مبحث اول: مشخصه های فیزیکی،شیمیایی و زیست شناسی فاضلاب فاضلاب را از روی ترکب فیزیکی ، شیمیایی و زیست شناختی (بیولوپژیکی) آن مشخص می کنند که به اختصار در ادامه به آن می پردازیم : الف : مشخصه های فیزیکی (مواد جامد ، رنگ ، بو ، دما ، کدورت و چگالی)
الف-1 : مواد جامد : عبارت است از مواد شناور ، مواد قابل ته نشینی ، مواد کلوییدی و مواد محلول است . در کل مواد جامد عبارت است از تمامی موادی که به شکل پسمانده تبخیر فاضلاب در دمای 103 تا 105 درجه باقی می ماند الف-2 رنگ الف-3 : بو :بوی فاضلاب معمولا" از گازهای حاصل از تجزیه مواد عالی یا گازهای محلول در آن و یا از مواد افزوده شده به فاضلاب ناشی می شود بو یکی از مهمترین مشخصه های فاضلاب است ک اختلالات و موانع زیادی در مسایل بهداشتی ، تشخیص بو و حتی مانع سرمایه گذاری در نقاط آلوده به فاضلاب می شود الف-4 : دما عدم کنترل دمی فاضلاب های صنعتی و خانگی که معمولا" به دلیل واکنشهای زیست شناختی با افزایش رو برو است باعث ایجاد شوک به آبهای پذیرنده فاضلاب های فوق از لحاظ افت شدید اکسیژن محلول در خلال ماههای گرم میشود (چرا که اکسیژن در آب گرم کمتر از آب سرد حل میشود ) که ممکن است موجب مرگ ومیر در حیات آبی میشود الف-5 : کدورت : شاخصی است برای تعیین کیفیت فاضلاب ها و آبهای طبیعی از لحاظ مقدار مواد معلق اضافی و کلوییدی موجود در آن . الف-6 : چگالی : به دلیل امکان تشکیل جریانهای چگالی در مخازن ته نشینی و در سایر واحد های تصفیه خانه ، از مشخصه ای فیزیکی مهم فاضلاب تلقی میشود ب : مشخصه های شیمیایی ( مواد آلی ، اندازه گیری محتوای آلی،ماده غیر عالی ، گازها) ب-1 : مواد آلی : شامل کربو هیدرات ها ، پروتویین ها ، پاک کننده ها و آلاینده های درجه اول استکربو هیدرات ها : به طور گسترده در طبیعت یافت میشوند و دارای کربن ، هیدروژن و اکسیژن هستند (قند ، نشاسته،.......)پروتیین ها : اجزای عمده ارگانیسم های حیوانی هستند و به میزان کمتری در گیاهان یافت میشوند چربی : انواع چربی ها از جمله ترکیبات آلی پایدار می باشند و به راحتی به وسیله باکتری ها تجزیه نمی شوند و بیشتر باعث پوشاندن سطح آب و بروز مشکلات متعدد می شوند.پاک کننده ها: پاک کنده ها یا مواد آلی سطحی ، مولکول های آلی بزرگی هستند که تا حدی در آب قبل حل هستند . این مواد اغلب در سطح تماس هوا با آب جمع می شوند . در جریان هوادهی فاضلاب این ترکیبات در سطح حبابهای هوا جمع می شوند وبدین ترتیب کف بسیار پایداری به وجود می آورند. آلاینده های درجه اول (PRIORITY POLLUTANTS) آلاینده های درجه اول (هر دو نوع آلی و غیر آلی) را بر اساس آثار شناخته شده آنها در سرطلن زایی ، جهش زدایی ، آسیب رسانی به جنین و یا سمی بودن بسیار شدید دسته بندی کرده اند . بسیاری لز آلاینده های درجه اول آلی نیز تحت عنوان ترکیبات آلی فرار (VOC) طبقه بندی کرده اند. ب-2: اندازه گیری محتوای مواد آلی : BOD : (نیاز اکسیژن بیو شیمیایی) : پارامتر آلودگی آبی که بیشترین مور استفاده را دارد و هم برای فاضلاب و هم آبهای سطحی به کار میرود و نشان دهنده مواد آلی قابل تجزیه توسط میکرو ارگانیسم می باشدCOD :نیاز اکسیژن شیمیایی ، مانند BOD نشان دهنده مقدار مواد آلی موجود در فاضلاب است ولی با این تفاوت که فقط در آزمایشگاه و با استفاده از یک عامل اکساینده قوی شیمیایی در محیط اسیدی قابل اندازه گیری است TOC : کل کربند آلی می باشد این نیز نمایانگر کل ماده آلی موجود در آب است . ب-3 : عبارت اند از قلیاها ، کلریدها ، فلزات سنگین ، نیتروژن ،ترکیبات غیر آلی سمی ،گوگرد و فسفر می باشد . ب-4 : گازها : گازهایی که عموما"در فاضلاب های تصفیه نشده یافت می شوند عبارتن از : نیتروژن(N2) ، اکسیژن(O2) ، کربن دی اکسید(CO2) ، هیدروژن سولفویید(H2S) ، آمونیاک(NH3) و متان(CH4) سه گاز اول از گازهای عمومی جو هستند و در همه آبهایی که در معرض هوا باشند دیده می شوند و سه گاز آخر از تجزیه مواد آلی موجود در فاضلاب مشتق می شوند . ج:مشخصه های زیست شناختی : انواع باکتری های بیماری زای رودده ای ، ممکن است در منابع آب یا در اضلاب وجود داشته باشد . باکتری های بیماری زایی که از طرق آب یا فاضلاب قابل انتقال هستند شامل : سالمونلا ، شیگلا ، کمپیلوباکتر ، اشرشیاکلی انتروپاتوژنیک ، ویبریوکلرا ، لپتوسپیرا و یرسینیا میباشند . ویروس ها نیز از میکروبایی ستند که در فاضلاب ها وجود دارند . پروتوزوآی اتوژنیک در آب آشامیدنی و فاضلاب شامل :ژیاردا لامبیا ، انتامباهیسترلیتیکا و کریپتوسیوریدیوم سبب اسهال یا گاسترونتریت می شوند . همچنین نماتو ها ، جانداران آبزی مجود در آب شیرین ، شور و خاک می باشند . جلبک ها نیز از موجودات پرسلولی و گاهی تکسلولی فاضلاب ها می باشند که انواع جلبک هایی که در فاضلاب وجود دارند میتوان به جلبک های سبز-آبی(CYANOPHYTA) ، مانند MICROCYSTIS VINIDIS و یا NOSTC CAMEUM و جلبک های سبز مانند SCENEDESMUSOBLIGUS و جلبک های زرذ-سبز مانند : CHLOROSACCUS FLUIDUS ، فلاژله ای گیاهی مانند EUGLENA VINIDIS ، جلبک های طلایی مانند : CHROMULINA ROSANOFFI ، جلبک های قهوه ای مانند BANGIA ATROPURPUREA دیاتومه ها مانند : MELOSIRA VARIANS ، تک سلولی هایی انند آمیب ها ، مژکداران ،ساکتوریا و روتیفرها نیز در فاضلاب ها موجود میباشند که نقش عمده ای را در فع و انفعلات شیمیایی و تغییر ماهیت آب دارا هستند . در مبحث بعد به نحوه تصفیه بیولوژیکی پساب های صنعتی در پتروشیمی آبادان و مراحل مختلف آن خواهیم پرداخت . از شما هم خواشمندیم با درج نظرات خود ما را یاری کنید ه.م.خواجه ۲/۳/۱۳۸۴ ******************************************************** مراحل تصفیه پساب صنعتی در پتروشیمی آبادان مقدمه : امروزه با توجه به عوامل زیستی و محیطی بر زندگی و گستردگی صنعت و تکنولوژی و ساخت کارخانه های بزرگ تولیدی و شیمیایی جهت رفع نیازهای انسان و آلودگی های ناشی از آن، دستاندرکاران بهداشت ومحیط زیست را بر این داشته تا به فکر بهینه سازی اوضاع و شرایط پسابها و فاضلابهای صنعتی و شهری بر آیند و در جهت احیای زیستگاههای طبیعی و کاهش عوامل آلوده کننده مطالعات و کارهای فراوانی صورت دهند. و لی متأسفانه اکثر سرمایه گزاران در بخش صنعت ، تولید کنندگان و شهر نشینان، بی توجه به خطرات و عواقب بسیار خطرناک ناشی از این آلودگی ها بر زندگی آنها نه تنها در صدد بر طرف کردن آن نبوده اند بلکه روز به روز به آن بی تفاوت تر بوده و سلامت این کره خاکی و تمام موجوداتی که در آن زندگی می کنند را به خطر انداخته و در معرض انقراض قرار داده اند . با توجه به مطلبی که عرض شد لزوم ساخت تصفیه خانه هایی در جهت رفع آلودگی های صنعتی و شهری برای همگان مشخص گردیده است. عمدتاً فاضلاب را به سه دسته تقسیم می کنند : الف ب ج در واحد تصفیه پتروشیمی آبادان هر سه نوع پساب مورد تصفیه قرار گرفته و کمیت و کیفیت هر کدام به شرح ذیل می باشد : الف) فاضلاب بهداشتی : ب) فاضلاب صنعتی : در فاضلاب صنعتی ورودی به تصفیه خانه ، موادی از قبیل سولفیدها ،EDC ، VCM ، فنل ، بنزن و مواد جامد معلق یافت می شود که در مراحل مختلف اقدام به جداسازی ، و تصفیه این مواد می شود. ج) هرزآبهای سطحی : در تصفیه فاضلابها اهداف زیر مد نظر می باشد :تأمین شرایط بهداشتی برای زندگی مردم پاک نگه داشتن محیط زیست بازیابی فاضلاب ، (که در این مورد بیشتر فاضلاب شهری مد نظر است ) در جهت مصارف کشاورزی عملیات تصفیه میکروبیولوژیکی پساب صنعتی معمولاً در سه مرحله اجرا می شود:مرحله مقدماتی: که شامل تصفیه فیزیکی که شامل فیلترکردن یا فیلتراسیون و اشغالگیری وجداسازی مواد معلق و جامد در پساب مرحله ثانویه: که اصلی ترین مرحله تصفیه می باشد که در آن حوضچه هوادهی بعنوان یک رأکتور که کلیه واکنشهای شیمیایی تجزیه مواد آلی با استفاده از باکتریها ، مورد استفاده قرار می گیرد. مرحله نهایی: که شامل زلال سازی ، نیترات زدایی ، ضد عفونی کردن و گذراندن فاضلاب از صافی برای ارسال نهایی به رودخانه و یا استفاده مجدد پساب تصفیه شده می باشد . طبقه بندی روشهای تصفیه بیولوژیکی: روشهای تصفیه بیولوژیکی را میتوان بر اساس وابستگی میکرواورگانیزمها به اکسیژن طبقه بندی کرد:روش هوازی:که در آن تثبیت مواد زائد (تجزیه مواد آلی )بوسیله میکرو اورگانیزمها ی هوازی و باکتری های اختیاری انجام می گیرد.روش بی هوازی:که در آن میکرواورگانیزمهای بی هوازی و اختیاری دخالت دارند.روش هوازی ـ بی هوازی : که در آن هر سه دسته هوازی ، بی هوازی و دو زیستی فعالیت دارند . تصفیه به روش هوازی متداول عبارتند از: روش لجن فعال شده که عمدتاً در تصفیه پساب شهرهای بزرگ و پسابهای صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد که در این روش دو کار اساسی صورت می پذیرد : الف) اکسیداسیون ترکیبات آلی کربندار، که در این مرحله از نخستین لحظات ،کار باکتری ها شروع شده و کربن موجود در ترکیبات ناپایدارآلی تبدیل به ترکیبات پایدار ، نظیر CO2 شده و از حوزه عمل بیرون می روند .ب)اکسیداسیون ترکیبات آلی ازت دار که درآن مواد آلی که داری ازت می باشند توسط باکتریها به نیترات ها و نیتریت ها تبدیل می گردند.روش تصفیه پساب در مجتمع پتروشیمی آبادان به طریق لجن فعال و از نوع هوازی می باشد. با اشاره کوتاهی که در مورد لزوم تصفیه فاضلابها و روشهای تصفیه بیولوژیکی داشتیم ،واحد تصفیه پساب بیولوژیکی پتروشیمی آبادان را مورد بررسی قرار داده و با مکانیزم کارکرد این واحد بیشتر آشنا خواهیم شد . سیستم حذف و تصفیه روغن (از پساب ورودی به تصفیه خانه )تصفیه خانه مرکزی حوضچه تنظیم PH نهایی 1. سیستم حذف و تصفیه روغن (از پساب ورودی به تصفیه خانه ):که خود مشتمل بر : API سپراتور قدیم مخزن میانی پمپهای انتقال پساب از مخزن میانی مخزن اختلاط سریع مخزن اختلاط آرام API سپراتور جدید مخازن افقی و عمودی ذخیره روغن پمپ آبگیری و ارسال روغن مخازن افقی و عمودی(پمپ GA210 )سیستم فیلتراسیون روغن(فیلتر پرس) که از موارد ذکر شده ، API سپراتور قدیم و جدید ، مخزن عمودی، مخزن افقی، پمپGA210 ، و سیستم فیلتر پرس عملیات تصفیه روغن را به عهده دارند .حال به تشریح هر کدام از موارد بالا خواهیم پرداخت . 1-1 API سپراتور قدیم : کلیه پساب کارخانه ابتدا وارد این سپراتور(جدا کننده) می گردد.پساب ورودی به واحد با میانگین دبی حدود m3/h 86 و oil&G حدود 10000ppm می باشد . سپراتور قدیم شامل یک مخزن مکعب شکل افقی بزرگ است که پاروهایی در آن قرار گرفته است . این پاروها در امتداد عرض سپراتور به فاصله های تقریباً یکسان از یکدیگرقرار گرفته وسیله یک زنجیر بسیار بزرگ و به صورت دورانی طول API را طی می کنند، بدین صورت که مواد وارد شده در سپراتور بعد از یک زمان ماند کوتاه فاز تشکیل می دهند و روغن و مواد سنگین و سبک از هم جدا می گردد . روغن و مواد سبک که در سطح سپراتور قرار گرفته اند در حرکت رفت پاروها جمع آوری می گردد و بوسیله اسکیمری که در انتهای سپراتور قرار گرفته و با پایین آوردن دسته آن، به داخل مسیر لاین 4 اینچی که به آن اتصال پیدا کرده به سمت مخزن ذخیره روغن انتقال می یابد.بعد از آنکه پاروها با حرکت از ابتدا به انتهای سپراتور روغن و مواد معلق سطح را جمع آوری کردند، در انتهای سپراتور با یک حرکت دورانی به سمت کف سپراتور، این بار خلاف جهت حرکت قبلی و درکف سپراتور وظیفه جمع آوری مواد سنگینی که ته نشین شده اند را بعهده می گیرند و بعد از جمع آوری، به درون بسترهایی که درنزدیکی سپراتورها تعبیه شده درین گشته تا جهت انجام عمل فیلتراسیون آماده گردند. 2-1 مخزن میانی : بعد از آنکه روغن و مواد جامد در سپراتورقدیم تا حدی گرفته شد ، پساب به مخزن میانی هدایت می شود . از آنجایی که این مخزن حد واسط بین دو سپراتور قدیم و جدید است ، به این نام (مخزن میانی) شناخته شده است. حجم مخزن میانی حدود 20m/h است . با توجه به اینکه دبی پساب ورودی به سپراتور قدیم مقدار ثابتی نداشته و دائم در حال تغییر است ،بنابراین با قرار دادن یک مخزن در مسیر سیستم و انتقال آن به وسیله پمپ این مشکل نیز قابل حل شده است وبا داشتن جریان تقریباً ثابت می توان مراحل تصفیه را با دقت و کارایی بیشتری طی نمود. 3-1 پمپهای انتقال پساب از مخزن میانی( GA180 و GA180s): این پمپها با لول سوئیچی که درون مخزن میانی قرار دارد در سرویس قرار گرفته و با توجه به لول مخزن ، پساب را انتقال می دهند. 4-1 مخزن اختلاط سریع : قبل از آنکه پساب به API سپراتور جدید جریان پیدا کند ، به درون مخزن اختلاط سریع وارد می شوند . در این مخزن مواد چسبنده ای به نام پلی الکترولیت تزریق می شود.پلی الکترولیت در مخازن کوچکی لول گیری می شود و به وسیله یکی از دو پمپی که برای اینکار در نظر گرفته شده با ریت مشخص (120 lit/h ) و با غلظت 1/0 درصد تزریق می گردد و کار آن لخته کردن مواد معلق و جامد و روغن هایی امولوسیونی است که در سپراتور قدیم گرفته نشده اند .البته ناگفته نماند که ریت تزریق پلی الکترولیت با توجه به مقدار مواد معلق جامد و روغن در پساب قابل تغییر است. MIXER یا همزن این مخزن با دور 120 دور در دقیقه باعث می گردد که سطح تماس مواد جامد درون پساب و پلی الکترولیت بیشتر گشته و در تشکیل بهینه فلوکه جهت جداسازی مواد معلق و جامد در مراحل بعدی تصفیه نقش اساسی ایفاء کند. 5-1 مخزن اختلاط آرام : این مخزن با یکFLOUCCULATOR (میکسر با دور کند) با دور حدود 20 تا 30 دور در دقیقه ، بدین جهت در سیستم تعبیه شده است تا از تشکیل فاز دادن فلوکه ها ی بوجود آمده در مخزن اختلاط سریع جلوگیری به عمل آید و همچنین مواد معلق جامدی که هنوز در پساب شناور هستند ، به واسطه چرخش آرام میکسر، با بوجود آمدن فضای سطح تماس بیشتر، فلاکهای درشت تری تشکیل دهند و یا به فلوکه ها بچسبند . 7-1 مخازن افقی و عمودی ذخیره روغن : بعد از روغن گیری از هر دو سپراتور ، روغن حاصله به همراه مواد معلق دیگر وارد مخزن عمودی ذخیره روغن می گردد. بعد از یک زمان ماند حدود 4 ساعته در این مخزن ، روغن و مواد سبک تر از آب جداشده و مخزن آماده آب گیری می باشد .بدین صورت که روغن که سبکتر است در بالا و آب در پایین مخزن قرار گرفته و از مسیر تحتانی مخزن آبگیری بعمل می آید . بعد از آبگیری از مخزن عمودی ، روغنی که در مخزن باقی مانده به مخزن افقی انتقال پیدا کرده و در این مخزن نیز با زمان ماندی که به مخزن داده می شود ، روغن و آب تشکیل فاز داده و مجدداً مخزن آبگیری شده و روغن آن آماده ارسال به سیستم فیلتراسیون روغن خواهد بود . 8-1 پمپ آبگیری و ارسال روغن مخازن(پمپ GA210 ) : آبگیری از مخازن ذخیره روغن عمودی و افقی ارسال روغن مخزن عمودی به مخزن افقی ارسال روغن مخزن افقی به سیستم فیلتراسیون روغن به دلیل اینکه این پمپ یدکی ندارد، لذا لازم است در نگهداری آن دقت مضاعفی داشت . 9-1 سیستم فیلتراسیون روغن (فیلترپرس) : 1-9-1 هدف از راه اندازی سیستم فیلتر پرس روغن: جداسازی مواد جامد بصورت کیک قابل حمل جداسازی آب و هدایت آن به کانالهای تخلیه جداسازی روغن و هدایت آن به مخازن نگهدارنده جهت فروش 2-9-1 اجزاء تشکیل دهنده سیستم : دو مخزن تغذیه مواد پساب به ظرفیت هر یک 6000 لیتر (FEED TANK )فیلتر پرس روغن که وظیفه جداسازی مواد امولسیونی ونیز جامد درون روغن را بعهده داشته و ظرفیت اسمی فیلترینگ آن 5000 Lit/h مواد روغنی می باشد .کمپرسور هوای فشرده جهت تأمین 7 بار فشار سه مخزن DECUNTER به ظرفیت هر یک 10000 لیتر جهت جداسازی آب و روغن با زمان ماندگاری 7 ساعت برای تشکیل فاز یک مخزن نگهداری روغن استحصالی از فیلترینگ و جداسازی به ظرفیت 6000 لیتر شش عدد پمپ استیل جهت جابجایی و تزریق سیالات(سه عدد اصلی و سه عدد به عنوان یدکی)تابلو برق و فرمان 3-9-1 مکانیزم کارکرد سیستم : بعد از حصول اطمینان از نرمال بودن وضع صفحات چدنی و کاور برزنتی مربوط به آنها جک هیدرولیک را در سرویس قرار داده تا با اعمال فشار به صفحات فیلتر پرس راه نفوذ روغن و مواد جامد از بین صفحات به بیرون کاملاً مسدودگردد. در زمانی که جک در حالت اعمال فشار به صفحات می باشد فشار پرسینگ که به وسیله دو گیج نشان دهنده قابل مشاهده است باید محدوده فشاری بین 2200psi و2500psi داشته باشد. در غیر این صورت با فشار کمتر از این رنج روغن در بین صفحات محصور نمی گرددو فشار کمپرسور هوا ی که به مواد امولسیون اعمال می گردد باعث خارج شدن روغن از صفحات خواهد شد و فشار بیش از این محدوده نیز باعث از بین رفتن صفحات و خرابی جک می شود . با در سرویس قرار دادن یکی از FEED TANK ها که از قبل با روغن درون مخازن افقی و عمودی و همچنین مواد حاصل از درین شدن هر دو سپراتور به بسترها شارژ گردیده، با فشار هوایی که از کپرسور هوا تأمین گردیده، مواد به فیلتر پرس تزریق می شود . محتویات FEED TANK ها با گذشتن از صفحات ، مواد جامد آن به وسیله برزنت صفحات گرفته شده ودر بین صفحات محصور می گردد و فقط مواد مایع (مخلوط روغن و آب) از Valve هایی که در پایین صفحات تعبیه شده خارج گشته و بوسیله ظرف ناودانی شکلی ، به درون محفظه روغن هدایت می شود.با بالا آمدن لول مواد درون این محفظه ، پمپ شماره 3 که با لول سوئیچ عمل می کند در سرویس قرار گرفته و سیال را به درون یکی از سه DECUNTER انتقال می دهد. تزریق مواد به فیلتر پرس تا زمانی که از Valve های زیر صفحات مایع خارج می شود ادامه خواهد داشت و در هر زمانی که خروج مایع از Valve ها قطع یا به حداقل رسید، FEED TANK مربوطه را از سرویس خارج کرده و شروع به هوادهی صفحات به طور مستقیم به وسیله کپرسور هواجهت خشک شدن مواد جامد محصور شده در بین صفحات به مدت دو الی چهار ساعت می نماییم و سپس جک هیدرولیک را از حالت فشار در آورده و با بر گشت جک به حالت اولیه تسمه نقاله را جهت هدایت کیکهابه درون ظرف مخصوص، در سرویس قرار داده و صفحات را یکی یکی تمیز می کنیم. DECUNTER ها نیز پس از انتقال مخلوط روغن و آب به درون آنها به مدت 7 ساعت زمان ماندگاری به آنها داده می شود تا در این زمان تشکیل فاز دهند. سپس آب را درین کرده و پس از رسیدن به روغن خالص بوسیله پمپ شماره 2 ، به مخزن ذخیره روغن انتقال می دهیم .بعد از اطمینان کامل از عدم وجود آب در مخزن ذخیره روغن ،روغن حاصله به وسیله پمپ شماره 1 جهت بارگیری و فروش به واحد 400 انتقال می یابد. 2. تصفیه خانه مرکزی:که از بخشهای ذیل تشکیل شده است : حوضچه متعادل سازی پمپهای انتقال پساب حوضچه متعادل سازی(GA173 و GA173S )حوضچه هوادهی مخزن تقسیم لجن(Distribution chamber )زلال کننده ها(کلاریفایرها)مخزن لجن برگشتی(SLUDGE TANK )مخزن کلر زنی 1-2 متعادل سازی: در متعادل سازی ، موارد زیر انجام می گیرد : تنظیم PHاخطلاط و یکسان سازی مواد کاهش دما خارج کردن گازهای فرار لازم به ذکر است که اعمال فوق به غیر از تنظیم PH به وسیله یک هواده شناور صورت می پذیرد .(البته در یکسان سازی PHدر متعال سازی بی تأثیر نیست.) دستگاه هوادهی که در متعادل سازی قرار دارد با GD175 شناخته شده و باید مدام در سرویس باشد و فقط در مواردی که سرریز سپراتور به متعال سازی قطع میگرددو یا مشکلی در هواده بوجود، از سرویس خارج می گردد. در این حوضچه باید مدام موارد ذیر را مد نظر داشت : PH میزان کلردر پساب سطح آب درون حوضچه 1)PH پساب ورودی و خروجی (متعادل سازی): از آنجایی که پساب با PH متغیر به متعادل سازی جریان دارد بنابر این تنظیم PH و رساندن آن به حد مطلوب از اهمیت شایانی برخوردار است که در ذیل به آن اشاره شده است . تنظیم در متعادل سازی چون PH سرریز سپراتورها معمولاً حالت قلیایی دارد(12~9)،فقط در مواردی که بدلیل درین کاستیک، یا اسید از سوی یکی از واحدها PH از حالت نرمال خود خارج می شود(13~1 )، که در این هنگام باید فوراً واحد مربوطه را مطلع نمود تا اشکال فوق بر طرف گردد. جهت تنظیم و پایین آوردن PH اسید تزریق می کنیم .به این صورت که PH توسط PH METER ی که بر روی خروجی پمپهای انتقال دهنده پساب از متعادل سازی( GA173A و GA173S)نصب گردیده تشخیص داده شده و از آنجایی که سونولوئیدولو بین 10 تا 5/10 تنظیم شده است ، در هر زمانی که PH برابر 5/10 شد ، PH METER به سونولوئیدولو اسید فرمان می دهد که باز کند و در صورتی که PH برابر 10 شد ، سونولوئیدولو می بندد وتزریق اسید را به متعادل سازی قطع می شود. البته ناگفته نماند در شرایط خاصی ممکن است که رنج تعیین شده برای تزریق و قطع اسید به متعادل سازی تغییر کند. 2) میزان کلردر پساب: کلر عامل اساسی وارد آوردن شوک به سیستم تصفیه بوده و به همین دلیل است که پساب ورودی و خروجی مدام باید تست گردد . کلر خروجی از متعادل سازی نیز نباید از 0.5 ppm بالاتر رود . با در سرویس بودن هواده شناور تا حدود بسیار زیادی از میزان کلر ورودی به حوضچه کاسته شده و از صدمات آتی به سیستم جلوگیری به عمل می آید . در مواردی که میزان کلر در پساب بسیار زیاد باشد و هواده شناور جوابگوی خارج کردن این میزان از کلر نباشد و کلر در پساب خروجی متعال سازی از 0.5ppm پایینتر نیامد ، واحد به ناچاراز سرویس خارج میگردد. 4)سطح آب درون حوضچه: 2-2 پمپهای انتقال پساب از متعادل سازی به این پمپها وظیفه انتقال پساب را از متعادل سازی به حوضچه هوادهی به عهد دارند . پمپها به صورت لول سوئیچ و با توجه به لول حوضچه ، خروجی قابل تنظیم دارند و همیشه یکی مدام و دیگری به صورت پمپ یدکی در سرویس قرار می گیرد . 3-2 حوضچه هوادهی : حوضچه هوادهی ، مهمترین قسمت واحد تصفیه پساب است و به عنوان قلب واحد و یک رأکتور عمل می نماید. در حوضچه هوادهی مقدار زیادی باکتری وجود دارد که عمل تصفیه یعنی اکسیداسیون و تجزیه مواد آلی در این حوضچه انجام می گیرد و به همین دلیل است که می توان از آن به عنوان یک رأکتور نام برد (هر جا که واکنش شیمیایی در آن انجام گیرد رأکتور است) .حوضچه هوادهی شامل سه دستگاه هوادهی با پروانه های فایبرگلاس است که وظیفه آنها به شرح زیر می باشد : دفع گازهای محلول در آب تأمین اکسیژن مورد نیاز میکرواورگانیزمها اختلاط و هموژن کردن دائم محتویات حوضچه باکتریهایی که در حوضچه هوادهی عمل اکسیداسیون و تجزیه مواد آلی را بر عهده دارند از نوع هوازی و تک سلولی بوده و از غذای محلول استفاده می کنند و عموماً از طریق تقسیم سلولی تولید مثل مینمایند. با توجه به اینکه در حوضچه هوادهی سه هواده نصب شده و عمل هوادهی را باسرعت بالا انجام می دهند به همین دلیل است که میزان اکسیژن در حوضچه هوادهی (DO ) معمولاً بالاتر از mg/lit4 است .برای نشان دادن مقدار اکسیژن در حوضچه هوادهی از یک DO METER استفاده می شود . تنظیم تغذیه باکتریها مقدار مورد نیاز از اوره و فسفات را در مخزنی بوسیله میکسر با آب حل کرده و پس از انتقال به مخزن دیگر بوسیله یکی از دو پمپی که برای این کار در نظر گرفته شده اند با ریت مشخص به سمت حوضچه هوادهی پمپاژ می گردد. در ضمن قابل ذکر است که میزان اوره و فسفات اعمالی به پوند با توجه به میزان N موجود در NH3 ، NO2 و NO3 قابل تغییر است .در حال حاضر ریت تزریق محلول فسفات و اوره 20 lit/h می باشد . بعد از آنکه عمل نیتروفیکاسیون و تجزیه مواد آلی به وسیله باکتریها انجام گردید باید باکتریها را از پساب جهت استفاده مجدد و برگشت به سیستم جدا نمود . به همین دلیل پساب به همراه باکتریهای شناور در آن به وسیله دو پمپ (GA174 و GA174s)به سمت مخزن تقسیم کننده لجن ارسال می گردد. 4-2 مخزن تقسیم کننده لجن(Distribution chamber ) : با توجه به اینکه باکتریها در صورت راکد بودن لجن در یک مکان سریع ته نشین می گردند ، بنابراین بدین صورت می توان با راکد کردن پساب در این مخزن در یک مدت زمان معین باکتریها را از پساب جدا نمود . ولی برای اینکه عمل ته نشینی باکتریها از پساب به نحو مطلوب تری صورت پذیرد موادی به نام پلی آلومینیوم کلراید به این مخزن تزریق میگردد.پلی آلومینیم کلراید باعث می گردد که باکتریها به صورت فلاکهای درشت و سنگین در آمده و ته نشین گردند. برای اینکه پلی آلومینیم با پساب بهتر میکس گردد و به صورت یکنواخت با پساب مخلوط گردد و همچنین سطح تماس باکتریها با این مواد بیشتر شود ، در سه قسمت این مخزن هوای سرویس به وسیله سه دیفیوز اعمال شده و توزیع می گردد. با باز بودن هوای پلانت به مخزن تقسیم کننده لجن ، مطمئناً از راکد ماندن پساب و ته نشین شدن باکتریها جلوگیری به عمل می آید . به همین منظور این پساب به همراه باکتریها ی موجود در آن باید به مخزن دیگری جهت راکد ماندن و ته نشین شدن انتقال پیدا کند .کلاریفایرهایی که در دو طرف این مخزن ساخته شده اند برای همین منظور در نظر گرفته شده است.در حقیقت لجن از این مخزن ، بین کلاریفایرها تقسیم می گردد و به همین منظور است که به این مخزن ، مخزن تقسیم کننده لجن اطلاق می شود. 5-2 زلال کننده ها (کلاریفایرها) : کلاریفایرها به صورت یک حوضچه استوانه ای مانند ، با پاروهایی که به یک پل متحرک به نام پل دواراتصال دارند ، ایفای نقش می کنند. در اصل کار کلاریفایرها زلال سازی است .در قسمت مرکزی کلاریفایرها ستونی سیمانی و تو خالی قرار گرفته که از چهار جهت و در فاصله تقریبی 3 متر از قسمت کف بر روی آن سوراخهایی تعبیه شده است.البته این ستون به عنوان نگه دارنده پل دوار نیز می باشد که پل با تکیه بر این ستون حول لبه دیواره کلاریفایر می گردد.لاینی که پساب را به کلاریفایر هدایت می کند از پایین کلاریفایر تا قسمت مرکزی پیش رفته و از آنجا تا قسمت میانی ستون امتداد پیدا می کند. لجن باپیمودن این مسیر در داخل ستون سر ریز کرده و با پر شدن محوطه داخلی ستون از سوراخهایی که به آنها اشاره شد به داخل کلاریفایر سر ریز می نماید . از آنجایی که پل به آرامی در حرکت است آن زمان ماندگاری که در قبل به آن اشاره شد تا باکتریها ته نشین شوند مهیا شده و با ته نشین شدن باکتریها و جمع آوری آنها به وسیله پاروی کف روب پل دوار و هدایت آن به مرکز کلاریفایر ، بوسیله لاینی به مخزن لجن برگشتی انتقال می یابد .همیشه باید توجه داشت که خروجی کلاریفایرها باید به اندازه ای معین باز گردد تا کلاریفایر ها به سرعت تخلیه نگردند و عمل ته نشینی باکتریها بهتر انجام پذیرد . فلوکه هایی از باکتریها ممکن است به علت وزن کم خود در سطح کلاریفایرها معلق بمانند، که برای جمع آوری آنها از پاروی سطح روب پل دروار استفاده می شود . در قسمت بالای کلاریفایر پاشوره هایی در نظر گرفته شده که بعد از پر شدن این پاشورها به وسیله لاینی به حوضچه کلر زنی سر ریز می کنند . سرریز کلاریفایرها همیشه باید زلال وغیر کدر و عاری از هر گونه مواد معلق از جمله باکتری باشد . اگر سر ریز دارای مقداری باکتری باشد ، از آنجایی که سرریز بر ای پمپاژ نهایی آماده گشته و سپس ارسال می گردد ، در این صورت با فرار باکتری مواجه خواهیم شد و مطمئناً این مورد باعث کاهش باکتری در حوضچه هوادهی و در نتیجه اختلال در عمل تصفیه بیولوژیکی خواهد شد. بنابراین در صورت مشاهده هر گونه کدورت در سر ریز کلاریفایرها باید سریعاً به دنبال علت آن گشته و آن را بر طرف کرد . نکته قابل توجه دیگری که در این بند باید به آن اشاره کرد این است که ، به جهت جلوگیری از تجمع بیش از حد باکتریها در کلاریفایرها و بازگشت بهتر آنها در جهت استفاده بهینه به حوضچه هوادهی، در طول روز چندین بار کلاریفایرها، به حوضچه لجن برگشتی درین می شوند . 6-2 حوضچه لجن برگشتی (SLUDE TANK ) : در حوضچه لجن برگشتی که بین حوضچه کلر زنی و مخزن تقسیم کننده لجن قرار گرفته ، همان طور که از نام آن مشخص است لجنی که در کلاریفایرها ته نشینی شده است جمع آوری میگردد . بعد از جمع آوری وتجمع باکتری در آن ، لجن از قسمت پایین حوضچه خارج شده و به وسیله دو پمپ که با لول سوئیچ در سرویس قرار می گیرند به سمت حوضچه هوادهی بازگشت داده می شوند. در ضمن خاطر نشان می شود که برای اینکه در این قسمت جمعیت باکتری فراوان بوده و در نتیجه تجمع باکتری و ته نشینی آنها نیز زیاد می باشد ، جهت جلوگیری از ته نشینی و خلل در روند برگشت لجن به حوضچه هوادهی در سه قسمت از این حوضچه هوا تزریق می گردد که باعث اختلاط باکتریها با پساب و انتقال بهتر آنها به سمت حوضچه هوادهی می شود . جمعیت باکتریها به چه صورت کنترل می شود ؟ شاید این سوال به ذهن شما خطور کرده باشد که چگونه می توان باکتریهایی مرده و همچنین باکتریهایی که به علت بالا رفتن سن وعدم کارایی لازم ، از سیکل تصفیه خارج نمود . در مطالبی که در ذیل به آن اشاره می گردد شاید بتوانید پاسخ پرسش خود را دریافت کنید: جهت پایین آوردن سن لجن و استفاده از باکتریهای جوان و کارآمد در تصفیه میکروبیولوژیکی پساب و خارج نمودن باکتریهای پیر ، فرسوده و مرده از سیستم لازم است در بعضی مواقع در طول روز البته با توجه به میزان ته نشینی و همچنین نتایج آزمایشها و تستهای مختلف از سیستم و با تشخیص مهندسی فرآیند واحد ، باکتریها از خروجی پمپهایی که لجن را به سمت حوضچه هوادهی انتقال می دهند، به مخزنی به نام مخزن هاضم لجن (تغلیظ لجن)، ارسال شده و بعد از پر شدن این مخزن به بسترهایی که برای اینکار در نظر گرفته شده اند ، جریان می یابد و بدین صورت است که با خارج شدن این باکتریها از سیستم تصفیه پساب ، باکتریها ی جوان وارد فرآیند تصفیه شده و تصفیه میکروبیولوژیکی پساب به بهترین نحو صورت می پذیرد. 7-2 حوضچه کلر زنی: در این حوضچه جهت ضد عفونی کردن نهایی پساب به وسیله کلر که از یک کپسول به حوضچه تزریق می گردد استفاده می گردد. کلر(معمولاًبا ریت g/hr800) به همراه مقدار معینی آب به حوضچه اعمال می گردد. بعد از کلر دار شدن پساب و گذشتن از تیغهای سیمانی که در وسط کلر زنی به صورت زیک زاک برای گرفتن شدت جریان و تلاطم پساب در حوضچه قرار گرفته اند ، وارد لاینی 3 اینچی شده و از آنجا به سمت پوند شرقی انتقال می یابد . 3. حوضچه تنظیم PH نهایی و پمپاژ نهایی: در این بخش از واحد تصفیه پساب به موارد ذیل اشاره می شود : 1-3 حوضچه تنظیم PH 2-3 پمپاژ نهایی 1-3 حوضچه تنظیم PH : بعد از ضد عفونی کردن پساب ، تنظیمPH به عنوان مرحله آخر تصفیه پساب در حوضچه تنظیم PH صورت می پذیرد.علاوه بر سر ریز آب تصفیه شده خروجی از تصفیه خانه مرکزی به این حوضچه ، پساب واحد 200 و300 به صورت مشترک ، سرریز رأکتورهای خنثی سازی اسید ودر مواقعی پساب بهداشتی نیز به این حوضچه انتقال می یابند . زیرا این سرریزها با توجه به عاری بودن از هرگونه مواد مضر برای طبیعت و پایین بودن میزان مواد آلی در آن ، نیازی به گذراندن مراحل تصفیه بیولوژیکی نداشته وفقط به تنظیم PH آنها اکتفا می شود. PH در این حوضچه به صورت الکترونیوماتیکی و با PH CONTROLLER که در قسمت انتهایی ،قبل از مسیر خروجی حوضچه قرار گرفته ، تشخیص داده شده و با فرمان دادن به سونولوئید ولوها ی اسید وکاستیک PH را تنظیم می کنند . بدین صورت که با رسیدنPH به 5/6 به سونولوئید کاستیک فرمان باز کردن را جهت تزریق کاستیک به حوضچه و بالا آوردن PH می دهد . این در حالی است که سونولوئید ولو اسید در این زمان بسته مانده است و تازمانی که PH به 5/7 نرسیده باز نمی کند . با رسیدن PH به 7 ،سونولوئید ولو کاستیک می بندد و اسید باز می کند . این چنین است که PH در پوند شرقی بین 5/6 تا 5/7 نگه داشته می شود .مخزن کاستیک و اسید سولفوریک در کنار پوند شرقی قرار گرفته است. البته ناگفته نماند که کمتر از سونولوئید ولو کاستیک در حوضچه شرقی استفاده می شود . زیرا با توجه به اینکه سرریز پساب بهداشتی و همچنین سرریزهای واحد 200 و 300 حالت قلیایی دارند بنابراین با در سرویس بودن سونولوئید ولو اسید جهت پایین آوردن PH دیگر نیازی به تزریق کاستیک در حالت معمولی به حوضچه وجود نخواهد داشت .در مواردی که PH سرریز واحد 200 یا 300 و سرریز رأکتورهای واحد اسید سازی به علت خنثی کردن گاز، اسیدی باشد(بین 1 تا 5/5 ) می توان با در سرویس قرار دادن سونولوئید ولو کاستیک در تنظیم بهینه PH کمک شایانی را بعمل آورد. در حوضچهتنظیم PH دو هواده ثابت مشابه با هواده هایی که در حوضچه هوادهی به کار رفته بود ، تعبیه شده است . این هواده ها در اختلاط و میکس کردن و تنظیم سریعتر PH و یکسان سازی آن نقش اساسی را ایفا می کنند .در کنار PH METER دستگاهی برای اندازه گیری مقدارمواد آلی موجود در پساب به نام COD METER نصب شده است . مقدار COD در این حوضچه نباید از 100 mg/lit فراتر رود . اگر مقدار COD در حوضچه تنظیم PH از حد معمول خود بیشتر شد باید به دنبال عواملی که باعث بروز چنین مشکلی شده است رفت و درصدد برطرف کردن آن برآمد. پساب بعد از تنظیم PH وبررسی COD در حوضچه تنظیم PH ، بوسیله لاین 14 اینچی به سمت پمپاژ نهایی هدایت می شود. 2-3 پمپاژ نهایی: بعد از گذراندن مراحل تصفیه، نوبت به آن رسیده است که پساب را به سمت رودخانه هدایت نمود و این کار بوسیله سه پمپ انجام می پذیرد . از این سه پمپ، همیشه دو تا به صورت لول سوئیچ در سرویس و یکی به صورت یدکی قرار داده می شود . توجه این پمپها پساب را به وسیله لاین بانداستراند به سمت رودخانه پمپاژ می کنند . در ضمن برای این حوضچه یک حوضچه یدکی با دوپمپ در نظر گرفته شده است که با قدرت پمپاژ بیشتر در مواقعی که حوضچه نهایی از سرویس خارج باشد ، در سرویس قرار گیرند .این پمپها در واحد ، درحوضچه اصلی با شماره های: GA175A ،ga175B وga175c و در حوضچه یدکی با شماره های: GA175AS و ga175BS شناخته می شوند . که شامل موارد ذیل می باشد : سیستم حذف و تصفیه روغن تصفیه خانه مرکزی حوضچه تنظیم PH نهایی بطور کلی واحد تصفیه پساب پتروشیمی آبادان از سه بخش تشکیل شده است : :نمایانگر وضعیت یا عمر فاضلاب است رنگ هر فاضلاب نمایانگر وضعیت کیفی آن نیز میباشد |