولتاتیو) و 2 برکۀ ذخیره است. فاضلاب از طریق لولۀ آزبست400 mm   ابتدا وارد چاله های هاضم می شود و سپس از عمق وارد برکه های اختیاری می شود. هر برکه دو چالۀ هاضم دارد که شکل هندسی آنها به صورت هرم معکوس است. طراحی به این شکل سبب می شود سرعت فاضلاب ورودی کم شده و تا حدودی ذرات معلق در داخل چاله های هاضم ته نشین شود. در سطح آب در قسمتهای بالای چاله های هاضم حبابهایی تشکیل شده که ناشی از فعالیت میکروارگانیزم های بیهوازی است. بخش عمدۀ بار آلی فاضلاب در چاله های هاضم تثبیت می شود. در این تصفیه خانه هیچ امکاناتی برای تخلیۀ لجن پیش بینی نشده است چون در روش برکۀ تثبیت چیزی حدود 15 تا 20 سال طول می کشد تا مقدار لجن به حدی برسد که نیاز به تخلیۀ آن باشد.
چاله های هاضم به صورت ذوذنقه هستند که طول قاعدۀ بزرگ آنها 235 m ، قاعدۀ کوچک70 m و طول دو ضلع دیگر آنها 130 m است. عمق چاله های هاضم 5/5 m و عمق استخرهای فاکولتاتیو تقریباً 4/5 m است.
کف استخرها زیرسازی شده و دیواره های آن سنگ چینی شده است. در هر برکه 6 سرریز برای خروج فاضلاب وجود دارد تا با طرح مناسب فاضلاب مسیر مناسب را در داخل برکه ها طی کند و به صورت یکنواخت از برکه ها خارج شود. فاضلاب پس از خروج از سرریزها از طریق عمق وارد استخرهای ذخیره می شود.

پساب خروجی
در انتهای تصفیه خانه، یک ایستگاه پمپاژ وجود دارد که پساب تصفیه شدۀ تصفیه خانه را به نواحی پائین دست سد طرق منتقل می کند تا در آنجا به مصارف کشاورزی برسد و بدین گونه نیاز کشاورزان مرتفع شود تا از تمام آب پشت سد بتوان برای مصارف شرب استفاده کرد.
در این تصفیه خانه پس از تصفیۀ فاضلاب گندزدایی انجام نمی گیرد چون در روش برکۀ تثبیت فاضلاب خروجی از نظر مقدار میکروارگانیزم ها در شرایط مطلوبی قرار دارد و نیازی به گندزدایی وجود ندارد.
در روش برکۀ تثبیت به مساحت زیاد و زمان ماند طولانی نیاز است و از هیچ گونه مواد شیمیایی و افزودنی در فرایند تصفیه استفاده نمی شود.
زمان ماند هیدرولیکی16/5 روز در برکه های فاکولتاتیو، 1/5 روز در چاله های هاضم و تقریباً 8 روز در استخرهای ذخیره است. بنابراین زمان ماند کلی فاضلاب، 26 روز است.

نقاط قوت
- راندمان مناسب بدون مصرف انرژی (هزینۀ بهره برداری کم).
- عدم پیچیدگی تأسیسات و فرآیندهای بیولوژیکی و راهبری آسان و عدم نیاز به تعداد زیاد پرسنل ماهر.
- انتقال ثقلی فاضلاب در تمام مراحل و عدم استفاده از پمپاژ.

معایب
- نداشتن دانه گیر.
- طراحی نامناسب کانال ورودی فاضلاب در بخش دبی سنج (ابعاد کوچک و شیب زیاد کانال باعث می شود سرعت حرکت آب و در نتیجه تلاطم جریان زیاد باشد و اندازه گیری دبی با خطای زیادی همراه باشد.)
- عدم پیش بینی امکانات تخلیۀ لجن.
- عدم آمادگی تأسیسات کلرزنی.
- طراحی نامناسب دریچه های خروجی سرریز و عدم قابلیت کنترل دبی خروجی.
- حجم بالای فاضلاب ورودی که منجر به کاهش زمان ماند و در نتیجه راندمان تصفیه می شود.