سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط
سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط

آزمایشگاه مواد غذایی و آشامیدنی


آزمایشگاه مواد غذایی و آشامیدنی

آزمایش و آگاهی از ویژگی های شیمیایی و میکروبی مواد غذایی و آشامیدنی برای مصرف انسان و خوراک دام، طیور و آبزیان نه تنها ضامن سلامت مصرف کننده است، بلکه برای تولید کنندگان محصول نیز لازم و ضروری می باشد. کنترل کیفی مواد غذایی و خوراک دام وطیور، شناسایی مواد شیمیایی مختلفی که در صنعت جهت اهداف خاصی به غذا اضافه می گردند، بررسی باقیمانده آنتی بیوتیک ها که بعنوان مکمل غذایی و یا در موارد معالجه دام ها مصرف می شوند و نیز تعیین آلودگی مواد غذایی به فلزات، مواد شیمیایی، حشره کش ها و آفت کش ها از دیگر اهداف آزمایش مواد غذایی می باشد.
آزمایشگاه مواد غذایی پاستور افتخار دارد اعلام نماید که با تلاش فراوان موفق به راه اندازی یکی از پیشرفته ترین و مجهز ترین آزمایشگاه های مواد غذایی و آشامیدنی بخش خصوصی در سطح کشور شده است. در حال حاضر مجموعه ای کامل از آزمایشات مواد غذایی و خوراک دام، طیور و آبزیان در این آزمایشگاه به شرح زیر انجام می شود:

1- آنالیز شیمیایی و فیزیکی مواد غذایی
 در آزمایشگاه مواد غذایی پاستور از روشهای کلاسیک (فیزیکی و شیمیایی) و روشهای دستگاهی جهت تجزیه مواد غذایی استفاده می شود. در روشهای کلاسیک اغلب از وسایل ساده آزمایشگاهی و بکارگیری واکنشهای مختلف استفاده می شود ولی در روشهای دستگاهی، تجهیزات مدرن آزمایشگاهی کاربرد دارند.
اندازه گیری رطوبت
آب قسمت عمده ای از ترکیبات مواد غذایی و خوراک دام وطیور را تشکیل می دهد. قسمتی از آب مواد غذایی به آسانی توسط فشار یا حرارت خارج می شود ولی قسمتی دیگر از آب محتوی که به صورت الصاق یا ترکیب در ماده غذایی موجود است به سختی خارج می شود که به آن "آب پیوسته" گویند. کارشناسان آزمایشگاه مواد غذایی پاستور اندازه گیری رطوبت ماده غذایی را به دو علت زیر توصیه می نمایند:
1- تشخیص خلوص ماده غذایی، در مواردی که به ماده غذایی آب اضافه شده و یا رطوبت آن بیش از حد مجاز است.
2- تعیین قابلیت نگهداری ماده غذایی، چون رطوبت محیط را برای رشد میکروارگانیسم ها مساعد می کند.
تعیین خاکستر ماده غذایی
هرگاه ماده غذایی یا خوراک دام را بوسیله حرارت یا مواد شیمیایی اکسید کرده و بسوزانیم به طوریکه مواد آلی آن از بین رفته و تنها مواد معدنی آن باقی بماند، اصطلاحاً به آن خاکستر ماده غذایی می گویند. البته این خاکستر نمایانگر املاح ماده غذایی به طور کامل نیست، چون برخی از املاح معدنی ممکن است طی روند حرارت دیدن متصاعد شوند. خاکستر تولید شده اغلب شامل موادی مانند ‌سدیم، پتاسیم، منیزیم، منگنز، کلسیم، آهن، گوگرد، فسفر و کلر می باشد .

اندازه گیری چربی
چربیهای موجود در ماده غذایی به دو صورت آزاد و باند به سایر ترکیبات وجود دارند. برای استخراج چربی روشهای گوناگونی وجود دارد که در این روشها تمام مواد محلول در چربی مانند فسفولیپیدها، استرولها، اسیدهای چرب آزاد و کاروتنوئید ها هم اندازه گیری می شوند.

اندازه گیری اسیدهای چرب آزاد
فساد هیدرولیتیک چربی های مواد غذایی تحت اثر آنزیم لیپاز و در حضور آب انجام می گیرد و اسیدهای چرب اشباع و غیر اشباع را شامل می شود. آنزیم لیپاز می تواند منشاء میکروبی داشته و یا در خود ماده مورد نظر از قبل موجود باشد. در این فساد اسیدهای چرب از ترکیب گلیسریدی جدا می شود و به خصوص اسیدهای چرب 14C و کوتاهتر از آن می توانند باعث ایجاد طعم و بوی نامطبوع در فرآورده بشوند.

اندازه گیری پراکسید
اکسیداسیون یکی از روش های فساد مواد غذایی است و ماده حاصل در این روش پراکسید است که توسط عدد پراکسید سنجش می شود و بیشتر در اسیدهای چرب غیر اشباع رخ می دهد. به دلیل اهمیتی که اکسید اسیون چربی ها در ایجاد بدطعمی در مواد غذایی دارد، سنجش این فاکتور دارای اهمیت است. پراکسید یا هیدروپراکسید محصول اولیه اکسیداسیون چربی ها می‌باشد و هر چه چربی غیر اشباع تر باشد، آمادگی بیشتری برای اکسید شدن دارد. مقدار هیدروپراکسید تولید شده در ماده غذایی تا حد معینی قابل قبول بوده و بیش از آن بیانگر فساد ماده غذایی است.

شناسایی اسیدهای چرب
اسیدهای چرب تنوع بسیار زیادی دارند و همین وضع سبب شده است تا چربیهای فراوانی با خصوصیات کاملا متفاوت بوجود آیند. با تعیین نوع اسیدهای چرب یک ترکیب غذایی می توان به منبع اسیدهای چرب آن و همچنین تقلبات احتمالی صورت گرفته پی برد. یکی از روشهای دقیق و سریع شناسایی اسیدهای چرب روش GLC) Gas Liquid Chromatograph)‌ است.
اندازه گیری سدیم و پتاسیم، کلسیم و فسفر
مقدار مواد معدنی در مواد غذایی و خوراک دام را می توان به روشهای گوناگون شیمیایی و دستگاهی اندازه گیری نمود. نور سنجی شعله ای (Flame Photometry) روشی است که می توان تعداد محدودی از عناصر با این روش اندازه گیری نمود و , حداکثر شامل 4 عنصر سدیم، پتاسیم، کلسیم و لیتیوم می باشد.
روش مهمتر دیگری بنام طیف سنجی جذب اتمی (Atomic Absorption Spectrophtometry) وجود دارد که نسبتاً دقیق و ساده بوده و برای اندازه گیری مقادیر ناچیز فلزات مختلف به اندازه کافی حساس می باشد.

اندازه گیری پروتئین
پروتئینهای پلیمری از اسیدهای آمینه هستند که به دلیل ساختمان و ترکیب شیمیایی خاص خود نقش مهمی در ایجاد خصوصیات فیزیکی و بافتی مناسب و لازم در مواد غذایی ایفا می کنند. این ترکیبات همچنین از نظر ایجاد طعم و عطر در غذا حائز اهمیت می باشند.
روشهای گوناگونی برای سنجش پروتئین ماده غذایی وجود دارد که با توجه به نوع نمونه ،‌سرعت عمل اندازه گیری و تعداد نمونه، می توان هر یک را به کار برد. روش ماکروکلدال در مقایسه با سایر روشها ساده تر و دقیق تر بوده و به عنوان یک روش استاندارد مورد قبول است.
 

2- آزمایش‌های میکروبی مواد غذایی و آشامیدنی
 در آزمایشگاه مواد غذایی پاستور شناسایی نمونه باکتری های موجود در مواد غذایی، شمارش کلی (Total Count) و شمارش کلی فرمی از جمله آزمایش‌هایی بوده که به صورت روزمره انجام می شود.
مواد و روش دقیق انجام آزمایشات و مراحل طی شده مطابق با جداول و فلوچارت های ارائه شده توسط مراجع معتبر بین المللی و موسسه استاندارد ایران می باشد. استانداردهای مرجع در این زمینه شامل انواع فارماکوپه‌ها، استاندارد ایران،AOAC ،EN وFAO می باشد.
نمونه های مواد غذایی و خوراکی دام جهت انجام آزمون های شیمیایی و فیزیکی بایستی در ظروف پلاستیکی یا نایلونی درب بسته به آزمایشگاه منتقل شود تا در میزان رطوبت و چربی آن اختلالی ایجاد نشود.
در صورت تمایل به تعیین شرایط نمونه برداری استاندارد از پارتی یا کالای مورد آزمون، از نظر کمیت و کیفیت، خواهشمند است با کارشناس آزمایشگاه تماس حاصل فرمایید.
 

3- جستجوی مایکوتوکسین ها در مواد غذایی
 سموم تولید شده توسط قارچ ها، بنام مایکوتوکسین (Mycotoxin)‌ شناخته می شوند و بر اساس یک توافق عمومی این نام معمولاً محدود به قارچ‌های موجود در مواد غذایی و خوراک حیوانات می‌شود. در حال حاضر بخوبی ثابت شده است که مایکوتوکسین ها مسئول بسیاری از همه گیری‌ها در جوامع انسانی و دامی می‌باشند.
انواع قارچ‌های موجود در مواد غذایی انسان و نیز خوراک دام و طیور عمدتاً شامل سه جنس آسپرژیلوس
(Aspergillus) فوزاریوم(Fusarium) و پنی‌سیلیوم(Penicillium) است. این قارچ ها سمومی همانند آفلاتوکسین،اکراتوکسین، فوزاریوتوکسین ها و غیره را تولید می کنند.
مدیریت آزمایشگاه مواد غذایی پاستور، با توجه به اهمیت موضوع فوق در بهداشت مواد غذایی و خوارک دام و طیور، امکان اندازه گیری سموم مختلف قارچی با استفاده از کیت های استاندارد بین المللی را در این آزمایشگاه بوجود آورده است.
 

4- تعیین باقی مانده دارویی در مواد غذایی
 باقی مانده دارویی در مواد غذایی با منشاء دامی یکی از مهمترین ملاحظات برای مصرف کنندگان است. این مواد با تجمع در بدن انسان موجب تحریکات آلرژیک ، مسمومیت ، موتاسیون ، ناقص الخلقه زایی و نیز موجب سرطان شده و بدینوسیله سلامت انسان را تهدید می نمایند. همچنین دلایلی وجود دارد که انتقال باقی مانده آنتی بیوتیکها از طریق غذا به انسان ممکن است محیط بیولوژیکی ایجاد نماید که ظهور سویه های جدید میکروبی در داخل بدن میزبان را تسهیل کند.
آزمایشگاه مواد غذایی پاستور با بهره مندی از امکانات و تجهیزات پیشرفته آماده همکاری با بخش خصوصی، موسسات تحقیقاتی و نیز سازمان های دولتی جهت انجام آزمایش‌های مربوط به تعیین باقیمانده دارویی، سموم و حشره کش‌ها در مواد غذایی با منشا دامی و مواد گیاهی می باشد.
 


5- اندازه گیری هیستامین در مواد غذایی
 هیستامین یک ماده طبیعی است که به وسیله بدن موجودات زنده تولید شده و همچنین در بسیاری از غذا ها موجود می باشد. در بدن هیستامین بر اثر استرس و عوامل ایجاد کننده آلرژی ایجاد شده و موجب واکنش های گوناگون در افراد و موجودات مختلف می شود.
هیستامین به عنوان یکی از مهمترین آمین های بیوژنیک نیز شناخته می شود. انسان و دام و طیور در صورت خوردن غذاهای حاوی سطوح بالای هیستامین مانند ماهی، کنسرو ماهی و یا پودر ماهی دچار مسمومیت می‌شوند. افزایش سطوح هیستامین در این نوع مواد غذایی معمولاً بعنوان یک شاخص فساد تلقی شده و در اثر فعالیت باکتری ها ایجاد می شود.
کارشناسان آزمایشگاه مواد غذایی پاستور اندازه گیری میزان هیستامین مواد غذایی و خوراک دام و طیور را به عنوان یک روش مطمئن جهت تعیین کیفیت مواد غذایی توصیه نموده و آماده ارائه اطلاعات تکمیلی در این زمینه می باشند.
 

6- کنترل میکروبی و کیفی مواد غذایی جهت صادرات و واردات
 تمامی مواد غذایی که از ایران صادر و یا به کشور وارد می شوند می باید گواهی نامه صادراتی مطابق با قوانین سازمان دامپزشکی کشور و معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی ایران داشته باشند.
این قوانین شامل تائید ات آزمایشگاهی مبنی بر سلامتی و ایمن بودن مواد غذایی برای مصرف کنندگان می‌باشد. همچنین اطلاعات لازم جهت درج بر روی بر چسب مواد غذایی و رعایت تمهیدات لازم جهت ممانعت از هر گونه کاهش کیفیت در ماده غذایی از دیگر اقداماتی است که می‌باید توسط آزمایشگاه معتبر و مورد تأئید وزارت بهداشت و سازمان پزشکی کشور به انجام برسند.
آزمایشگاه مواد غذایی پاستور با کسب استانداردهای لازم، آماده همکاری با وارد کنندگان و صادر کنندگان مواد غذایی و آشامیدنی جهت انجام آزمایش‌های لازم و اخذ گواهی‌های بین المللی می باشد.

 

7- آنالیز کامل آب و فاضلاب
 تعیین کیفیت و آنالیز میکروبی و شیمیایی انواع آب های خوراکی، سطحی، زیر سطحی و ارائه مشاوره های لازم جهت بهبود کیفیت آب از دیگر فعالیت های آزمایشگاه پاستور می باشد. انواع نمونه های زیر جهت آزمایش در این آزمایشگاه پذیرفته می شوند:
1- آب آشامیدنی چاه ها و چشمه ها
2- آب استخر های شنا و جکوزی
3- آب های بطری شده و آب های معدنی
4- آب های خالص و قابل تزریق
5- فاضلاب ها و آب های حاصل از تصفیه فاضلاب‌های صنعتی و انسانی
اندازه گیری BOD، COD، مواد جامد و فلزات و مواد آلی از جمله آزمایشات قابل انجام در آزمایشگاه پاستور بر روی آب و فاضلاب هستند.

 

8 - آزمایش های جنبی
 1- ارزیابی قدرت و دوام اثر ضد عفونی کننده‌های مایع و پودری بر روی میکروارگانیسم های خاص مطرح در صنایع غذایی، دامداری ها و حوضچه های ضد عفونی
2- ارزیابی باقیمانده ضد عفونی کننده ها در دستگاه های فرآوری مواد غذایی
3- ارزیابی بهداشتی میکروبی رستوران ها و کارخانجات مواد غذایی بر اساس سیستم HACCP
4- بررسی باقیمانده های سموم و فلزات در آبهای جاری و راکد از نظر بهداشت محیط زیست
5- بررسی آلودگی‌های احتمالی روده های صادراتی
6- بررسی آلودگی پشم گوسفند و بز به عامل باسیل شاربن جهت صادرات
7- ارزیابی منشاء گوشت مورد استفاده در فرآورده های غذایی مانند سوسیس و کالباس.

منبع :

http://pasteurvetlab.com


جهت دانلود تولبار سایت بهداشت محیط ایران روی تصویر زیر کلیک کنید





(جهت دسترسی به مطالب به روز به سمت چپ سایت بخش آخرین مطالب مراجعه کنید)