بهداشت محیط مساجد و اماکن متبرکه
مقدمه
مسجد، خانه خداست و با حلول ماه مبارک رمضان این خانه بیش از پیش میزبان همه مشتاقان و بیدلانی است که در آن آرامش میگیرند و احساس نزدیکی بیشتری با خالق خود میکنند. بهار رمضان که در دل ما شکوفه میزند، باز مشتاقانه و پرشورتر از پیش، به یاد مسجد میافتیم؛ جایی که تنها برای آمدن، نماز گزاردن و رفتن نیست بلکه قلب تپنده جامعه مسلمانان است. بهداشت مساجد، موضوعی است که در روزهای ماه مبارک رمضان بیشتر مورد توجه قرار میگیرد؛ چرا که همه میدانیم روح و جسم ما در این فضای ساده و معنوی، باید سالم و آسوده حاضر شود تا بتواند به آفریننده و پروردگار خویش بپیوندد.
هر سال، دهه آخر شعبان به عنوان دهه بهداشت و نکوداشت مساجد مورد توجه قرار میگیرد و طی آن به نظافت و پاکیزگی مساجد پرداخته میشود تا مومنان در مکانی آراسته به ضیافت الهی رمضان قدم بگذارند. بیتردید بهداشت مساجد بههیچوجه نباید منحصر به دهه آخر شعبان باشد. وجود دهه بهداشت مساجد به این معنا نیست که فعالان این حوزه، تنها در این مقطع زمانی خاص به امر نظافت پرداخته، بقیه سال را بیاعتنا به این ضرورت برخاسته از ایمان باشند.و ضرورت دارد در تمامی ایام سال به ویژه در ایام ماه مهمانی خدا توجه ویژه ای به بحث بهداشت مساجد صورت پذیرد.
بهداشت مساجد
نظافت در اسلام از جایگاه ویژهای برخوردار است. اهتمام به نظافت و پاکیزگی مساجد به عنوان پایگاههایی برای ابلاغ پیام اسلام نیز در روایات مورد تاکید فراوان قرار دارد. مسجد مکانی است که همه مومنان فارغ از تمامی مسائل گرد هم میآیند. نظافت و تمیزی مسجد میتواند به همه آنها روحیه ببخشد.
در آیه 31 سوره اعراف توصیه شده که انسانها هنگام عزیمت به مسجد زینت خود را با خود بردارند که زینت هم میتواند زینتهای ظاهری چون پوشیدن لباس پاکیزه و استفاده از عطر باشد و هم زینت باطنی به معنای پاک سازی روح و آراسته شدن به صفات پسندیده.باشد
ضرورت دارد در این مجال نکاتی را درخصوص رعایت بهداشت مسجد به طور مختصر بیان نمائیم ، امید که مورد توجه حضرت حق قرار گیرد.
الف)بهداشت صحن
1- سنگفرش نمودن صحن با مصالح ساختمانی مقاوم، ساده، زیبا، بدون درز و قابل شستشو انجام گردد.
2- جاروب کردن روزانه و تی کشیدن با مواد ضدعفونی کننده صورت پذیرد.
3- قراردادن ظرف زباله )درب دار) به همراه کیسه زباله در گوشه ای از صحن الزامی است.
ب)بهداشت فرش و ...
فرشها میتوانند پرزهای آلرژیزا داشته باشند که اغلب تمیز کردن آنها مشکلتر است. به همین دلیل یا باید بهطور مرتب، حداقل روزی یک بار، ویا اینکه پس از هر بار برگزاری مراسم نماز، فرشها را به خوبی جاروب بکشیم.
همچنین نظافت همیشگی و شستشوی گاه به گاه فرشها، وجود کفش کن مناسب یا کیسههای نایلون برای قرار دادن کفش نمازگزاران از مواردی است که در مساجد باید به آنها توجه شود.
1- جاروب کردن روزانه و مستمر (ترجیحا" استفاده از جاروبرقی) صورت پذیرد.
2- جلوگیری از آلودگی فرشها (رعایت بهداشت فردی و مواد غذایی و ...)موردتاکید قرار گیرد.
3- حداقل سالی دو بار فرشهای مسجد را بشوییم.
ج)بهداشت سجاده و مهر و تسبیح
1- سجاده ها را هرچند وقت یکبار شستشو و تمیز نماییم.
2- سطح مهر ها با سوهان و یا سمباده تمیز گردد.
3- تسبیح ها با مواد ضدعفونی کننده جهت جلوگیری از آلودگی شستشو شوند.( به ازاءهر ده لیتر آب یک قاشق مرباخوری گرد پرکلرین به آن افزوده و پس از حدود بیست دقیقه تسبیح ها را خارج کرده و آویزان کنند.
د) بهداشت وضوخانه
وقتی صحبت از بهداشت مسجد میشود، بهداشت وضو خانهها اولین نکتهای است که به ذهن میآید؛ هرچند در دستورات اسلامی توصیه شده افراد قبل از ورود به مسجد در خانه یا جای دیگر خود را پاکیزه کنند و وضو بگیرند، اما در هر حال وضوخانه و سرویس بهداشتی باید در هر مسجدی وجود داشته باشد.
1- برای وضو گرفتن از آب لوله کشی استفاده نمایند و ازآب حوض مساجد بدلیل امکان انتقال بیماریها برای وضو گرفتن استفاده نگردد.
2- همواره در وضوخانه باید مواد شوینده (ترجیجاً صابون مایع)جود داشته باشد.
3- در وضوخانه ها محلهایی برای آویختن لباس
مقدمه :
مساجد درفرهنگ اسلامی پایگاه قداست وپاکی ، تبلور وحدت والفت ، تجسم احساسی انسانی ، تجلی روح عبادت جمعی وسمبل قیام ومبارزه علیه فساد وسنگر دفاع ازارزشهای الهی است .
این مکان نمونه ای از به کارگیری عملی آموزه های اسلامی بوده وتوجه واهتمام به پاکیزگی ورعایت اصول بهداشتی دراین مکان مقدس از هر محل دیگری اولی بوده وآیه ۱۲۵ سوره بقره ( ازابراهیم واسماییل پیمان گرفتیم که خانه کعبه رابرای طواف کنندگان ونمازگزاران پاکیزه نگه دارند ) موید وتاکید براین مهم میباشد . باعنایت به اینکه حضور واجتماعی مردم در موقع نمازهای جماعت ودربسیاری از مناسبتهای مذهبی وفرهنگی واجتماعی دراین اماکن قابل توجه بوده وعدم رعایت ضوابط بهداشتی اعم از بهداشت فردی ویامحیطی خود میتواند منبع بروز وشیوع انواع بیماریها گردد واز طرفی پاکیزه نگهداشتن مساجد وتوجه جدی به مسایل بهداشتی می تواند یک درس عملی برای جامعه ومشوقی برای جذب عموم مردم ، مخصوصاً « جوانان ونوجوانان » این قشر عظیم وموثر درمساجد واماکن متبرکه باشد ، لذا توجه هرچه بیشتر به موازین بهداشتی درمساجد ضرورت دارد .
ارتقای سطح بهداشت مساجد بودن مشارکت وعزم جدی مردم ومسئولین ممکن نخواهد شد .
• اهم نقاط مورد توجه در بهداشت محیط مساجد واماکن متبرکه :
ارتقای سطح بهداشت مساجد ، حسینیه ها ، تکایا وسایر اماکن متبرکه وتوجه هرچه بیشتر به سطح سلامت نمازگزاران وعبادت کنندگان اهداف مهم وزارت بهداشت وآموزش پزشکی می باشد که تحقق این امر مهم بدون مشارکت وعزم جدی مردم ومسئولین ممکن نخواهد شد .
اهداف عمده ای که مد نظر آیین نامه ها ومقررات بهداشتی مساجد میباشد عبارتند از :
۱ – بهبود وضعیت سیستم بهداشتی فاضلاب ( دفع فاضلاب مسجد باید به سیستم جمع آوری شبکه فاضلاب وصل ودر صورت فقدان این سیستم استفاده از چاه جاذب ویاکانالهای سیمانی روبسته جهت هدایت به محلهالی مناسب توصیه می شود ) .
۲ – بهبود وضعیت بهداشتی توالتها – دستشویی – وضوخانه ( سقف کف ودیوارها باید قابل شستشو – صاف وبدون درز بوده ونصب صابون مایع در دستشویی توالتها ضروری است .
۳ – بهبود وضعیت بهداشتی آبدارخانه ها وآشپزخانه های مساجد واماکن متبرکه ( کاشی کاری دیوارها وکف – رنگ آمیزی سقف – نصب جعبه کمکهای اولیه – استفاده از روپوش وداشتن کارت بهداشتی کارکنان – استفاده از لیوانهای تمیز وبهداشتی – نگهداری مواد غذایی درمحیط مناسب مانند یخچال – کم وغیره )
۴ – رعایت بهداشت عممومی مسجد وبهداشت فردی کارکنان آبدارخانه ومسئولین توزیع چای ومواد غذایی ( حداقل سال یکبار باید فرشها وسایر زیر اندازها شستشوشود – پاکیزگی ونظافت داخل مسجد صحن وحیاط ودرها وپنجره ها و... بطور مرتب انجام شود – وکارکنان آبدارخانه دارای کارت بهداشتی بوده وضمن استفاده از روپوش به نظافت وپاراستگی ظاهر توجه کافی داشته باشند )
۵ – بهبود وضعیت بهداشتی آب مصرفی مساجد واماکن متبرکه ( آب مصرفی باید از سیستم لوله کشی ویااز منابع مورد تائید مقامات بهداشتی تامین گردد )
۶ – بهبود وضعیت ایمنی درمساجد واماکن متبرکه ( نصب کپسولهای آتش خاموش کن به محلهای مناسب )
۷ - افزایش سطح اطلاعات بهداشتی مردم ( باتشکیل کلاسها وجلسات آموزشی باهماهنگی مسئولین بهداشتی در مناسبتهای مختلف مرتبط باموضوع )
۸ - بهبود وضعیت جمع آوری ودفع بهداشتی زباله
*بنابراین جهت ارتقای شاخصهای بهداشت وسلامتی در مساجد واماکن متبرکه باید اقدامات زیر انجام گردد :
۱ – تشکیل شورای بهداشت مسجد متشکل از ( روحانی مسجد – هیئت امناء – مسئول پایگاه بسیج – انجمن اسلامی )
۲ – تشکیل جلسه وبررسی مشکلات ونواقص بهداشتی مسجد واولویت بندی جهت رفع آنها
۳ – جلب مشارکت مردمی ودولتی برای هزینه های مورد نیاز .
مقالات مرتبط
جهت اطلاع از مطالب به روز سایت به کانالهای ما در شبکه های اجتماعی بپیوندید.
(جهت دسترسی به مطالب به روز به سمت چپ سایت بخش آخرین مطالب مراجعه کنید)