سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط
سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط

دستورالعمل سلامت ،ایمنی و بهداشت عوامل اجرایی مشمول ماده 5 قانون مدیریت پسماندها

             جمهوری اسلامی ایران                                               شماره :135878                 

     وزارت بهداشت ودرمان وآموزش پزشکی                                      تاریخ :20/4/86

                         دفتر وزیر

 

جناب آقای دکتر علویان                                                                                   آنـی

معاون محترم سلامت

 

با سلام و احترام:

                           بازگشت به نامه شماره 43149/6 ب س مورخ 29/3/86 ((دستورالعمل سلامت ،ایمنی و بهداشت عوامل اجرایی مشمول ماده 5 قانون مدیریت پسماندها)) که به توشیح مقام محترم وزارت رسیده است ،جهت اجرا به پیوست ارسال می شود.

 

                                                                                                               مهدی شایسته

                                                                                                              مدیر کل دفتر وزارتی

 

 

  

بنام خدا

 

وزارت بهداشت ودرمان وآموزش پزشکی

معاونت سلامت

مرکز سلامت  محیط و کار

 

دستورالعمل سلامت ،ایمنی و بهداشت عوامل اجرایی

مشمول ماده 5 قانون مدیریت پسماندها

 

  

آبان ماه 1385

 

 

    اعضاء کمیته تدوین دستورالعمل سلامت ،ایمنی و بهداشت عوامل اجرایی مشمول ماده 5 قانون مدیریت پسماندها(به ترتیب حروف الفبا):

-  آقای دکتر جنیدی مدیر کل مرکز سلامت محیط و کار بعنوان رئیس کمیته

-   خانم مهندس حسنی مسئول بهداشت حرفه ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی زنجان

-   خانم مهندس حق شناس رئیس اداره کنترل عوامل فیزکی زیان آور بعنوان دبیر کمیته

-  آقای دکتر خسروی ریاست مرکز بهداشت شهرداری تهران

-  آقای مهندس دهقانی فر مسئول بهداشت حرفه ای مرکز بهداشت شهرداری تهران

-  آقای مهندس زحمت کش مدیر کل سازمان شهرداریها ودهیاریهای وزارت کشور

-   آقای دکتر گل محمدی عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت  دانشگاه علوم پزشکی همدان

-    آقای مهندس محمد فام عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت  دانشگاه علوم پزشکی همدان

-    آقای مهندس محمود خانی کارشناس سازمان شهرداریها ودهیاریهای وزارت کشور

-    آقای مهندس محمودی مسئول بهداشت حرفه ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تهران

-     خانم دکتر مظاهری رئیس اداره طب کار مرکز سلامت محیط وکار

-    خانم مهندس ملک احمدی رئیس اداره بهداشت مواد زاید جامدو مبارزه باناقلین

-   آقای مهندس یا ر تیره عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت  دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه

 

 

دستورالعمل سلامت ،ایمنی و بهداشت عوامل اجرایی مشمول ماده 5 قانون مدیریت پسماندها


به استناد ماده 5 قانون مدیریت پسماندها و قانون کار جهت حفظ ،تامین و ارتقاء سطح سلامت شاغلینی که در عملیات مختلف جمع آوری دستی ،ماشینی ،حمل ونقل جابجایی ،بازیافت ،پردازش ،انبار  ودفع پسماندهای عادی،پزشکی (بیمارستانی) ،ویژه ،کشاورزی و صنعتی مشغول بکار هستند دستورالعمل سلامت ،ایمنی و بهداشت عوامل اجرایی مشمول ماده 5 قانون مدیریت پسماندها به شرح زیر تدوین می شود:

مبحث اول کلیات

ماده ا – عبارات و اصطلاحاتی که در این دستورالعمل بکار رفته است دارای تعاریف زیر می باشد:

عوامل اجرایی

1. عوامل اجرایی پسماندها:  به کلیه کسانی اطلاق می گرددکه در مراحل جمع آوری ، ذخیره سازی  ، جداسازی ،حمل ونقل ، بازیافت ، پردازش  و دفع پسماندها اعم از پسماندهای عادی ، پزشکی(بیمارستانی) ،ویژه ،کشاورزی و صنعتی و نیز مرحله تولید پسماندهای مخاطره آمیز مشغول بکار می باشند.

2. مدیریت اجرایی پسماندها: شخصیت حقیقی یا حقوقی است که مسئول برنامه ریزی ، ساماندهی ، مراقبت  و عملیات اجرایی مربوط به تولید ، جمع آوری ،ذخیره سازی ، جداسازی  ، حمل ونقل ، بازیافت ، پردازش  و دفع پسماندها و همچنین  آموزش واطلاع رسانی در این زمینه که مسئولیت واحدها ،مؤسسات،کارگاههای مشمول این قانون به شرح زیر را دارا می باشد:

الف –شهرداری ها ، بخشداریها و دهیاریها : مدیر اجرایی کلیه پسماندهای عادی ،کشاورزی و نیز مدیر اجرایی پسماندهای ویژه پس از تبدیل آن به پسماند عادی وقرار گیری آن در خارج از واحد تولید پسماند ، از معابر ، گذرگاهها و خیابانها قلمداد می گردند.

ب – کارفرمایان کارگاهها ،کار خانجات ، شرکتهای دولتی ، نیمه دولتی وخصوصی و مدیران شهرکهای صنعتی ، بعنوان مدیر اجرایی پسماند تا تبدیل پسماندصنعتی و ویژه به پسماند عادی و تحویل آن به عوامل اجرایی شهرداری ،شهرداریها ، دهیاریها قلمداد می گردند.

ج – مدیر ارشد بیمارستانها ، مراکز بهداشتی درمانی ، آزمایشگاههای تشخیص طبی ، مراکز تحقیقات و خدمات پزشکی و پیراپزشکی  و سایر مراکز مشابه ،بعنوان مدیر اجرایی پسماندهای ویژه تولیدی ویا تبدیل پسماندهای پزشکی (بیمارستانی) به پسماند عادی و   تحویل آن به عوامل اجرایی شهرداری ،شهرداریها ، دهیاریها قلمداد می گردند.

تبصره – در صورت  دفع پسماند توسط واحدهای موضوع جز ء ب و ج این بند  ،مسئولیت استقرار ضوابط ومعیارهای این دستور العمل  جهت تأمین سلامت شاغلین در مراحل دفع  نیز بعهده آنان خواهد بود.

 د – مدیران ارشد وزارتخانه ها ، موسسات دولتی وخصوصی ،نهادها ،هتلها ،اماکن عمومی  ،تفریحی ، ورزشی ، فرهنگسار اها ، مرکز آموزشی ، ترمینالها ، فرودگاهها اماکن و مجتمع های مسکونی بعنوان مدیر اجرایی پسماندهای تولیدی در داخل اماکن تحت مدیریت خود وتحویل آن به عوامل اجرایی شهرداری ،شهرداریها ، دهیاریها قلمداد می گردند.

3. عملیات پاکسازی : منظور کلیه عملیات بر روی محیط آلوده به پسماندها است که به صورت جمع آوری درمخازن وبشکه ها ، سوزاندن ، خنثی سازی ، متعادل سازی ، تمیز کاری یا سایر فرآیندهای ماشینی یا دستی که برای حذف پسماند انجام می گیرد تا منجر به ایمن شدن محل برای جامعه و محیط گردد.

4. آلودگی زدایی : منظور  زدودن آلودگی از عوامل اجرایی  پسماندها و تجهیزات مربوطه تا حد مورد نیاز است تا از بروز عارضه  بیماری و صدمه به آنان جلوگیری گردد.

5 . محل عملیات مخاطره آمیز : منظور کلیه مکانهای دائم یا موقتی است که عملیات مرتبط با جمع آوری ، حمل ، جابجایی با دست ، حمل ونقل با وسایل نقلیه موتوری و غیر موتوری  ، بازیافت  ،پردازش ،انبار و دفع پسماندهای مخاطره آمیز  در آن انجام می گیرد.

- عادی سازی پسماندها : منظور کلیه عملیاتی است که بر روی  پسماند ویژه انجام می گردد تا پسماند عادی محسوب گردد.

6 . عوامل مخاطره آمیز : منظور کلیه عوامل تهدید کننده  سلامت اعم از مواد  شیمیایی و عوامل بیولوژیک بیماریزا می باشد که حداقل یک مطالعه علمی وجود مسمومیت حاد یا مزمن در افراد در مواجهه آن را گزارش نموده باشد . بنابراین کلیه عوامل سرطانزا ، عوامل سمی یا خیلی سمی  ، ونیز عوامل دارای سمیت برای تولید مثل  ، عوامل محرک ، خورنده، سوزاننده ،حساس کننده ، سموم کبدی و کلیوی ، سمیت بر دستگاه عصبی (اعصاب) ، عوامل  اثر گذار بر سیستم خونساز ، عوامل آسیب زا به ریه ، پوست ، چشم  ، غشاء موکوسی  ونیز سایر مخاطرات تهدید کننده سلامت شامل عوامل زیان آور فیزیکی مانند استرسهای گرمایی و سرمایی خارج از حد مجاز در این گروه قرار می گیرند.

 

  

7 . پسماند مخاطره آمیز : مهمترین ضایات مخاطره آمیز به شرح جدول زیر می باشد:

 

ردیف

 

عنوان

۱

کلیه پسماندهی بازل شامل کد های زیر :*

  الف:لغایت y 45 y1

ب – الحاقیه به پسماندهای  بازل شامل کدهای:

A1010*لغایتA1090A1100*لغایتA1180 A2010*لغایتA2060 A3010*لغایتA3090 A3100*لغایتA3180 A4010*لغایتA4090 A4100*لغایتA4160 

۲

کلیه پسماندهای حاوی میکروارگانیسم های فعال  و نیمه فعال شامل:

الف – لجن تصفیه خانه های فاضلاب و لجن چاهای فاضلاب

ب – مربوط به فرآیندهای بیولوژیک صنعتی

 

 * فهرست معر فی کد پسماندهای بازل در ضمینه دستورالعمل آمده است.

 8.  خطر آنی برای حیات وسلامتImediately Dangerous of Life or Health)IDLH)   

   منظور غلظتی از ماده سمی ،خورنده ویاماده خفه کننده در هوا ست که تهدید فوری برای حیات محسوب شده  ویا توانایی های فرد را برای ترک محیط آلوده مختل می نماید.

9.  کمبود اکسیژن : منظور غلظت اکسیژن در حدی است که فرد نیاز به ماسک تنفسی هوا رسان دارد. به عبارتی دیگر در صورتی که غلظت اکسیژن هوای تنفسی به کمتر از 5/19درصد در واحد حجم تنزل  یابد کمبود اکسیژن اعلام می گردد.

    10. حد تماس شغلی : منظورمتوسط غلظت یا میزانی از عوامل زیان آور در محیط کار است که چنانچه شاغلین در8 ساعت کار روزانه  و40 ساعت کاردر هفته بطورمستمر و روز به روز در مواجهة با آن قرار گیرند پیش بینی می گردد عارضه نامطلوب یا بیماری در وی واقع نگردد. بنابراین حد تماس شغلی حد مجاز مواجهه شاغلین با عوامل زیان آور محیط کار می باشد.حد مجاز عوامل زیان آور شیمیایی وعوامل زیان آور فیزکی مصوب  وزارت بهداشت ودرمان وآموزش پزشکی مندرج در کتاب حدود تماس شغلی عوامل بیماریزا ملاک ارزشیابی عوامل محیطی تهدید کننده سلامت شاغلین می باشد.

11 . تیم واکنش در شرایط اضطرار : برای کنترل  عملیات نشت یا انتشار عوامل مخاطره آمیز ناشی از پسماندها انتخا ب می گردند. اعضاء تیم مزبور در زمان انتشار و یا نشت عوامل  مخاطره آمیز وارد عمل شده وآن را کنترل می نمایندوموجب توقف رویداد / حادثه می گردند منظور از این تیم،گروه اطفاء حریق نبوده گرچه می تواند در مجموعه ایمنی ،واحدی در کنار آن باشد.

12 . ایستگاه بهگر : منظور واحد ارائه دهنده خدمات بهداشتی است که در کارگاه ، موسسه یا واحد تولید /بازیافت/پردازش یا دفع پسماندها دارای 50- 20 نفر شاغل تشکیل می گردد.

13 . بهگر : فرد منتخب از بین شاغلین است که پس از طی دوره های آموزشی تئوری  وعملی مطابق با برنامه وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی توانایی ارائه خدمات بهداشتی اولیه( PHC) ، کمکهای اولیه و همکاری ومشارکت در ارائه خدمات بهداشت حرفه ای و طب کار را دارا می باشد.

14 . خانه بهداشت کارگری : منظور واحد ارائه دهنده خدمات بهداشتی است که در کارگاه ، موسسه یا واحد تولید /بازیافت/پردازش یا دفع پسماندها دارای 500- 50 نفر شاغل ایجاد می گردد.

15 . مسئول خانه بهداشت کارگری : منظور کاردان /کارشناس بهداشت حرفه ای و یا بهداشتیار کار است که پس از طی دوره های آموزشی – توجیهی بعنوان مسئول ارائه خدمات بهداشتی اولیه ،کمکهای اولیه و بهداشت حرفه ای  وهماهنگی برای ارائه خدمات طب کار را به کلیه شاغلین بالاخص عوامل اجرایی پسماندها دارا می باشد.

16 . مرکز بهداشت کار : منظور واحد ارائه دهنده خدمات بهداشتی است که در کارگاه ، موسسه یا واحد تولید /بازیافت/پردازش یا دفع پسماندها دارای 500  نفر شاغل یا بیشتر ایجاد می گردد.

17 . مدیر مرکز بهداشت کار : منظور کارشناس بهداشت حرفه ای است که پس از طی دوره های آموزشی – توجیهی قابلیت هدایت  واجرای برنامه های بهداشت حرفه ای و طب کار را به عوامل اجرایی پسماندها دارا می باشد.

18 . واحد بهداشت ، ایمنی و محیط زیست  ( HSE) : واحدهایی که به منظور یکپارچه سازی مدیریتهای ایمنی ،سلامت  و محیط زیست  در واحدهای صنعتی ،معدنی ،کشاورزی و خدمات بدون در نظر گرفتن بُعد کارکنان در واحد ذیربط تشکیل می گردد.

19 . برنامه ایمنی ،سلامت  و محیط زیست : مجموعه مدون از برنامه بهداشت حرفه ای و مراقبت های بهداشتی درمانی شاغلین است که مشتمل بر سر فصلهای زیر می باشد:

- تعیین مسئولیتها در رابطه با سلامت، ایمنی  وبهداشت .

- برنامه جامع آموزش سلامت، ایمنی  وبهداشت .

- برنامه مراقبتهای پزشکی .

- ضوابط ومعیارهای ایمنی وبهداشت عملیات اجرایی وروشهای استقرار آن برای تامین  سلامت، ایمنی وبهداشت عوامل اجرایی .

- تعیین فصول مشترک بین برنامه های عمومی وفعالیتهای اختصاصی سلامت ،ایمنی و بهداشت .

- در صورت انجام فعالیتهای خاص مانند حفاری در هنگام دفع ،تدوین روشهای ایمن برای جلوگیری از مخاطرات تهدید کننده سلامتی .

- برنامه مدون برای پیمانکاران وزیر مجموعه آنها .

 

مبحث دوم :مسئولیتها وبرنامه ریزی :

ماده 2 – مدیریت های اجرایی پسماند مسئول اجرایی این دستورالعمل می باشندو موظفند گزارش سالیانه خود  را به مرکزبهداشت شهرستان ذیربط تابعه وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی ارسال نمایند.

ماده 3-  مدیریت های اجرایی کلیه واحدهای  تولید ، بازیافت ، پردازش ،انبار و دفع پسماندها باید نسبت به تدوین  برنامه سلامت ،ایمنی و بهداشت  شاغلین پسماندها (منطبق بـر اجزاء بنـد 19 مـاده 1 این دستور العمل)اقدام نمایند و برنامه مزبور باید قابل دسترس و در اختیار کلیه ذی نفعان شامل سرپرستان ، شاغلین پسماندها، پیمانکاران و همچنین بازرسان بهداشت کار ودر صورت درخواست  در اختیار سایرمراجع ذیصلاح قرار گیرد.

ماده 4 - مدیریت اجرایی موظف است برنامه سالانه سلامت ،ایمنی و بهداشت  عوامل اجرایی تحت نظارت خود را براساس مستندات ذیل تهیه وتدوین نماید:

1- شناسایی وتعیین احتمال خطر برای سلامت ،ایمنی و بهداشت   در هر یک از مشاغل موجود

2- برنامه  آموزشی و باز آموزی شاغلین

 3- وسایل حفاظت فردی مورد استفاده شاغلین به تفکیک نوع شغل آنها

4- ضوابط وبرنامه انجام مراقبتهای پزشکی شامل معاینات شغلی ونوع معاینات به تفکیک هر شغل

5- برنامه پایش(مونیتورینگ )هوا وپایش فردی مشتمل بر روشهای فنی نمونه برداری محیطی و وسایل وتجهیزات مورد نیاز ،روشهای نگهداری ،کالیبراسیون دستگاههای مربوطه ، نوع و دفعات پایش

6- برنامه حفاظت شاغلین در مرحله پاکسازی محل ضایعات

7- برنامه حفاظت شاغلین در مرحله آلودگی زدایی

8- در صورت وجود عوامل  مخاطره آمیز ، برنامه واکنش در شرایط اضطرار

9- روشها ورود به فضاهای بسته

10- روشهای حفاظت شاغلین دربرنامه ایجاد موانع جهت جلوگیری از گسترش آلودگی

11- ارزشیابی  برنامه  سلامت ،ایمنی و بهداشت عوامل اجرایی و تعیین اثر بخشی برنامه

تبصره :مدیریت اجرایی پسماندها موظف است در جهت بهبود وارتقاء برنامه بصورت حداقل سالی یکبار، برنامه را مورد بازنگری قرار دهد.  

ماده 5- مدیریت اجرایی پسماندها موظف است برنامه  سلامت ،ایمنی و بهداشت عوامل اجرایی پسماندها را به اطلاع کلیه عوامل اجرایی پسماندها ،پیمانکاران برسانند به نحوی که افراد در گیر در عملیات پسماندهای مخاطره آمیز از ماهیت ،سطح ومیزان احتمال مواجهه با پسماندها آگاه باشند.

عوامل اجرایی پسماندها ،پیمانکاران وزیر مجموعه آنها که در خارج از محل عملیات پسماندهای مخاطره آمیزکارمی کنند مشمول این ماده نمی گردند.

مبحث سوم :پایش وکنترل محیطی

ماده6- مدیریت اجرایی پسماندها موظف است در  محل عملیات پسماندهای مخاطره آمیز برای تشخیص وتعیین مقدار عوامل مخاطره آمیز پایش محیطی برقرار واطمینان حاصل نماید که عوامل مخاطره آمیزتحت کنترل بوده و میزان مواجهه عوامل اجرایی خارج از محدودة حدمجاز  تماس شغلی مصوب وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی نمی باشد.

ماده 7- مدیریت اجرایی پسماندها موظف است با روشهای فنی ومهندسی عوامل مخاطره آمیز را کنترل نماید،به نحوی که عوامل اجرایی پسماندها به هیچ وجه در مواجهه با سطوح خارج از محدودة حدمجاز  تماس شغلی قرار نگیرند.

ماده8- در عملیات پاکسازی ،آلودگی زدایی وبطور کلی در محل عملیات  پسماندهای مخاطره آمیز  مدیریت اجرایی موظف است قبل از ورود عوامل اجرایی پسماندها به محل ،پایش هوا برای تعیین غلظت  آلاینده ها و تعیین سطوح مواجهه شغلی ومواردی که مواجهه با عوامل یا شرایط مخاطره آمیز نظیر وجود موادقابل اشتعال در هوا وکمبود اکسیژن پیش بینی می گردد را انجام دهد.

تبصره – در مواردی که احتمال وجود شرایطIDLH  یاموادقابل اشتعال در هوا وجود دارد ویادر صورتی که نشانه هایی از وجود غلظت عوامل مخاطره آمیز در سطوحی خارج از محدوده تماس شغلی دیده می شود باید پایش محیطی در مواقع و شرایط  زیر انجام گیرد:

1- در زمان شروع به کار در محلهای مختلف عملیات پسماندهای مخاطره آمیز

2- در مواقعی که آلاینده های ناشناخته ای بطور دستی  جابجا یا حمل می شوند.

3- در شروع عملیات در بخشهای مرتبط با مخازن حاوی مواد قابل انفجار

4- در هنگامی که شاغلین، مخازن یا بشکه های آسیب دیده را جابجا می کنندویا احتمال جاری شدن مواد شیمیایی مخاطره آمیز در سطح زمین و جمع شدن آن بصورت برکه وجود دارد.

ماده9- پس از عملیات پاکسازی و آلودگی زدایی در محل عملیات پسماندهای مخاطره آمیز (بعنوان مثال پاکسازی و حذف آلودگی از خاک ،آبهای سطحی ومخازن) مدیریت اجرایی موظف است حداقل 25% از عوامل اجرایی پسماندها را بعنوان شاغلین با ریسک بالا بصورت تصادفی جهت تعیین میزان مواجهه آنان با عوامل زیان آور تحت آزمایش و پایشهای بیولوژیکی قرار دهد وچنانچه مشخص گردد که مواجهه بیش از حد مجاز است ، بایستی کلیه عوامل اجرایی پسماندها را که امکان تماس شغلی در آنها وجود داشته است مورد آزمایش قراردهد.

هزینه ها ومسئولیت اجرایی این آزمایشات بر عهده مدیریت اجرایی پسماندها است.

 

مبحث چهارم : تجهیزات حفاظت فردی

ماده10- مدیریت اجرایی پسماندها موظف است تجهیزات حفاظت فردی متناسب  با نوع پسماند را برای محافظت تمامی عوامل اجرایی  پسماندها در مراحل تولید ، جمع آوری ، ذخیره سازی ،جداسازی ،حمل ونقل ،بازیافت ،پردازش و دفه پسماندها تامین نماید.

تبصره 1-  تجهیزات حفاظت فردی مورد استفادة  عوامل اجرایی  پسماندها بایستی دارای تأییدیه های لازم از سازمانهای ذیربط ازجمله وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی باشد.

تبصره 2- انتخاب  تجهیزات حفاظت فردی بایستی توسط متخصصین بهداشت حرفه ای صورت گرفته و برای افرادی که دارای محدودیتهای پزشکی هستند متخصصین مزبور این انتخاب را با مشورت متخصصین طب کار انجام دهند.

ماده 11-  مدیریت اجرایی موظف است برنامه استفاده از تجهیزات حفاظت فردی عوامل اجرایی  پسماندهای تحت پوشش خود راخود را ،بعنوان قسمتی از برنامه سلامت ،ایمنی وبهداشت عوامل اجرایی ،براساس اصول زیر تدوین نماید:

1- ارزیابی خطرات موجود یا بالقوه در کانونهای مواجهه با عوامل مخاطره آمیز و انتخاب تجهیزات حفاظت فردی براساس نوع خطرات موجود.

2 –قابلیتها و محدودیتهای تجهیزات حفاظت فردی انتخاب شده در انطباق با تامین حفاظت فردی شاغلین.

3- روشهای نظافت و نگهداری تجهیزات حفاظت فردی .

4- آلودگی زدایی و دفع تجهیزات حفاظت فردی علی الخصوص در مورد عوامل اجرایی پسماند های ویژه ،پزشکی  ومخاطره آمیز.

5 – ارزیابی تناسب تجهیزات حفاظت فردی مورد استفاده با خصوصیات جسمی عوامل اجرایی پسماندها.

6- ارائه آموزشهای لازم در زمینه بکار گیری صحیح تجهیزات حفاظت فردی .

7- بازرسی وکنترل تجهیزات حفاظت فردی قبل از استفاده ،در طول مدت استفاده و  پس از استفاده از تجهیزات حفاظت فردی با روشهای مناسب جهت اطمینان از سالم بودن آنها.

8- بررسی وتعیین میزان اثر بخشی تجهیزات حفاظت فردی بکار گرفته شده به منظور اعمال اصلاحات لازم.

 

مبحث پنجم :آموزش وبازآموزی

ماده12-  مدیریت ها ی اجرایی پسماندها موظفند امکانات لازم را برای آموزش وبازآموزی عوامل اجرایی پسماندها در زمینه های زیر فراهم آورند:

1. آشنایی عوامل اجرایی  پسماندها با مسئول/مسئولین ایمنی وبهداشت و جانشین آنها در واحد ذیربط

2. آشنایی عوامل اجرایی  پسماندها با مخاطرات تهدید کننده سلامت که در واحد ذیربط وجود دارد.

3. آشنایی عوامل اجرایی  پسماندها باوسایل حفاظت فردی  ونحوه استفاده و نگهداری صحیح آنها

4. آشنایی عوامل اجرایی  پسماندها با دستورالعمل انجام کار سالم وایمن بنحوی که شاغلین بتوانند با حداقل احتمال بروز خطر وظایف  کاری خود را به انجام رسانند.

5. آشنایی عوامل اجرایی  پسماندها با استفاده صحیح مناسب از دستگاهها ،تجهیزات ، ابزار کار و سیستمهای کنترل عوامل زیان آور.

6. آشنایی عوامل اجرایی  پسماندها با قوانین ،مقررات وضوابط مراقبتهای پزشکی و شناخت علائم ونشانه هایی از بیماری که می تواند معرف مواجهه بیش از حد فرد با مخاطرات باشد.

7. آشنایی عوامل اجرایی  پسماندها با مقررات مرتبط :وسایل حفاظت فردی ، پایش محیطی ، جابجایی وحمل دستی وماشینی مخازن وبشکه ها.

6. آشنایی عوامل اجرایی  پسماندها بابرنامه سلامت ،ایمنی وبهداشت

ماده13- کلیه عوامل اجرایی  پسماندها در بدو خدمت باید حداقل یک دوره آموزش تئوری 24 ساعته را در زمینه موضوع ماده 6 گذرانده وحداقل یکروز کار عملی در محیط کاری را تحت نظارت مربیان آموزشی با تجربه طی نمایند.

تبصره – طی دوره های آموزشی موضوع این ماده حداقل در شش ماهه اول شروع بکار عوامل اجرایی پسماندها اجباری است.

ماده 14- عوامل اجرایی  پسماندها که در مواجهه با عوامل مخاطره آمیز قرار دارند ونیز عوامل اجرایی پسماندها که درطی کار مجبور به استفاده از ماسک تنفسی می باشند ، بایستی علاوه بر گذراندن دوره های آموزشی موضوع ماده 7 این آیین نامه ،16 ساعت آموزش تئوری و2 روز کار عملی در زمینه روشهای ایمن پاکسازی ،آلودگی زدایی ، اقدامات ایمن در مواجهه با عوامل مخاطره آمیز وچگونگی واکنش در شرایط اضطرار را طی نمایند.

ماده15- کلیه سرپرستان ومدیرانی که مسئول نظارت مستقیم بر فعالیت شاغلین پسماندها می باشند، باید حداقل 8ساعت آموزش تئوری و 1 روز کار ملی در زمینه برنامه"سلامت ،ایمنی و بهداشت"،  چگونگی آموزش شاغلین،برنامه وسایل حفاظت فردی ،برنامه مقابله با انتشار آلودگی ،  روشها وفنون پایش خطر را طی نمایند.

ماده 16-کلیه  عوامل اجرایی  و مدیریت اجرایی  پسماندها بایستی در دوره های بازآموزی سالانه حداقل به مدت 8 ساعت در موضوعات مطروحه حسب مورد در مواد 12،14و15 را طی نمایند.

ماده17- کلیه  دوره های آموزشی وبازآموزی موضوع ماده6 این آئین نامه باید در آموزشگاههای بهداشت حرفه ای  مورد تایید معاونت بهداشتی دانشگاه/دانشکده علوم پزشکی ذیربط اجراء و برای عوامل اجرایی  و مدیران وسرپرستانی که دوره های تئوری و عملی موضوع مواد13،14 و15 را با موفقیت طی نموده اند،گواهی آموزشی صادر نمایند.اشتغال افراد فاقد گواهینامه های مذکور در عملیات مرتبط با پسماندها ممنوع می باشد.

تبصره 1 -  تا تشکیل آموزشگاههای بهداشت حرفه ای  مدیریت اجرایی پسماندها موظف به برگزاری دوره های آموزشی وبازآموزی موضوع این دستورالعمل بوده و برای تدریس در دوره های آموزشی از مربیانی استفاده خدمتی بعمل آورد که در موضوعات مورد تدریس صلاحیت آموزشی آنان را معاونت بهداشتی دانشگاه/دانشکده علوم پزشکی ذیربط تایید نموده باشد.

تبصره2 – تا ابلاغ دستورالعمل تاسیس آموزشگاههای بهداشت حرفه ای   از سوی وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی ،مرکز بهداشت شهرستان ذیربط (تابعه معاونت بهداشتی دانشگاه/دانشکده علوم پزشکی ذیربط) موظف به بررسی ودر صورت کسب صلاحیت ،تایید دوره های آموزشی وبازآموزی موضوع این ماده می باشد.

ماده 18 – در صورت کسب تاییدیه  ازطرف معاونت بهداشتی دانشگاه/دانشکده علوم پزشکی ذیربط ،سازمانها ،موسسات دولتی و نیمه دولتی برای عوامل اجرایی تحت پوشش خود می توانند آموزشها ، بازآموزیهای موضوع این دستورالعمل را ارایه نمایند.

 ماده 19 – پسماندهای مخاطره آمیز و ویژه که بطور دستی یا ماشینی حمل ونقل می شوند، بایستی برچب گذاری شده و دفع آنها با شرایط ذیل صورت پذیرد:

الف . مشخصات بر روی بشکه و مخازن که در طی پاکسازی استفاده می شوند ونیز محتوای این مخازن ،به گونه ای برچسب گذاری شود که با مقررات و دستورالعملهای صادره از سوی وزارت بهداشت ، درمان وآموزش پزشکی وسایر سازمانهای ذیربط منطبق باشد.

ب . درهنگام عملیات ، مخازن وبشکه ها بایستی مورد بازرسی قرارگرفته و از سالم بودن آنها قبل از حرکت حرکت اطمینان  حاصل نمود.چنانچه بدلیل شرایطی (از قبیل دفن در زمین ،قرار گرفتن در پشت یا روی سایر مخازن)امکان بازرسی فراهم نیست ابتدا بایستی این مخازن در مکان قابل دسترسی برای بازرسی قرار داد و سپس به محل مورد نظر منتقل نمود . بشکه ها و مخازنی که برچسب گذاری نشده اند باید تا زمان مشخص شدن محتویات آنها ، بعنوان عوامل مخاطره آمیز قلمداد گردند.

بطور کلی عملیات بر روی این نوع پسماندها بایستی به گونه ای سازماندهی شود که نیاز به حمل ونقل وجابجایی به حداقل ممکن کاهش یابد.

ج . تمام عوامل اجرایی پسماند ها که در عملیات حمل وجابجایی بکار گرفته می شوند بایستی از مخاطرات موادی که در داخل بشکه ها ومخازن وجود دارد آگاه شوند وهشدارهای لازم به آنها داده شود.

د . درکنار بشکه ها ومخازن مواد بازیافتی، باید موادی  نظیر مواد جاذب مناسب یا سیستمهای مکنده قابل حمل قرار گیرد تا  درمواقع نشتی یا پارگی این مخازن امکان جمع آوری مواد وجود داشته باشد .

هـ . در مکان هایی که امکان نشت وریخته شدن مواد مخاطره آمیز  بر روی زمین وجود دارد باید در برنامه سلامت ، ایمنی وبهداشت عوامل اجرایی پسماند ها، راههای مقابله با مواجهه افرادمنظور واجرا گردد.

و . مخازن وبشکه های حاوی مواد مخاطره آمیز که در اثر پارگی یا وجودنشتی غیر قابل استفاده گردیده اند بایستی پس از قرار گیری در پوشش یا مخازن سالم جمع آوری ویا جابجا شوند.

ز . وسایل اطفاء حریق متناسب با نوع مواد قابل احتراق مطابق با مقررات آتش نشانی  برای کنترل بهنگام و سریع حریق باید در دسترس و آماده وجود داشته باشد.

ماده 20 -  در صورت نیاز به باز کردن مخازن وبشکه های حاوی مواد مخاطره آمیز نکات زیر باید مورد عمل قرار گیرند:

الف . در صورت نیاز از سیستم حفاظت تنفسی مناسب استفاده گردد.

ب . کلیه شاغلین که وظیفه ای در ارتباط با عملیات باز کردن مخازن ندارند، بایستی در فاصله ای ایمن از مخازن وبشکه هایی که باز خواهند شد قرار گیرند.

ج . چنانچه شرایط کار به گونه ای است که در نزدیکی ویا مجاورت بشکه ها و مخازنی که درب آنها باز خواهد شد، شاغلین دیگری مشغول بکار هستند ، استفاده از حفاظهای مناسب برای آنها ضروری است.

د . در شرایط خاص ، وسایل پایش وکنترل  ونیز وسایل اطفاء حریق بایستی در پشت موانع مقاوم در برابر انفجار قرار گیرند.

ه . در صورت  امکان وجود بخارات یا گازهای قابل اشتعال بایست کلیه تجهیزات حمل ونقل این مواد و ابزار دستی ،از نوع ضد جرقه باشد.

ز . برای باز کردن مخازن وبشکه های  تحت فشار باید قبل از باز کردن آنها ، علاوه بر کاهش فشار داخل این مخازن تا حد ایمن ، از حفاظ مناسب بین شاغل و مخازن /بشکه ها برای جلوگیری از صدمه به افراد استفاده شود.

ماده 21 – کلیه تجهیزات ، وسایل وابزار حمل ونقل و جابجایی دستی و ماشینی بشکه ها و مخازن بایستی سالم ، متناسب با نوع کار انتخاب گردد.

ماده 22 – در محل عملیات پسماندهای مخاطره آمیز سایر شاغلین غیر مرتبط نباید توقف ویا به کار بپردازند وبایستی از منطقه انتقال وتا حد امکان دور شوند.

ماده 23 – جهت آگاهی سایرین ، وسایل هشدار دهنده دیداری وشنیداری باید در دسترس عوامل اجرایی پسماندهای  قابل انفجار قرار گیرند.

ماده 24 – قبل از بارگیری مخازن وبشکه ها به داخل کامیونها باید مشخصات ، ویژگیهای وطبقه محتوای مخازن و بشکه ها بر روی آنها برچسب گذاری شده و کد بندی گردد.

ماده 25 – محل نگهداری مخازن و بشکه ها برای بار گیری از طریق راههایی با عرض مناسب قابل  دسترسی باشد.

ماده 26 – چنانچه برای انباشت مواد از مخازنی مانند تانکر استفاده می شود  رعایت کلیه مقررات مرتبط با کار در مخازن بسته در مورد عوامل اجرایی پسماندها الزامی است.

ماده 27 – در کلیه مراحل جابجایی و حمل دستی بار لازم است مقررات ، اصول وضوابط ارگونومی رعایت گردد.

 

مبحث هفتم : آلودگی زدایی

ماده 28 – روشهای اجرایی برای تمام مراحل آلودگی زدایی به شرح زیر باید تدوین و اجرا گردد:

1 -   روشهای اجرایی آلودگی زدایی بایستی قبل از شروع بکار به کلیه عوامل اجرایی بصورت تئوری و عملی آموزش داده شود.

2 - روشهای اجرایی آلودگی زدایی باید به گونه ای عملی گرددکه تماس عوامل اجرای با مواد مخاطره آمیز به حداقل رسیده و آلودگی آنان و تجهیزاتی  که با آن کار می کنند به حداقل ممکن کاهش یابد.

3 – کلیه شاغلینی که از منطقه آلوده خارج می شوند باید با روشهای مناسب استاندارد ، از آنان رفع آلودگی گردد. البسه و سایر و سایل حفاظت فردی  و تجهیزاتی که از منطقه خارج می شوند بایستی بطور مناسب آلودگی زدایی یا دفع شوند.

4 – پایش روشهای اجرایی آلودگی زدایی بایستی برای ارزیابی و تعیین میزان اثر بخشی این روشها، توسط مسئول ایمنی وبهداشت صورت پذیرد. در صورتی که این روشها اثر بخشی لازم را ندارند ، بایستی سریعا" نسبت به اصلاح فرآیند و رفع نواقص اقدام شود.

5 – آلودگی زدایی باید در محلی انجام گیرد که امکان  مواجهه شاغلین وتجهیزات آلوده نشده با  شاغلین وتجهیزات آلوده شده به حداقل ممکن کاهش یابد.

6 – تمام تجهیزات و مواد شیمیایی (حلالها)که برای عملیات آلودگی زدایی استفاده می شوند باید بطور مناسب جمع آوری ، خنثی و دفع گردند.

7 – در صورتیکه امکان آلودگی زدایی یا شتشوی تجهیزات با حفظ اثر بخشی آنها وجود دارد می توانند مجددا" مورد استفاده قرار گیرند. در غیر این صورت باید وسایل جدید جایگزین آنها شود.

8 – در صورتی که البسه قابل نفوذ ، با مواد مخاطره آمیز آغشته گردد ،باید فورا" آنها را از تن خارج  و بلافاصله فرد دوش بگیرد.لباس مزبور قبل از خارج شدن از محل کار باید آلودگی زدایی یا دفع شود.

 9 – خارج کردن تجهیزات حفاظت فردی از محل کار توسط افرادی که مسئولیتی در این زمینه ندارندممنوع می باشد.

در صورتی که آلودگی زدایی وشستشوی تجهیزات حفاظت فردی در داخل واحد عملیاتی پسماندها تحت کنترل مسئول/مسئولین ذیربط صورت می گیرد ،وجود فضای کافی و تجهیزات مناسب الزامی است.

ودر صورتی که وظیفه شستشوی تجهیزات حفاظت فردی به شرکتهای پیمانکار واگذار شده است ، مدیریت اجرایی موظف است اطلاعات لازم را در زمینه مخاطرات تهدید کننده سلامتی، در اختیار  آنان قرار دهد.

 

مبحث هشتم : شرایط اضطرار

ماده  29 - مدیریت اجرایی  پسماندها باید روشهای اجرایی برای شناسایی ، احتمال وقوع و مقابله با شرایط اضطرار  را بمنظور پیشگیری وکاهش اثرات ناشی از این شرایط را برای عوامل  اجرایی  پسماندها  ایجاد نموده و بر قرار نگهدارد.

ماده 30 -  مدیریت اجرایی  پسماندها بایستی متناسب با شرایط اضطراری شناسایی شده برنامه مقابله با آنها را تهیه نماید ودراین  برنامه بایستی نقشه کلی ،محل عملیات پسماندهای مخاطره آمیز ، نقاط مستعد شرایط اضطرار  همراه با محل استقرار شیرهای آتش نشانی و... شرح وظایف و مسئولیتهای کلیدی در شرایط اضطرار (هماهنگ کننده عملیات)، روشهای تخلیه کارکنان از نقاط بحرانی ، کمکهای اولیه ،لوازم وتجهیزات حفاظت فردی ، فواصل زمانی تمرین مقابله با شرایط اضطرار ، تستهای ادواری سیستمهای هشدار دهنده ، سیستمهای اطلاع رسانی ، برنامه تعمیرات و بازرس های تجهیزات مقابله با شرایط اضطرار در بر گیرد.

ماده 31 - مدیریت اجرایی  پسماندها بایستی در برنامه  مقابله با شرایط اضطرار چگونگی حفاظت اعضاء تیم واکنش در شرایط اضطرار را تدوین  وتمهیدات لازم برای حفظ سلامت ،ایمنی وبهداشت تیم مذکور را تأمین و تضمین نماید.

ماده 32 - مدیریت اجرایی  پسماندها بایستی هر زمان که لازم باشد روشهای اجرایی واکنش در شرایط اضطرار  را مورد بازنگری و تجدید نظر قرار داده و بطور ادواری روشهای مقابله را به صورت تمرینی  اجرا نمایند.

 

مبحث نهم : مراقبتهای پزشکی

ماده 33 - مدیریت اجرایی  پسماندها مکلفند نسبت به انجام معاینات شغلی(قبل از استخدام ،ادواری و اختصاصی) کلیه عوامل  اجرایی  پسماندها بطور سالانه مطابق با دستورالعمل های صادره ازطرف وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی اقدام نمایند.

ماده 34 -  مدیریت اجرایی  پسماندها موظف است جهت انجام معاینات شغلی حداقل اطلاعات زیر را در اختیار تیم سلامت شغلی (دارای مجوز ارائه خدمات طب کار از وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی )قرار دهند:

1 . شرح شغل هریک از مشاغل موجود در کارگاه مرتبط با مواجهه های شغلی

2 . میزان مواجهه عامل اجرایی پسماند با عوامل زیان آور

3 . شرح کامل وسایل حفاظت فردی مورد استفاده در هر شغل

4 . سایر اطلاعات مورد نیاز در رابطه با سلامت عوامل اجرایی پسماند

ماده 35 - مدیریت اجرایی  پسماندها موظفند پرونده پزشکی کلیه عوامل اجرایی پسماندها را در محل مناسب ضبط ودر صورت درخواست ، یک نسخه از اطلاعات مورد نیاز را در اختیار بازرسین بهداشت کار وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی قرار دهند.

تبصره : ضوابط نگهداری و جابجایی پرونده های پزشکی عوامل اجرایی پسماندها مطابق با ضوابط ابلاغی از سوی وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی خواهد بود.

مبحث دهم : تاسیسات وتسهیلات بهداشتی

ماده 36  - مدیریت اجرایی  پسماندها موظف است حداقل روشنایی را در محل کار به شرح جدول ذیل تأمین نماید:

جدول حداقل میزان روشنایی مورد نیاز برحسب لوکس

 

ردیف

منطقه عملیات یا نوع عملیات

لوکس

۱

مناطق عمومی محل عملیات پسماندها

۷۰

۲

مناطق حفاری و پسماندها،راههای ورودی،مناطق انبار فعال،سکوهای بارگیری،محل سوختگیری و سرویس

۱۰۰

۳

داخل ساختمان،انبارها،کریدورها،راهروها وخروجیها

۱۵۰

۴

تونلها،مناطق عمومی کار زیر زمینی ومعدنکاری

۱۵۰

۵

کارگاههای عمومی مانند اتاقهای تجهیزات مکانیکی و الکتریکی انبارهای سر بسته فعال ،ناهارخوری وداخل توالتها و کارگاهها، اتاق رختکنو استراحت

۱۵۰

۶

ایستگاه امداد پزشکی ،درمانگاه و ادارات

۳۰۰

 

ماده37 - مدیریت اجرایی موظف است در محل عملیات پسماندها(انباشت،آماده سازی،بارگیری،پردازش ودفع پسماندها)منطبق با آیین نامه تاسیسات کارگاه از نظر بهداشت ،تسهیلات بهداشتی شامل رختکن ، دوش /حمام ،توالت ،دستشویی،غذاخوری وغیره را تأمین نماید.

ماده 38 – وجود رختکن مناسب ودوش در محل عملیات پسماندهای مخاطره  آمیزو محل عملیات آلودگی زدایی الزامی است.

مبحث یازدهم : مرکز مراقبتهای بهداشتی درمانی

ماده 39 – در صورت وجود عملیات با پسماندهای مخاطره آمیز ، مدیریت اجرایی موظف است تأمین محل مناسب برای رسیدگی به مصدومین حوادث ناشی از کار و انتقال سریع وبه هنگام به نزدیکترین درمانگاه اقدامات لازم را بعمل آورد.

تبصره – مدیریت اجرایی موظف است در برنامه سلامت ،ایمنی و بهداشت ،ایستگاه امداد در محل مؤسسه یا کارگاه ونیز نحوه انتقال مصدوم به نزدیکترین درمانگاه پذیرش ارجاعات را پیش بینی و اجرا نماید.

ماده 40 – مدیریت اجرایی موظف است متناسب با برنامه های وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی نسبت به ایجاد مرکز بهداشت و ایمنی  شامل ایستگاه بهگر/خانه بهداشت کارگری/مرکز بهداشت  کار /واحدHSE  (مرکز بهداشت ،ایمنی و محیط زیست)اقدام و حداقل ماهانه یکبار کمیته حفاظت فنی وبهداشت کار را تشکیل دهد.

مبحث دوازدهم : مجازاتها

ماده  41 – متخلفان هر یک از مواداین دستور العمل  مطابق با گزارش کارشناسان بهداشت کار ،بر حسب نوع تخلف به مجازاتهای ذیل محکوم خواهند شد:

الف – مطابق با ماده 175 قانون کار در صورت عدم اجرای برنامه مراقبتهای پزشکی

ب - مطابق با ماده 176 قانون کار در صورت عدم تأمین تمهیدات کنترلی ،وسایل حفاظت فردی ،آموزش وبازآموزی وعدم تأمین سایر امکانات بهداشتی مندرج در این دستورالعمل

 

این دستور العمل مشتمل بر 12 مبحث در 41 ماده و 8 تبصره در تاریخ   /   / 1386 به تأیید وزیر بهداشت،درمان وآموزش پزشکی رسید ورعایت مفاد آن جهت کلیه مدیریت های اجرایی و عوامل اجرایی پسماندها الزامی است.وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی موظف است پس از یک دوره اجرایی دو ساله با ارزشیابی اثر بخشی ،آن را مورد بازنگری قرار دهد.

 

                                                                                                                 دکتر لنکرانی

                                                                                          وزیر بهداشت،درمان وآموزش پزشکی

 

بر گرفته از وب سایت مرکز سلامت محیط وکار با آدرس زیر:

http://markazsalamat.ir/acomps.php?op=modload&name=News&file=article&sid=134&mode=thread&order=0&thold=0