سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط
سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط

پدافند غیر عامل در مهندسی آب

پدافند غیر عامل در مهندسی آب


امنیت و ثبات مراکز حیاتی و حساس هر کشور از اصلی ترین وظایف دولت ها است. پدافند غیر عامل مجموعه ای از اقدامات حفاظتی می باشد که بایستی در شرایط صلح و جنگ برای دفاع غیر نظامی مورد توجه قرار گیرد. در سال های اخیر و پس از گسترش تروریسم و جنگ در منطقه خاورمیانه اقدامات پدافند غیر عامل بیش از پیش بایستی مورد توجه قرار گیرد. در این تحقیق پدافند غیرعامل با رویکرد منابع آبی مورد بررسی قرار گرفته است. آب از اصلی ترین موارد مورد نیاز برای بقای بشر است و در جوامع شهری کنونی که بیشتر آب شرب از منابع سدها تامین و به وسیله شبکه های آبرسانی انتقال می یابد، بایستی تدابیری برای حفاظت از آنها از جمله جانمایی درست، پوشش مناسب، سیستم های اعلام خبر آنی و سایر اقدامات انجام پذیرد. حملات به منابع آبی در سرتاسر دنیا بوقوع پیوسته است که می توان به حملات ژاپن به منابع آب کشور چین در جنگ جهانی دوم و حملات عراق به سدهای کشور ایران در جنگ هشت ساله اشاره کرد. حملات تروریستی نیز برای آلوده سازی منابع آب انجام می شود که از جمله آن ها می توان از حمله به مخزن آب در کارولینای شمالی با عوامل باکتریایی اشاره کرد.

مقدمه

ایمنی و امنیت از ابتدائی ترین اصول جهت دستیابی به استانداردهای مطلوب برای آسایش و رفاه مردم است، به همین دلیل تهدید آن همیشه یکی از اهداف اصلی تروریست هاست. انجام یک حمله تروریستی همیشه برای بیش از یک هدف ساده، مثل یک آسیب رساندن، طراحی و اجرا می شود. ایجاد امنیت از جمله وظایف هر دولت است که برای برقراری آن باید همه عوامل اجرایی خود را به کار گیرد. این امنیت ممکن است توسط تروریست ها در بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و نظامی هدف قرار گیرد، تا امنیت جامعه را مختل نموده و با ایجاد بی ثباتی و ناامنی به اهداف شوم خود برسند. دفاع از مردم در مقابل تهدیدات یکی از ضروری ترین نیازها در مرحله اولیه طراحی شهرها بویژه در طراحی مراکز حساس و استراتژیک مثل سیستم های آبرسانی است، تا بیشترین و پایدارترین امنیت با کمترین زحمت و مشکلات برای مردم جهت دفاع در مقابل تهدیدات فراهم شود و از طرف دیگر دشمن برای آسیب رساندن به آن ها متقبل بیشترین زحمت شود همیشه برنامه ریزی و پیش آگاهی، زمینه ساز کسب آمادگی و تجهیز شدن و دفاع متناسب در برابر حوادث احتمالی پیش رو است.

تعاریف واژگان

پدافند غیر عامل یکی از شاخه های مدیریت بحران است که بیشترین تاکید آن بر مدیریت پیش از بحران است. پدافند غیر عامل به مجموعه اقداماتی اطلاق می گردد که مستلزم به کارگیری جنگ افزار نبوده و با اجرای آن می‌توان از وارد شدن خسارات مالی به تجهیزات و تاسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیرنظامی و تلفات انسانی جلوگیری نموده و یا میزان این خسارات و تلفات را به حداقل ممکن کاهش داد.

در بند ۱۱ ماده ۱۲۱ قانون برنامه پنج ساله چهارم توسعه کشور آمده است که باید اصول پدافند غیر عامل در طراحی و اجرای طرح های حساس و مهم و یا در دست مطالعه و نیز در تاسیسات زیربنایی و ساختمان های حساس و شریان های اصلی و حیاتی کشور رعایت شود، همچنین آموزش عمومی مردم، توسط دستگاه های اجرایی این قانون، به منظور پیشگیری و کاهش مخاطرات ناشی از سوانح طبیعی، باید مد نظر قرار گیرد.

در برخی مراجع این فعالیت ها به عنوان دفاع غیر نظامی (دفاع شهری ) تعریف شده اند؛ اما پدافند غیرعامل تنها به آسیب های ناشی از جنگ محدود نمی شود و ابزاری برای کاهش تهدیدهای طبیعی نیز به شمار می آید. اقدامات پدافند غیرعامل شامل استتار، اختفاء، پوشش، فریب، تفرقه ‌و پراکندگی، استحکامات و سازه‌های امن و اعلام خبر می‌باشد.

مراکز حیاتی  مراکزی هستند که در صورت انهدام کل یا قسمتی از آنها موجب بروز بحران، آسیب و صدمات جدی و مخاطره‌آمیز در نظام سیاسی، هدایت، کنترل و فرماندهی، تولیدی و اقتصادی، پشتیبانی، ارتباطی و مواصلاتی، اجتماعی، دفاعی با سطح تاثیرگذار سراسری در کشور گردد. منابع آبی مصنوعی در این دسته قرار می گیرند.

مراکز حساس  مراکزی هستند که در صورت انهدام کل یا قسمتی از آنها، موجب بروز بحران، آسیب و صدمات قابل توجه در نظام سیاسی، هدایت،‌کنترل و فرماندهی، تولیدی و اقتصادی، پشتیبانی، ارتباطی و مواصلاتی، دفاعی با سطح تاثیرگذاری منطقه‌ای در کشور گردد.

مراکز مهم  مراکزی هستند که در صورت انهدام کل یا قسمتی از آنها، موجب بروز آسیب و صدمات محدود در نظام سیاسی، هدایت، کنترل و فرماندهی، تولیدی و اقتصادی، پشتیبانی، ارتباطی و مواصلاتی، اجتماعی، دفاعی با سطح تاثیرگذاری محلی در کشور گردد.

استتار و اختفا فن و هنری است که با استفاده از وسائل طبیعی یا مصنوعی، امکان کشف و شناسایی نیروها، تجهیزات و تاسیسات را از دیده‌بانی، تجسس و عکسبرداری دشمن تقلیل داده و یا مخفی داشته و حفاظت نماید. مفهوم کلی استتار همرنگ و همشکل کردن تاسیسات، تجهیزات و نیروها با محیط اطراف می‌باشد. اختفاء، حفاظت در برابر دید دشمن را تامین می‌نماید و استتار امکان کشف یا شناسایی نیروهای، تجهیزات و تاسیسات و فعالیت‌ها را تقلیل می‌دهد.

پوشش ، پوشش، پنهان سازی و حفاظت تاسیسات تجهیزات تسلیحات، نیروی انسانی در برابر دید و تیر دشمن می‌باشد.

پراکندگی  گسترش، باز و پخش نمودن و تمرکز زدایی نیروها، تجهیزات، تاسیسات یا فعالیت‌های خودی به منظور تقلیل آسیب‌پذیری آنها در مقابل عملیات دشمن به طوری که مجموعه‌ای از آنها هدف واحدی را تشکیل ندهند.

تفرقه و جابجایی  جداسازی، ‌گسترش افراد، تجهیزات و فعالیت‌های خودی از محل استقرار اصلی به محلی دیگر به منظور تقلیل آسیب‌پذیری، کاهش خسارات و تلفات می‌باشد، مانند انتقال هواپیماهای مسافربری به فرودگاه‌های دورتر از برد سلاح‌های دشمن و یا انتقال تجهیزات حساس قابل حمل از محل اصلی به محل موقت که بعلت عدم شناسایی و حساسیت مکانی، دارای امنیت و حفاظت بیشتری می‌باشد.

فریب  کلیه اقدامات طراحی شده حیله‌گرانه‌ی است که موجب گمراهی و غفلت دشمن در نیل به اطلاعات و محاسبه و برآورد صحیح از توان کمی و کیفی طرف مقابل گردیده و او را در تشخیص هدف و هدف‌گیری با شک و تردیدی مواجه نماید. فریب، انحراف ذهن دشمن از اهداف حقیقی و مهم به سمت اهداف کاذب و کم اهمیت می‌باشد.

مکان یابی  یکی از اقدامات اساسی و عمده پدافند غیرعامل، انتخاب محل مناسب می‌باشد و تا آنجا که ممکن است باید از ایجاد تاسیسات حیاتی و حساس در دشت‌های مسطح یا نسبتاً هموار اجتناب کرد. زیرا تاسیسات احداث شده در چنین محل‌هایی را نمی‌توان از دید دشمن مخفی نگاهداشت و آسیب‌پذیری آن در برابر تهدیدات افزایش می‌دهد. ایجاد تاسیسات حیاتی و حساس در کنار بزرگراه‌ها، جاده‌های اصلی، کنار سواحل دریا، رودخانه‌ها و نزدیکی مرزها موجب سهولت شناسایی و هدف‌یابی آسان آنها توسط دشمن می‌گردد.

آمایش سرزمینی  تنظیم و برنامه‌ریزی کمی و کیفی یک موضع، مکان (واحدهای خرد و کلان) با در نظر داشتن شرایط و عوامل سیاسی نظامی، امنیتی، اقتصادی، اجتماعی، اقلیمی در سطح کلان و سیع می‌باشد.

از مهمترین ویژگی‌های آن نگرش همه جانبه به مسائل، آینده نگری و دوراندیشی و نتیجه‌گیری‌های مکانی از محتویات استراتژی توسعه ملی می‌باشد. آمایش سرزمینی، بهترین، دقیق‌ترین و ظریف‌ترین طرز انتقال عاقبت‌اندیشی منطقی و ملی حکومت بر سرزمین یا فضای حیاتی (واحدهای خرد و کلان) در چارچوب عدالت است.

در کشورهای اروپایی مفهوم آمایش سرزمینی ابتدا مفهوم دفاعی دارد و سپس مفهوم توسعه‌ای پیدا می‌کند، قبل از ساخت نیروگاه، بزرگراه، سد و زیر ساخت‌های کلیدی موضوع در کمیته‌های نظامی و دفاعی مطرح می‌گردد و پس از بررسی لازم و اعمال ملاحظات دفاعی و امنیتی نسبت به ساخت آنها اقدام می‌گردد.
اعلام خبر  آگاهی و هشدار به نیروهای خودی مبنی بر اینکه عملیات تعرضی قریب الوقوع دشمن، نزدیک می‌باشد، این هشدار که برای آماده شدن است چند دقیقه، چند ساعت، چند روز و یا زمان طولانی‌تر از آغاز مخاصمات اعلام می‌گردد.
دستگاه‌ها و وسائل اعلام خبر شامل رادار، دیده‌بانی بصری، آژیر، بلندگو، پیامها و آگهی‌های هشدار دهنده می‌باشد.
قابلیت بقاء  توانائی نیروهای مسلح و جوامع غیرنظامی یک کشور به نحوی که در مقابل حمله استقامت کند و ضمن تحمل آن قادر باشند به نحو موثری به وظایف محوله خود عمل نمایند، این توانایی عمدتاً در نتیجه دفاع عامل و غیرعامل به دست می‌آید.

اهمیت پدافند غیر عامل در منابع آب

آب آشامیدنی جزء سرمایه ها و زیرساخت های کلیدی هر کشوری است و در مقابل حملات تروریستی آسیب پذیر است. دسترسی به آب آشامیدنی سالم، یکی از نیازهای حیاتی جوامع است. بخشی از مدیریت آبرسانی، تامین امنیت آبرسانی و شبکه توزیع آب است که همچون دستگاه گردش خون در بدن، امکان ادامه فعالیت و حیات را درجامعه میسر می سازند. با توجه به اهمیت تاسیسات آبرسانی، گاهی درعملیات خرابکاری توسط دشمن، این تاسیسات به عنوان مراکز استراتژیک مورد هدف قرار می گیرند که ممکن است منجر به آسیب جدی به جامعه و بعضاً ایجاد بحران های امنیتی شوند. دشمن اگر از طریق حملات فیزیکی قادر به آسیب رساندن نباشد، ممکن است با عملیات تخریبی یا آلوده سازی، هر بخش از تاسیسات آبی را، مورد حمله قرار دهد، که جبران خسارات وارده یا جایگزین کردن آنها بسیار سخت و زمان بر خواهد بود و علاوه بر آن حوادث ثانویه ای را ایجاد خواهد نمود.

در استراتژی های انهدامی معرفی شده توسط سرهنگ جان واردن برای ارتش آمریکا بعد از جنگ ویتنام، ۵ حلقه برای نابودی طرف مخاصمه معرفی شده که مهمترین وظیفه در طرح ریزی یک جنگ، شناسایی مراکز ثقل کشور برای تهاجم است، که اگر دقیق شناسایی و مورد هدف قرارگیرد، کشور مورد تهاجم در اولین روزهای جنگ طعم شکست را خواهد کشید. در این حلقه ها شبکه های آبرسانی و مخازن آب در دومین حلقه استراتژیک تعریف شده اند و اشاره دارد به اینکه با قطع آبرسانی به مردم در واقع سیستم گردش خون مردم قطع شده است. این استراتژی ها درحمله به کوزوو و عراق مورد استفاده قرار گرفته اند.
بسیاری از مردم نمی دانند که آب یک هدف مناسبی برای تروریست ها است. اثرات ویژه و مهیج یک هواپیمای آتش گرفته سقوط کرده یا یک بحران گروگان گیری ضعیف است ولی این موارد نقش اثرات یک حمله روی سیستم های تامین آب را در مناطقی افزایش می دهند که با سایر حملات تروریستی هم زمان و هماهنگ رخ دهند. از جمله حملات روی سیستم های تامین آب می توان تخریب خطوط لوله های انتقال آب یا آلودگی گسترده سیستم های بهره برداری و از رده خارج کردن آن ها را نام برد. البته یک اقدام تروریستی روی سیستم های تامین آب معمولا از طریق آلوده کردن شبکه توزیع آب با این هدف که سبب مرگ و میر تعداد زیادی از مردم شوند اتفاق می افتد و این مسئله نیازمند یک تروریست حرفه ای و متخصص نیست. با تاسف امروز در سطح جهان، عملیات خشونت آمیز به وسیله رسانه های تصویری بطور آشکاری از طریق رسانه هایی مثل سینماها و تلویزیون با نمایش فیلم های مختلف از حوادث خشونت آمیز، به مردم آموزش داده می شود.
یک حمله تروریستی یا بیوتروریستی روی تاسیسات آبرسانی، ممکن است صدها نفر را کشته و صدها نفر دیگر را به همان روش تحت تاثیر قرار داده و بیمار کند و منجر به بروز شرایط بحرانی شود.

برای مردم تصور تلفات انسانی، برای یک حادثه تروریستی روی تاسیسات آبرسانی قابل قبول و باورکردنی نیست. دور شدن از یک خطری که به وسیله آب آشامیدنی مطرح می شود کار ساده ای نیست. هر کسی آب را می نوشد و یا محصولات محتوی آب را مصرف می کند، احتمال آلودگی و بیمار شدنش وجود دارد.

اگر یک تلفات انسانی دریک حادثه تروریستی مرتبط با آب، در هر کجا اتفاق بیافتد، اثرات روانی ملی آن ویران گر خواهد بود. تعداد کمی از مردم خواهند توانست بعد از چنین حادثه ای عاقلانه و به دور از احساس و توجه به خطر، فکر کرده و عمل کنند. اثرات روانی این حادثه می تواند بیشتر منتشر شود و در مدت طولانی تری باقی بماند. در چنین حملاتی امنیت جامعه خدشه دار می شود و اعتماد مردم نسبت به مسئولین صنعت آب ضعیف می شود به نحوی که جبران آن ممکن است ماه ها زمان بخواهد. به عنوان نمونه می توان به اثرات تذکر وزیر محترم بهداشت در سال ۱۳۸۸خصوص بالاتر بودن غلظت نیترات آب آشامیدنی از حد استاندارد در بعضی مناطق تهران و افزایش خطر مصرف آن توسط شیرخواران اشاره نمود. این مطلب بشدت مورد سوء استفاده شرکت های فروشنده آب های بطری شده قرار گرفت و جمعیت ده میلیونی تهران اقدام به خرید این آب ها برای مصارف شرب خود نمودند. خارج از این بحث که کیفیت این آب ها چقدر استاندارد و مورد اعتماد و قابل تائید است، شوک وارد شده علی رغم تکذیب سازمان آب منطقه ای تهران، اثر منفی خود را گذاشت و ماه ها بسیاری از مردم آب شرب خود را بصورت بطری خریدند. در آن شرایط حتی بعضی رسانه های داخلی با ایجاد جو نا امنی و ایجاد نگرانی وتشویش اذهان مردم نقش ایفا نمودند و اعلام کردند در کنار آلودگی هوای تهران، آلودگی آب به نیترات، بر نگرانی های مردم تهران افزود. این گونه اثرات روانی غیر قابل کنترل حاصل اعلام یک مطلب اشتباه توسط مسئولین است و اگر حادثه ای تروریستی در خصوص آلودگی آب مصرفی کلان شهری مثل تهران اتفاق بیافتد، آثار و عوارض آن به سادگی قابل کنترل نخواهد بود و مطمئنا به یک بحران امنیتی اجتماعی تبدیل خواهد شد و دشمن با حربه تبلیغات مسموم خود اثرات روحی و روانی این حمله تروریستی را تشدید و دامن خواهد زد و کنترل آن را برای مسئولین هزینه بر و گران و مشکل خواهد نمود.

وقتی تروریست ها اقدام به یک حمله تروریستی می نمایند هدف آن ها علاوه بر ایجاد نا امنی و رعب و وحشت، این است که حمله آن ها مخفی و در حاشیه نماند و بخوبی اطلاع رسانی و مطرح گردد. آن ها معتقدند ارزش یک حمله باید استعداد انتشار در سطوح بین المللی را داشته و نسبتا ارزان باشد و با کمک یک تکنولوژی ساده اتفاق افتاده باشد و همزمان چندین هدف را تامین کند.

با توجه به این که، سیستم های تامین آب از جمله نقاط آسیب پذیر در مقابل ورود عوامل خارجی هستند تشخیص این مطلب که منابع آب ما نسبت به یک حمله تروریستی آسیب پذیر است یا نه، کار ساده ای نیست. چون در یک شرایط استراتژیک، تصرف و اشغال و آلوده نمودن آن ها نقش موثری در فعالیت و حفظ سلامت و روحیه مردم دارد. در نتیجه همیشه آب هدف ایداه آلی برای یک حمله تروریستی است و به کارگیری بالاترین سطح حفاظتی برای سیستم های تامین آب ضروری است، چون درحقیقت حملات عمدی روی سیستم های تامین آب یک کار ساده و حدسی و اتفاقی نیست. در گذشته اتفاق افتاده و هنوز هم ادامه دارد و لازم است با ارائه آموزش های لازم به مردم، بویژه نیروهای مورد اعتماد محلی که بومی هر منطقه هستند و به منافع ملی و منطقه ای و محلی خود علاقمند می باشند، هر گونه تهدید مرتبط با سیستم های آبرسانی به موقع شناسایی و کشف و گزارش شود. برآورد ضعیف از دشمن و یا ضعیف تلقی کردن دشمن یک تله و بلکه بسیارخطرناک است، چون به طور خودکار منتهی به ایجاد شرایط امنیتی خاصی می شود. این خطاها معمولا حاصل اشتباهاتی قابل پیشگیری هستند و می توان از این طریق از حملات احتمالی پیشگیری نمود.

تاریخچه برخی حملات تروریستی و نظامی علیه تاسیسات آبی

بطور کلی در مخاصمات یکی از روش هائی که دشمن برای سریع و ارزان رسیدن به اهداف خود انتخاب می نماید، اقدامات تروریستی ناشناخته از قبیل آلوده نمودن آب شرب و یا تخریب اماکن و تاسیسات آبی به منظور قطع خدمات آبرسانی و ایجاد بحران های امنیتی است.
سابقه استفاده از مواد شیمیائی به عنوان سلاح کشتار جمعی به جنگ جهانی اول برمی گردد. طی جنگ جهانی دوم نیز ژاپنی ها منابع آب چین را به باسیلوس آنتراسیس، گونه های شیگلا، گونه های سالمونلا، ویبریوکلرا و یرسینیاپستیس آلوده کردند. پس تکرار این قبیل اقدامات تروریستی در اقصی نقاط جهان خیلی دور از انتظار نیست.
بین سال های ۱۹۶۱ تا ۱۹۷۱، ارتش امریکا از مواد علف کش (ماده نارنجی) برای از بین بردن پوشش گیاهی و مواد غذایی مردمی که از سرزمینشان دفاع می کردند استفاده کرد. مساله بر سر از بین بردن پوشش گیاهی ای بود که دشمن می توانست در آن پنهان شود و هم چنین نابود کردن محصولات غذائی ای که باعث گرسنگی اهالی و رزمندگان می شد.
سال ۱۹۷۲: در شیکاگو چندین عضو از یک سازمان تروریستی نئونازی ، ظاهرا با هدف اجرای یک نقشه جدید و ماهرانه، در زمانی که جزئیات طرح آلودگی منابع تامین آب چندین شهر شامل شیکاگو و ساینت لوئیس را در برنامه های خود داشتند بازداشت شدند. آن ها چندین عامل بیولوژیک در اختیار داشتند که در آزمایشگاه دانشکده یا کالج های محلی تولید کرده بودند. عواملی مثل بوتولیسم، مننژیت، سیاه زخم و بالای۴۰ کیلوگرم کشت های تیفوئید از جمله عوامل شناسائی شده بود که در اختیار آن ها بود.
سال ۱۹۷۷: در شمال کارولینا یک مخزن آب با عوامل باکتریایی آلوده شده بود. در واقع درپوش های ایمنی مخزن برداشته و آب با موفقیت آلوده و غیرقابل استفاده شده بود و آب مورد نیاز مردم با کمک کامیون های تانکردار تامین شد.
سال ۱۹۷۹:  دو شیوع جداگانه مسمومیت ناشی از عوامل شیمیایی منجر به بروز ۲۰۰۸ مورد بیماری در ویرجینیا و ارگون شد.
سال ۱۹۸۷: در فیلیپین ۱۹ نفر از پلیس های تازه استخدام شده بعد از دریافت و نوشیدن آب از افراد ناشناس، مردند، و حدود ۱۴۰ نفر هم در بیمارستان بستری شدند.
سال ۱۹۸۷: سارین جزء عوامل اعصاب و یکی از سمی ترین گازها و تسلیحات شیمیایی خطرناک است. ماده ای بی رنگ و بی بو و با ثبات بسیار کم ، که به راحتی در آب حل نمی شود. عراق در طول جنگ تحمیلی و بخصوص عملیات کربلای ۸ برای اولین بار، به وسیله موشک های کاتیوشا، از این گاز سمی علیه اهداف غیر نظامی مثل تصفیه خانه آب استفاده نمود و طی آن حمله، اکثر کارکنان تصفیه خانه آب خرمشهر مسموم و شهید شدند.
سال ۱۹۹۱: در ژانویه یک نامه بی نام به دفتر کلونیا در کلمبیای تحت اشغال انگلیس فرستاده شد. در این نامه منابع آب شهر تهدید به آلودگی با عوامل بیولوژیک شد. انگیزه آن ها مرتبط با جنگ خلیج فارس بود. بعد از این تهدید، به تعداد نیروهای امنیتی منابع آب افزوده شد. اما هیچ عملیاتی در رابطه با این تهدید شناسایی نشد.
سال ۱۹۹۱:  هنگام جنگ خلیج فارس، آمریکائی ها سیستم های تامین آب بغداد، از قبیل تاسیسات آبی و سدهای روی فرات را هدف قرار دادند و عراقی ها هم متقابلا آب شیرین کن های کویت را هدف قرار دادند.
سال ۱۹۹۲: ۲۸ مارچ حمله ای به نیروی هوایی ترکیه در استامبول انجام شد. متوجه شدند مخازن آب محتوی غلظت بالایی از سیانید پتاسیم است (mg/l50 ). قبل از اینکه کسی صدمه ببیند، آلودگی شناسایی شد. گروه PPK درکردستان ترکیه مسئول این حمله بودند.
سال ۱۹۹۳: صدام منابع آب شیعیان حنوب عراق را با سموم شیمیائی مسموم کرد.
سال ۱۹۹۹: در منطقه کوزوو چاه های آب بوسیله صرب ها آلوده شد، در مناطق اطراف چاه ها، اجساد کوزوویی های آلبانی دفن شده بود. در این سال ناتو سیستم های آب را در یوگوسلاوی هدف قرار داد و سیستم تامین آب را از کار انداخت.
نیروهای نظامی ایالات متحده در فاصله ۸ تا ۲۰ نوامبر ۲۰۰۴ در طی حمله به فلوجه عراق، علی رغم حضور غیرنظامیان در این شهر از بمب های فسفر سفید استفاده کردند. نظامیان آمریکا پیش از این نیز به دلیل استفاده از سلاحهای دارای اورانیوم ضعیف شده در طی جنگهای: خلیج فارس، افغانستان، صربستان و کوزوو مورد اتهام قرار گرفته بودند. این روش ها فراسوی اثرات فوری خود، دارای نتایج تخریبی درازمدت می باشند.
سال ۲۰۰۶: حملات گسترده رژیم اشغالگر قدس در جنگ ۳۳روزه، به تاسیسات زیر بنائی و زیرساخت های مهم لبنان از قبیل بیمارستان ها و تاسیسات آبرسانی خسارات گسترده ای به آن ها وارد نمود.
خسارت وارده به سد و نیروگاه شهید عباس پور در زمان جنگ ایران و عراق: این نیروگاه چهار بار مورد حمله واقع شد. هیئت از تجهیزات خسارت دیده سوییچینگ که مرکز حملات بود، شواهد روشنی به دست آورد. صفحاتی که حاوی اسامی بود، نشان می داد وسیله ای که تعویض شده در حملات بعدی آسیب دیده بود. اثر آسیب های ناشی از انفجار سطحی بر روی دیواره سد مشهود بود.
خسارت وارده به سد و نیروگاه دز در زمان جنگ ایران و عراق: این نیروگاه در سال های ۱۹۸۶ و ۱۹۸۷ مورد حمله واقع گردید و خسارت های وسیعی به سوییچینگ ۲۳۰ کیلوولتی و تبدیل کننده ها وارد شد. در دیدار هیئت، شواهدی دال بر این مدعا مشاهده گردید که با اطلاعات ثبت شده مطابقت داشت و مشخص می کرد که تجهیزات بازسازی شده نیز به طور مجدد هدف حمله قرار گرفته و خسارت دیده بودند.
تهدید منابع آب شرب جزء اهداف زیربنائی و مهم بویژه در خصوص پایگاه های نظامی است، بخصوص که این بخش معمولا دارای تسهیلات و شبکه های دولتی و بخش خصوصی است. وجود تسهیلات و شبکه های آب دولتی و خصوصی در این بخش بر اهمیت آن می افزاید. سیاست پایگاه های نظامی بخصوص در مناطق آسیب پذیر، معمولا بر استفاده از منابع آب کنترل شده و بسته بندی شده می باشد.

یکی از پایگاه های نظامی، پایگاه های پشتیبانی هستند. اگر افراد این پایگاه ها به نحوی ناتوان و بیمار شوند که نتوانند خدمات رسانی و تحویل کالای خود را به موقع انجام دهند، سریعا روی کارایی نیروهای نظامی که به پشتیبانی این ها نیاز دارند تاثیرگذار خواهد بود و انجام وظایف آن ها را دچار اخلال می کند. محققینی از نیروی هوایی و گروهی از مهندسین ارتش آمریکا با کمک فن آوری های امنیتی محاسبه کردند، که یک حمله روی سیستم های توزیع آب آشامیدنی بین ۰۵/۰ تا ۵ دلار به ازای مرگ هر نفر هزینه دارد و با استفاده از یک تکنولوژی ساده ممکن است یک تلفات تا هزاران نفر را طی چند ساعت ایجاد کنند.

خرابکاری در بخش صنعت آب فقط کار تروریست های بین المللی و سایرگروه های خرابکار نیست. بلکه ممکن است یک حمله هماهنگ شده و دقیق بوسیله یک کارمند بخش صنعت آب هم اتفاق بیافتد. بخش صنعت آب، نقطه ی آسیب پذیری است که باید مورد توجه قرار گیرد. ممکن است یک کارمند یا یک کارگر ناراحت و ناراضی که با سیستم های تامین آب آشنایی دارد و نقاط آسیب پذیر سیستم آبرسانی را برای یک حمله به خوبی می شناسد، به راحتی یک عملیات خرابکاری را انجام دهد.
چنین فعالیت های خطرناکی، به وسیله چنین افرادی انجام می شود و می تواند منجر به مرگ و میر افراد زیادی شود و معمولا توسط افراد تحقیر شده هم صورت می گیرد (درگذشته اکثرا چنین حوادثی توسط افرادی اتفاق افتاده که یک بیماری روانی قابل تشخیص در آن ها وجود داشته است. به نظر می رسد لازم باشد در بین کارکنان، چنین افرادی با استفاده از روش ها و معیارهایی که وجود دارد شناسایی شوند). آن ها ظاهرا تا حد ممکن افرادی آرام و بدون هرگونه اذیت و آزار هستند و حضور هر گونه نگرانی را در وجود خودشان انکار می کنند ولی آلودگی منابع آب ممکن است توسط این گونه افراد و کارکنان ناراضی و نفوذی انجام شود. حتی بعضی اتفاقات ساده مثل بروز یک اپیدمی اسهال در اثر آلودگی منابع آب مصرفی ممکن است به اندازه کافی در ناتوان کردن یک پایگاه هوائی موثر واقع شود و اهداف تروریست ها را تامین کند.
با بررسی این مثال ها و سوابق تاریخی به وضوح ثابت می شود که آلوده نمودن منابع تامین آب در سطوح بین المللی یک مسئله جدیدی نیست و در طول تاریخ نیز کمیاب نبوده است. سیستم های تامین آب هدف خوبی به ویژه مورد علاقه تروریسم های منطقه ای و سایرگروه ها هستند. تروریست ها می توانند با استفاده از عوامل شیمیایی، بیولوژیک و رادیولوژیک  طی حملات تروریستی، آب را به عنوان یک هدف مناسب مورد حمله قرار دهند.
تخریب و پیش بینی تخریب سدها در زمان صلح در اثر حوادث طبیعی

سد سفیدرود

این سد یکی از چهار سد بزرگ بتنی است که زلزله باعث تخریب آن در نواحی بدنه و تاج سد و… شده است، اصولا به دلیل قرارگیری ایران بر روی کمربند لرزه خیز آلپ – هیمالیا در طراحی و احداث سدها باید جدا از مقوله بحثهای دفاعی – امنیتی مقوله استفاده از دانش مهندسی زلزله نیز لحاظ شود، زیرا بیشتر سدهای ایران، در مناطق زلزله خیز کشور احداث گردیده و یا در دست احداث هستند، به طور مثال: »تنها در خوزستان ۸ سد از این نوع را داریم که ۶ تای آنها روی رود کارون احداث شده و یا در دست احداث هستند. باید در نظر داشت که ایمنی و پایداری سدها در مقابل زلزله از موارد مهم طراحی سدها می باشد و مهندسان معیارهای طراحی را در راستای مقابله با اثرات آن به کار می گیرند. و بر همین اساس هر سدی که خوب ساخته شود در زلزله ای با شتاب g 0.2 و یا بیشتر مقاومت خوبی از خود نشان می دهد.

سد آسوان (مصر)

این سد که بر روی رود نیل در کشور مصر احداث گردیده، در سالهای ۹۸ – ۱۹۹۷ پس از بهره برداری، انتشار گسترده ویروس RVF ویروس مربوط به دام ها  را باعث شد که نتیجه آن شیوع بیماریهای مشترک بین انسان و دام و تلفات انسانی در ساکنین سواحل دریاچه سد همراه با تلف شدن هزاران رأس دام بود. این بیماری قبلا هیچ گاه در این ناحیه از مصر مشاهده نشده بود.

سد وایانت  (ایتالیا)

لغزش و سقوط صخره عظیم دیواره طبیعی سد وایانت ایتالیا به درون مخزن آن در سال ۱۹۶۰ موجب تلفات انسانی گردید.

سد کوینا (هند)، کاریبا (رودزیا)، کرمست (یونان)

زلزله القایی حدود ۶/۵ – ۵/۸ ریشتر در نتیجه آبگیری این سدها، خسارت شدیدی را به سد و تأسیسات آنها و نواحی اطراف سد وارد نموده است.

آب بندهای نیواورلئان (آمریکا)

شکستن آب بندهای شهر نیواورلئان، در توفان کاترینا، باعث فرو رفتن هشتاد درصد از شهر به زیر آب شد و خسارت آن بیشتر از طوفان برآورد گردید.

سد بانکیاو 

شکسته شدن سدها گرچه به ندرت اتفاق می افتد اما خطری جدی و خطرناک است. برای نمونه می توان به شکسته شدن سد بانکیاو در جنوب چین اشاره کرد که موجب کشته شدن ۱۷۱۰۰۰ تن و بی خانمان شدن حدود نیم میلیون نفر شد. همچنین سدها می توانند هدف خوبی برای دشمن در طول جنگ یا اقدامات خرابکارانه تروریست ها باشند. سدهای کوچک در این حملات کمتر آسیب رسان هستند.

سد یانگ تسه (چین)

ارتفاع این سد ۱۸۴ متر، وسعت دریاچه آن ۱۰۰۰ کیلومتر مربع و حجم آبگیری سد حدود ۲۷ میلیارد متر معکب است تهدیدات جدی که این سد می تواند ایجاد کند عبارتند از: آسیب ناشی از لغزش دامنه به طور مثال: سقوط صخره هوانگلا   با حجم۳٫۸ میلیون متر مکعب به داخل دریاچه سد، موجب ایجاد موجی به ارتفاع ۷۵ متر می شود، که در صورت پر بودن مخزن با وجود فاصله ۶۵ کیلومتری صخره با سد، موج ایجاد شده اثرات تخریبی خطرناکی ایجاد می کند. آسیب ناشی از شکسته شدن سد موجب انهدام تعداد زیادی سد در پایین دست آن و از بین رفتن جمعیت زیادی از مردم سرزمین چین خواهد شد. سیل ناشی از شکست این سد که به ۲۹۰,۰۰۰ متر معکب در ثانیه می رسد، هر آنچه را در مسیر خود بیابد، تخریب می کند. آسیب ناشی از زلزله القایی که موجب از بین رفتن سد اصلی و سدهای دیگر منطقه می شود.

سد موصل (عراق)

سد موصل در سال ۱۹۸۴ بر روی رودخانه دجله و فرات احداث گردید، بنابر هشدار اداره مهندسی ارتش امریکا به دولت عراق این سد به دلیل خوردگی زود هنگام خاک زیر پایه های آ ن در حال خراب شدن است که این امر باعث ایجاد یک موج ۲۰ متری آب شده و کل مناطق پایین دست سد، از جمله شهر موصل را با جمعیت حدود ۲ میلیون نفر به طور کامل تخریب می کند نتایج تحقیق اداره کل بازرسی برای بازسازی عراق نشان می دهد که در صورت تخریب سد، شهر بغداد نیز ممکن است در معرض تهدید سیل قرار بگیرد.

فعالیت های تهدید آمیز در سیستم های آبرسانی

خطوط شبکه آبرسانی، مخازن ایستگاه های پمپاژ و شیرآلات و دستگاه های اندازه گیری شرایط مناسبی را برای تروریست ها فراهم می نمایند، چون در دسترس بوده و معمولا از حفاظت کافی هم برخوردار نیستند. در چنین شرایطی حتی ممکن است تخریب فیزیکی با پرتاب یک بمب یا با استفاده از ماشین و کامیون بمب گذاری شده آسانتر از طراحی و اجرای یک حمله بیولوژیک و آلوده نمودن آب باشد.
حملات فیزیکی، شیمیائی، بیولوژیک و سایبری از جمله روش هایی هستند که ممکن است به شرح زیر توسط تروریست ها علیه سیستم های آبرسانی انجام شود.
الف. تخریب فیزیکی سیستم ها: این اقدام منجر به قطع آبرسانی به علت خرابی تاسیسات و تجهیزاتی مثل پمپ ها، کلریناتورها، رایانه ها و ساختمان ها می شود. در صورت انتشارگاز کلر، سلامتی کارکنان و ساکنین مجاور تصفیه خانه تحت تاثیر قرار می گیرد.
ب. آلودگی عمدی شیمیائی که می تواند کیفیت آب را در مخازن و شبکه توزیع تحت تاثیر قرار دهد.
ج. حملات سایبری که بهره برداری از تصفیه خانه آب و تاسیسات مربوطه را مختل می نماید.
د. حملات بیوتروریستی: تصفیه خانه های آب و شبکه توزیع به عنوان اهداف بیوتروریستی شناخته شده می باشند. اگر چه پخش عوامل جنگ بیولوژیک از طریق آئروسل ها کارآئی بیشتری دارند، اثر انتشار عوامل بیماریزای قابل انتقال از طریق آب هم کمتر نیست و این آلودگی عمدی ممکن است در منبع تامین آب، محل تصفیه خانه و یا درشبکه ی توزیع آب اتفاق بیافتد.
در زمانیکه ورود مقادیر خیلی کمی از عوامل شیمیایی یا بیولوژیک به آب سلامتی میلیون ها نفر را تهدید می کند، مردم حق دارند نگران باشند و باید از سلامت آب مصرفی خود و اینکه به هیچ وجه این اتفاق نمی افتد، مطمئن باشند. گرچه امکان تهیه مقادیر مورد نیاز مواد آلوده برای آلودگی شبکه آب یک شهر بزرگ خیلی مشکل است ولی اگر دشمن با حملات فیزیکی نتواند آسیب برساند، از عملیات خرابکاری برای آلوده کردن آب استفاده می کند و معمولاً بخش هایی آسیب پذیرترند که بخوبی حفاظت نمی شوند.

اقدامات امنیتی و حفاظتی برای مقابله با تهدیدات

ایجاد یک سیستم ایمن و مناسب جهت پیشگیری از تهدید، شناسایی به موقع و به تأخیر انداختن تهدید ضروری است. باید با حفاظت از منابع آب و شبکه توزیع آب متناسب با نوع تهدیدات موجود از آلودگی عمدی منابع و سیستم های تامین آب آشامیدنی ممانعت نمود. باید برای مقابله با حوادث مختلف احتمالی در رابطه با آلودگی آب به عوامل میکروبی بیماریزا، سموم شیمیائی و حشره کش ها و غیره، دستورالعمل های ویژه تنظیم و به نحو مناسب مثل تهیه پوسترهای خاص به مردم اطلاع رسانی گردد تا تلفات و خسارات حوادث احتمالی به حداقل لازم کاهش یابد. از بین مردم بویژه کسانی که در اطراف منطقه استقرار تاسیسات آبی زندگی می کنند باید افراد خاصی را انتخاب نمود و با گذاشتن دوره های آموزشی اختصاصی آن ها را نسبت به حوادث احتمالی در رابطه با منابع و سیستم های آبرسانی آگاه و حساس نمود تا با دیدن هر گونه حرکت مشکوکی بلافاصله آن را به مسئولین ذیربط گزارش نمایند. چون به مردمی که در اطراف و نزدیک این اماکن آبی قرار دارند، نسبت به آن هائی که در مناطق دور دست قرار دارند خسارات و آسیب های بیشتری وارد می شود و با افزایش فاصله غلظت آلودگی کاسته می شود و آمار مرگ و میر و بیماری ها در مناطق نزدیک این اماکن آبی مورد حمله بیشتر است.

امنیت منابع آب در آمریکا بعد از وقوع حادثه ۱۱ سپتامبر و ارسال پاکت های حاوی باکتری سیاه زخم، مورد توجه خاص قرار گرفت و برای این منظور دو موسسه جدید به نام های NHSRC و WSD of US EPA تاسیس شدند. اجرای قانون مبارزه با بیوتروریسم در اجتماعات بیش از ۳۳۰۰ نفر مورد تاکید قرار گرفت و مقرر شد وضعیت حفاظتی و آسیب پذیری منابع و سیستم های آبرسانی، سیستم های تصفیه، محل های ذخیره مواد شیمیائی، فرآیند گندزدائی، سیستم های کنترل الکترونیکی، مخازن ذخیره و شبکه توزیع آب و شبکه جمع آوری و تاسیسات تصفیه فاضلاب با شعار حفاظت همیشگی آب برای زندگی  مورد ارزیابی قرار گیرد و یک نسخه از نتایج حاصل را به EPA ارسال نمایند و علاوه بر اصلاح قانون آب آشامیدنی سالم، می بایست طی مدت شش ماه طرح اصلاحی اضطراری مورد نیاز برای آن ها تنظیم و ارائه گردد تا با انجام اصلاحات، میزان آسیب پذیری آن ها تا حد لازم کاهش یابد. در این طرح اضطراری هشت عامل مهم و موثر مورد توجه قرار گرفت که عبارتند از:
• تهیه اطلاعات ویژه سیستم های آبرسانی(اطلاعات پایه شامل جمعیت تحت پوشش و نقشه)
• تعیین وضعیت موجود سیستم های آبرسانی و مسئولیت ها (تعیین نقش ها و مسئولیت های هر فرد)
• تعیین روش های ارتباطی: چه کسی؟ چه کار؟ چه وقت؟ (برای هرنفر از اعضای تیم مسئول اقدامات اضطراری)
• امنیت و ایمنی کارکنان (طرح تخلیه اضطراری، آموزش کارکنان، فراهم نمودن تجهیزات وکمک های اولیه)
• شناسائی منابع آب جایگزین (منابع آب نزدیک محل و ظرفیت آن ها، شناسائی صنایع توانمند در تهیه آب بطری شده)
• تجهیزات جایگزین و تهیه مواد شیمیائی (ازقبیل پمپ ها و دمنده ها برای مواقع اضطراری و تعمیرات)
– حفاظت ویژه (برای جلوگیری از دسترسی سایرین)
– نمونه برداری آب و کنترل (برای شناسائی بموقع آلودگی بالقوه وارد شده احتمالی)
با توجه به موارد فوق آمریکائی ها برای افزایش امنیت اساسی منابع آب، بودجه قابل توجهی به منظور انجام اقدامات زیر اختصاص دادند. البته اقدامات انجام شده محدود به مواد زیر نگردید:
• خریداری و نصب تجهیزات مناسب برای شناسایی متخلفان.
• خریداری و نصب تجهیزات فیزیکی، دریچه، پروژکتور یا دوربین های مدار بسته امنیتی.
• غیر قابل دستکاری بودن پوشش های دریچه آدم رو، کپسول های آتش نشانی و اتاقک های شیر فلکه.
• دو قفله کردن درب ها و قفل ها.
• بهبود و اصلاح سیستم های الکترونیک، رایانه ای یا دیگر سیستم های اتوماتیک وسیستم های امنیتی کوچک.
• شرکت در برنامه های آموزشی و تهیه رهنمودهای آموزشی در خصوص موادی که به نحوی با مسئله امنیت آب ارتباط دارند، برای کسب آمادگی جهت مقابله با حملات تروریستی.
• توسعه و اصلاح نحوه استفاده، ذخیره سازی، یا حمل ونقل انواع مواد شیمیایی.
• اطمینان خاطر از انتخاب مناسب و صحیح و گزینش درست مستخدمین یا کارگران خدماتی پیمانکار.
علاوه بر اقدامات فوق، اقدامات زیر نیز برای مقابله با آلودگی عمدی آب نقش موثری دارند. یک نکته اثر عامل رقیق سازی عوامل بیوتروریسم در آب و نکته دوم اثر عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی در غیر فعال سازی عوامل بیوتروریسمی در مرحله انتشار اولیه می باشد. فرآیندهای تصفیه آب هم به حذف فیزیکی( انعقاد و لخته سازی، صافی شنی، کربن فعال) و غیر فعال سازی عوامل بیماریزا، کیست تک یاخته ها(گندزدایی سختی گیری از آب) کمک می کنند. در ارتش آمریکا از روش اسمز معکوس  برای تصفیه آب استفاده می کنند که طی آن تمام فرم های عوامل بیماریزا و بیوتروریسم از قبیل کیست های انگل ها، باکتری ها، ویروس ها و سموم بیولوژیک را از آب حذف می نماید. البته ممکن است بهره برداری غلط از آن منجر به عبور بعضی از این عوامل از غشاء RO بشود.
بعضی فعالیت های تحقیقاتی جهت تعیین سرنوشت باسیلوس آنتراسیس بعد از گندزدائی آب تا به حال انجام شده است. روش های فیزیکی و شیمیائی زیادی تا به حال برای غیر فعال سازی اسپور باسیلوس آنتراسیس و سایر باکتری های محیطی در آب، هوا و سطوح آلوده مثل باسیلوس سرئوس، باسیلوس سوبتیلیس انجام شده است. مواد شیمیائی استفاده شده برای گندزدائی شامل هیپوکلریت، پراکسید هیدروژن، پراستیک اسید، فرم آلدئید، گلوتارآلدئید، هیدروکسیدسدیم، اتیلن اکساید، دی اکسیدکلر و ازن می باشد. گندزدائی شیمیائی بین یک تا شش لگاریتم اسپورها را غیر فعال می نماید. اسپور باسیلوس تحت تاثیر پرتوهایUV، گاما و میکروویو نیز غیر فعال می شوند. یک نگرانی در خصوص حذف عوامل جنگ بیولوژیک در فرآیندهای تصفیه متداول نسبت به تصفیه آب به کمک اسمز معکوس و کربن فعال وجود دارد. باید کارایی وسایل تصفیه در نقطه ی مصرف  نیز جهت حذف عوامل بیوتروریستی و بیوتوکسین ها بررسی شود. به عنوان مثال واحدهای کربن فعال و اسمزمعکوس درحذف میکروسیستیس از آب آشامیدنی مؤثرهستند.
کیست های کریپتوسپوریدیوم به گندزداها مقاوم بوده و به میزان مؤثرتری به وسیله ی صافی شنی مناسب حذف می شوند. آب بطری شده نیز در معرض آلودگی های اتفاقی یا عمدی بوسیله ی میکروب ها قراردارند. بیماری های قابل انتقال از طریق آب، غذا و هوا همیشه به عنوان تهدیداتی جدی برای سلامتی مردم به شمار می روند و باید توسط مسئولین ذیربط بویژه مسئولین بهداشتی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرند. مهمترین اهرم کنترل و نظارت در صنعت آب آشامیدنی پایش و کنترل تمام اجزای سیستم تامین و تصفیه و توزیع آب است و فقط کنترل تصفیه‌خانه و منابع آب کافی نیست. لازم است آسیب پذیری شبکه توزیع نیز نسبت به حملات احتمالی بر حسب بزرگترین ریسک امنیتی منابع آب مورد توجه قرار گیرد. هیچ فن آوری عملی و در دسترسی جهت شناسایی زمان واقعی حمله عمدی یا اتفاقی به شبکه‌ توزیع آب آشامیدنی وجود ندارد، در حالی که کشف و شناسایی سریع اختلال امنیتی در شبکه توزیع آب در مرحله اولیه، اقدام مناسب اصلاحی و حیاتی است. اگر یک حمله تروریستی بموقع شناسائی شود، با دادن اخطار به مردم، آن ها از پیامدهای احتمالی حمله آگاه می شوند و انجام اقدامات پیشگیرانه ممکن و اثر بخشی اقدامات حفاظتی بیشتر شده و مردم فرصت کافی برای مراقبت های بهداشتی و درمانی و حفاظت از خود خواهند داشت. با توجه به اینکه حملات تروریستی ممکن است به طرق مختلفی انجام شود، همیشه تامین حفاظت فیزیکی کافی در مقابل عملیات خرابکاری تروریست ها، ضروری است.

سیستم های اعلام خطر جهت ارزیابی آلودگی منابع آب

وجود سیستم های اعلام خطر برای حفاظت از سلامت مصرف کنندگان ضروری است و از فن آوری شناسایی سریع استفاده می کنند، تا این که مسئولین بهداشت عمومی محلی یا ملی و کارکنان بخش اضطراری اقدامات لازم را به سرعت انجام دهند. اجزای اصلی سیستم های اعلام خطر شامل شناسایی آلودگی، توصیف صفات اختصاصی آلاینده، ارتباط با مسئولین و مردم و واکنش به حادثه ی آلودگی می باشد. سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا آزمایشات غربالگری میدانی شامل اندازه گیری رادیواکتیویته آب، pH، کلر و سیانید و سایر آزمایشات ضروری مورد نیاز را هنگام مشکوک شدن به آلودگی جهت ارزیابی اولیه به مسئولین صنعت آب، توصیه می کند.

حفاظت ازمنابع آب آشامیدنی
باید از آلودگی عمدی آب آشامیدنی بوسیله ی حفاظت از منابع آب و شبکه توزیع آب پیش گیری نمود. کنوانسیون سلاح های بیولوژیکی و سم  توسعه، تولید، و انبار نمودن سلاح های بیولوژیکی (باکتریایی، ویروسی، و پروتوزوئری) و سموم تولید شده توسط میکروارگانیزم ها(مثل بوتولینیوم) را ممنوع اعلام نموده است. حمله ی تروریستی یازده سپتامبر در آمریکا منجر به همکاری نزدیک تر بین EPA و AWWA برای حفظ امنیت منابع آب آشامیدنی گردید و کنگره، قانون پیشگیری از بیوتروریسم را در سال۲۰۰۲ تصویب نمودکه الزامات ایمنی (ارزیابی آسیب پذیری و طرح های واکنش اضطراری) را برای ۸۰۰۰ صنعت همگانی آب در ایالات متحده اجباری کرد.
ارزیابی آسیب پذیری شامل منابع آب، سیستم های پیش تصفیه و تصفیه، انتقال از طریق شبکه توزیع، مخازن ذخیره سازی، مصرف و ذخیره سازی ایمن مواد شیمیایی در واحدها و سیستم های شبکه کامپیوتر موجود می باشد. طرح های ارزیابی آسیب پذیری وضعیت اضطراری در صنعت آب ناشی از یک حمله تروریستی با بلایای طبیعی(زلزله و گردباد) متفاوت است.
بعضی از معیارهای بالقوه موثر در برنامه های امنیت منابع آب شامل ایمن بودن و حفاظت کافی از شبکه جمع آوری و سیستم های تصفیه فاضلاب (که از جمله مهمترین منابع اصلی آلودگی هستند) برای جلوگیری از دسترسی دیگران و پیشگیری از اثرات مخرب حوادث احتمالی بر این تاسیسات است. با توجه به گسترش سریع این تاسیسات در اقصی نقاط ایران لازم است، هرچه سریعتر نسبت به تدوین استانداردهای طراحی و ضد زلزله نمودن آن ها هم اقدام گردد.

بررسی سدهای ایران و تهدیدات بالقوه آنها در حال حاضر (نمونه موردی سد و نیروگاه آبی کارون ۳)
سد و نیروگاه آبی کارون ۳
این سد در شمال شرقی استان خوزستان و در ۲۸ کیلومتری شرق شهرستان ایذه احداث شده است. و فاصله آن تا مصب رودخانه حدود ۶۱۰ کیلومتر است. زاگرس غربی با ویژگی سنگهای رسوبی لایه ای، لرزه خیزی و سنگهای آهکی مارنی، بستر این سد وحواشی آن می باشند این سد از نوع بتنی دو قوسی نازک با ارتفاع ۲۰۵ متر از پی و ۱۸۵ متر از کف رودخانه است. طول تاج سد ۴۶۲ متر، عرض آن در بالا ۵/۵ متر و در پی، ۲۹٫۵ متر است. حجم بتن ریزی بدنه و سر ریز آن بالغ بر۱٫۳ میلیون متر مکعب می باشد که از این مقدار بیش از یک میلیون متر مکعب به حجم بتن ریزی بدنه سد اختصاص دارد.
حجم کل مخزن در حداکثر تراز بهره برداری (۸۴۵ متر) حدود ۳۰۰۰ میلیون متر مکعب، در حداقل آن (۸۰۰ متر) حدود ۱۲۵۰ میلیون متر مکعب، مساحت دریاچه سد در حداکثر تراز بهره برداری حدود ۴۸/۲ کیلومتر مربع، طول دریاچه در همین تراز حدود ۶۰ کیلومتر و عمر مفید آن ۲۰۰ سال تخمین زده می شود، تولید برق به میزان ۴۱۷۲ گیگا وات ساعت از مهمترین دلایل ساخت سد کارون ۳ می باشد. همانطور که در قبل اشاره شد ایمنی و پایداری سدها در مقابل زلزله از موارد مهم طراحی سدها می باشد و مهندسان معیارهای طراحی را در راستای مقابله با اثرات آن به کار می گیرند؛ و بر همین اساس هر سدی که خوب ساخته شود، در زلزله ای با شتاب g0.2 و یا بیشتر مقاومت خوبی از خود نشان می دهد.
انهدام ساختار فیزیکی این سد، موجب ایجاد امواج عظیمی از آوار آب به ارتفاع چندین متر و سیلاب مخرب خواهد شد (سیل جریان هایی با فشارهای مکانیکی سریع آب را ایجاد می کند، جریان های آبی که با سرعت حرکت می کنند و جریان های متلاطم حاصل از آن، مردم و حیوانات را در اعماق به نسبت کم در بر می گیرد و موادی را حمل می کند که دارای قدرت تخریب زیادی هستند) که ممکن است تخریب کامل شهرستان ایذه و شهرهای پایین دست رودخانه و غرق شدن این شهرها را در آوار آب، همانند نیواورلئان آمریکا در بر داشته باشد.

مطالعات پدافند غیر عامل در استان خراسان شمالی

در نیمه دوم سال ۱۳۹۳ به نقل از شرکت آب و فاضلاب استان خراسان شمالی، مطالعات پدافند غیرعامل برای طرحهای سد دربند، قردانلو، بش قارداش، گراتی و طرح آبرسانی به شهر شیروان توسط مراجع مسوول تایید شده است. به منظور پیشگیری از خسارات مالی و انسانی در طرحهای مدیریت منابع آب استان، مجموعه اقدامات پدافند غیرعامل شامل پوشش، پراکندگی، تفرقه و جابجایی، فریب، مکان یابی، اعلام خبر، قابلیت بقا، استحکامات، استتار و اختفای این تاسیسات، مطالعه شده است. نصب تجهیزات پیشگیری و اطفاء حریق در ساختمانهای اداری و ساختمانهای بهره برداری در طرحها و به روز رسانی آنها، پایش و کنترل آب سدها در دوره های زمانی منظم جهت جلوگیری از وجود آلاینده ها و همچنین بررسی مواد شیمیایی خورنده که ممکن است وارد سامانه شود از اقدامات مستمر در این طرحها است.
انجام مطالعات لازم برای پیش بینی اقدام لازم در زمان شکست احتمالی دو مورد از سدهای در دست ساخت، اجرای سامانه های کنترل تصویری خودکار و راه دور با نصب دوربین های متعدد نصب حصارهای فلزی برای تصفیه خانه ها به منظور افزایش امنیت در محدوده کارگاه و تأسیسات بهره برداری از دیگر اقدامات پدافندی طرح های مدیریت منابع آب استان است. ساخت مخزن آب شرب پوشیده شده با خاک برای جلوگیری از شناسایی هوایی، نصب دریچه های دو جداره برای مخازن آب و سایر اقدامات ایمنی نیز در این طرحها پیش بینی و اجرا شده است.

پهنه بندی آسیب پذیری شهر کرمان بر اساس اصول پدافند غیرعامل
میمندی پاریزی و کاظمی نیا (۱۳۹۴) آسیب پذیری شهر کرمان را از نظر پدافند غیرعامل مورد بررسی قرار داده و براساس آن جانمایی هایی برای تاسیسات اصلی و کابری های حیاتی (شامل تاسیسات آبی) و سایر بناها مشخص گردیده است.
با توجه به ارزیابی انجام گرفته همه قسمت های داخلی و مرکزی شهر کرمان، ظرفیت آسیب پذیری بالایی دارند و بایستی راهکاری برای خروج تاسیسات اصلی و کاربری های حیاتی پیشنهاد و اجرا گردد.

بررسی سامانه های انتقال آب باران با رویکرد پدافند غیرعامل، مطالعه موردی: دانشگاه شهرکرد
حیدری و غفاری (۱۳۹۴) در یک مطالعه به بررسی آسیب پذیری دانشگاه شهرکرد براساس پدافند غیرعامل در مواقع بارش پرداخته و ضمن بررسی خاک دانشگاه و عوامل بازدارنده در جاری شدن سیلاب در جویها و مشکلات ناشی از آن مانند خارج شدن آب حاصل از بارش از جویهای دانشگاه و ورود آب و رسوبات به داخل دانشکده های قرار گرفته در پایین دست، به پیشنهاداتی در رابطه با کاشت گیاهان و ایجاد سایر سازه های حفاظتی مانند سد در میحط دانشگاه پرداخته اند.

عطش مهاجمان سایبری برای شبکه‌های آبرسانی آمریکا
در سال ۲۰۱۱ و به گزارش رویترز، ۱۹۸ گزارش حمله سایبری یا تهدیدات امنیتی از سوی وزارتخانه های مختلف ایالات متحده گزارش شده است که این رقم نسبت به سال ۲۰۱۰ چهار برابر شده است. نکته جالب این است که بیش از ۴۰ درصد از این حملات که در سال ۲۰۱۱ گزارش شدند بخش آب را هدف قرار داده بودند. بسیاری از سازمان های آب منطقه ای در آمریکا از سیستم خاصی برای کنترل استفاده می کنند که از طریق اینترنت قابل دسترس است. این سیستم دارای حفره ای است که آن را در برابر هکرها آسیب پذیر می سازد. گروه تهیه کننده این گزارش اعلام کرده اند که در حال گفتگو با شرکت طراح این سیستم هستند تا نقص یاد شده با به روزرسانی نرم افزار مورد استفاده در آن برطرف شود.

منابع
حیدری، ع. و غفاری، ف. (۱۳۹۴) بررسی سامانه های انتقال آب باران با رویکرد پدافند غیرعامل، مطالعه موردی: دانشگاه شهرکرد. فصلنامه بین المللی پژوهشی – تحلیلی منابع آب و توسعه، سال سوم شماره یک.
پریزادی، ط.، حسینی امینی، ح. و شهریاری، م. (۱۳۸۹) بررسی و تحلیل تمهیدات پدافند غیرعامل در شهر سقز در رویکردی تحلیلی. دو فصلنامه مدیریت شهری، ۸(۲۶)، ۱۹۱-۲۰۶٫
مقررات ملی ساختمان (۱۳۸۸) مبحث بیست و یکم، پدافند غیرعامل.
معصوم بیگی، ح. (۱۳۸۹) امنیت و حفاظت سیستم های آبرسانی. سایت بهداشت محیط.
عطش مهاجمان سایبری برای شبکه‌های آبرسانی آمریکا، (۱۳۹۱) سایت گرداب، کد خبر ۱۱۴۸۳٫
غفوری زرندی، ع.ر. (۱۳۸۸) تهدیدات بالقوه سدها فرا روی امنیت ملی. حصون – بهار ۱۳۸۸ ، شماره ۱۹٫
مطالعات پدافند غیر عامل طرحهای مدیریت آب خراسان شمالی تایید شد. سایت ایرنا، کد خبر: ۸۱۳۷۴۵۳۷ (۴۳۲۲۵۵۴).
میمندی پاریزی، ص. و کاظمی نیا، ع.ر. (۱۳۹۳) پهنه بندی آسیب پذیری شهر کرمان بر اساس اصول پدافند غیرعامل. آمایش سرزمین، دورة هفتم، شمارة اول.















جهت اطلاع از مطالب به روز سایت به کانالهای ما در شبکه های اجتماعی بپیوندید.



   

(جهت دسترسی به مطالب به روز به سمت چپ سایت بخش آخرین مطالب مراجعه کنید)