سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط
سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط

بهداشت مسکن

بهداشت مسکن :
دریک مسکن بهداشتی چهار اصل زیر بایستی مورد توجه قرار گیرد:
تأمین احتیاجات اساسی جسمی
تأمین احتیاجات روانی
جلوگیری از انتقال بیماریهای واگیر
جلوگیری از بروز سوانح و حوادث
مشخصات یک مسکن بهداشتی :
از نظر موقعیت ساختمان ، وضعیت آب آشامیدنی ، دفع مدفوع وفاضلاب ، جمع آوری زباله قابل قبول باشد و مشخصات ساختمان از نقطه نظر نور ، تهویه ، حرارت ، رطوبت وسروصدا آنچنان باشدکه سلامت جسمی وروحی ساکنین را تأمین کند و از بروز وانتقال بیماریهای واگیر و همچنین از بروز حوادث و سوانح تاحد امکان جلوگیری نماید.
تأمین احتیاجات اساسی :
الف – انتخاب زمین محل ساختمان
انتخاب زمین در محدوده روستا باشد.
زمین در محل پست ومرطوب نباشد ،‌سطح آب زیر زمینی پائین باشد در مناطقی که سطح آب بالاست عایق کاری انجام گردد.
ساختمان مسکونی درجهت بادهای موسمی و دائمی حتی الامکان بنا نشود بویژه در مناطق کویری
محل سکونت از محل نقاط پرسرو صدا دورباشد .
عرض کوچه کمتر از 8 متر نباشد.

ب – تهویه :
پنجره های اتاق طوری ساخته شوند که هوای موجود در اتاقها بطورمرتب تهویه و عوض گردد.
ج- حرارت و رطوبت :
طوری ساخته شود که حرارت ساختمان درفصول سرد حدود 18 درجه سانتی گراد و درفصول گرم 21 درجه سانتی گراد ورطوبت 40 درصد توصیه میشود.
مناسب ترین وسیله گرم کننده در روستاها بخاریهای لوله دار است که سوخت این بخاری ها با نفت ، گاز و چوب ویا ذغال سنگ تأمین میشود . درموقع نصب بخاری باید لوله بخاری را از نظر وجود منافذ و درز کنترل گردد
د- نور و روشنایی و رنگ درمسکن :
تأمین نور بوسیله نور طبیعی یا مصنوعی انجام گردد . در طول روز حداکثر استفاده از نور طبیعی برای روشنایی منازل استفاده شود . درتأمین نور طبیعی معمولا" در طراحی ساختمان وسعت پنجره ها حداقل 15 تا 20 درصد سطح کف اتاقها در نظر گرفته شود .
رنگ :‌ مناسب ترین رنگها برای رنگ آمیزی اتاقهای مسکونی ،‌رنگ سفید مات وکرم روشن است .
تأمین احتیاجات اساسی روحی :
الف – سطح زیربنای مسکن و ظرفیت اتاقها متناسب با تعداد افراد باشد که میخواهند درآن زندگی کنند‌باشد.
برابر استانداردهای موجود برای یک نفر 14 تا 15 مترمربع وبرای هرفرد اضافی 8 تا 10 مترمربع زیربنا در نظر گرفته شود. فضایی که برای اتاق خواب درنظر گرفته مشود برای یکنفر 7 مترمربع وبرای هر فرد اضافی 5 مترمربع بنابراین برای اتاق سه نفره حداقل 17 مترمربع مساحت مورد نیازاست .
ب- صدا و اثرات ناشی از آن دریک مسکن
یکی دیگر از ویژگی های یک خانه بهداشتی دوربودن از مراکز پر سرو صدا میباشد بهمین منظور لازم است درهنگام ساخت خانه از مصالحی که حتی المقدور ، صدا را به داخل اتاقها منتقل نکرده و از لرزش جلوگیری کند استفاده نمود.
قطور کردن دیوارها یا دوجداره کردن پنجره ها وسقف از انتقال صدا به داخل واحد مسکونی جلوگیری میکند.
- جلوگیری از سوانح و حوادث :
سوانح و حوادثی که درمنازل ممکن است به وقوع بپیوندد عبارتند از :‌
برق گرفتگی – آتش سوزی – مسمومیت ناشی از گاز و سموم و مواد غذایی ، سقوط از پشت بام و پله ها ، بالکن و پنجره ها بمنظور جلوگیری از حوادث فوق بایستی ترتیبی داد که خرابی های ساختمان مرتبا" مرمت شود.
برق گرفتگی از جمله حوادث است که باعث تلفات جانی ومالی میشود بنابراین برای جلوگیری از آن باید از سیستم برق ساختمان مرتبا بازدید نموده ودرصورت نیاز نسبت به تعمیر ومرمت آنها اقدام گردد.
درهنگام استفاده از وسایل برقی از سیم اتصال به زمین استفاده شود .
ازوسایل حفاظتی برای پریزها استفاده گردد.
از قراردادن کلید برق یا پریز در داخل حمام خودداری گردد.
نقاطی از ساختمان منازل که سیم وکلید برق در نزدیکی لوله های آب قرار دارند می بایست کاملا" عایق سازی شوند
جلوگیری از آتس سوزی و حوادث ناشی از آن :
استفاده از مصالح ساختمانی که کمتر قابل اشتعال باشد
مواد سوختی مثل نفت و گازئیل وگاز همیشه درمحل مطمئن ومناسب دور از گرما و آتش نگهداری شوند.
دستگاههای سوخت از قبیل آب گرم کن ، بخاری ( اعم از نفتی وگازی ) هرچند یکبار از نظر سالم بودن و ایمنی کنترل شوند .
درهنگام ریختن نفت در منبع سوخت بخاری بخصوص بخاریهای بدون دودکش بخاری را خاموش کنید .
از بخاری بودن دودکش یا چراغ خوراک پزی دراتاق مسکونی برای پخت پز وتهیه غذا استفاده نشود.
مسمومیت ناشی از گاز و سموم ومواد غذایی :
وسایل تولید کننده حرارت دارای دودکش ومجهز به کلاهک باشد.
وسایل تولید کننده حرارت حداقل درسال یکبار ازنظر سالم بودن و ایمنی کنترل شوند.
سموم ،‌حشره کشها و داروهای شیمیایی را در قفسه مخصوص ودور از دسترس کودکان نگهداری نمایند
جلوگیری از سقوط پشت بام ،‌پله ها ، باکن وپنجره ها :
به منظور جلوگیری از پرت شدن از ارتفاعات ، مثل پشت بام ، بالکن در اطراف آنها باید نرده آهنی یا دیواری به ارتفاع 75 سانتی متر نصب شود و همچنین عرض پله حداقل 30 سانتی متر وارتفاع آن 15 سانتی متر باشد.
برای پیشگیری از حوادث و سوانح خانگی ، به خانوارها بخصوص به والدین و دانش آموزان درمورد خطرات ناشی از حوادث آموزش داده شود.


قسمتی از پایان نامه در مورد بهداشت مسکن



بهداشت مسکن

اگر چه رعایت اصول بهداشت فردی میتواند تا حدودی ضامن سلامت انسان باشد ، اما به تنهایی کافی نیست . بلکه مراعات اصول بهداشت در تمام ارکان زندگی ازجمله مسکن و اماکن عمومی باید مدنظر قرار گیرد . در حال حاضر مهندسین ساختمان در مورد مسایل بهداشتی وجسمی در ساخت مسکن دقت نظر دارند و این امر یکی از مسایل اساسی در ساختمان سازی محسوب می‌شود . ومراعات اصول بهداشت در تمام ارکان زندگی ازجمله مسکن و اماکن عمومی باید مورد نظر قرار گیرد . رعایت اصول مهندسی ساختمان جهت اقدامات پیشگیرانه ،کاهش اثرات بلای طبیعی ( زمین لرزه ، سیل، آتش سوزی ) در نظر گرفته می‌شود .

تعریف بهداشت مسکن :

بهداشت مسکن یا بهداشت محل سکونت به ویژگیهای کیفی وکمی گفته می شود که تحت آن شرایط ، احتیاجات جسمی و روحی ساکنین در آن تامین می‌گردد و نیز از برروزو انتقال بیماریهای واگیردار ،سوانح و حوادث ناگوار تا حد امکان جلوگیری نماید . بنابراین در یک مسکن بهداشتی و خوب باید چهار اصل زیر مورد توجه قرار گیرد :

تامین احتیاجات اساسی جسمی

۱-              تامین احتیاجات اساسی روحی

۲-              جلوگیری ازبروز و انتقال بیماریهای واگیردار

۳-              جلوگیری از بروز سوانح و حوادث


مسکن غیر بهداشتی :

مسکنی است که بدون در نظر گرفتن نیازهای اساسی  افراد ساکن در آن ساخته میشود .معمولاً در مناطق روستایی مسکن صرفاً به عنوان یک سرپناه برای خانوار است و هیچ گونه دقتی در طراحی و معماری آن به عمل نمی‌آید . مناطق روستایی اغلب فاقد اتاق های مجزا هستند ، فضای خانه نور کافی ندارد و تهویه در آن به خوبی صورت نمی گیرد. اکثراً مرطوب و فاقد دستشویی ، توالت و حمام بهداشتی هستند .

اغلب روستائیان دام ها و طیور را در محیط خانه نگهداری می‌کنند و برای دفع فضولات حیوانی و نیز دفع زباله ، محل  معینی ندارند . فضولات یا درفضای خانه پراکنده اند و یا با وضع غیر بهداشتی در نزدیکی منزل انباشته می‌شود تا به مصرف کود رسیده و یا به عنوان سوخت مورد استفاده قرار گیرد . بدیهی است که اینگونه منازل در روستا محل مناسبی برای  تکثیر مگس و سایر حشرات و در نتیجه بسیاری از بیماریها خواهد بود . غالباً افراد ساکن در این مکانها خصوصاً کودکان در معرض ابتلا به بیماریهای مختلف قرار دارند و بخشی از درآمد آنان صرف درمان و تهیه دارو می‌شود . این موضوع به توان اقتصادی خانواده صدمه زده و برای جبران آن ناچار به صرفه جویی در تامین مواد غذایی و امکانات بهداشتی و باز هم رویارویی با بیماریهای مختلف هستند .

شرایط اساسی در بهداشت مسکن

یک مسکن مناسب باید از نظر موقعیت ساختمان ،وضعیت آب آشامیدنی ، دفع مدفوع و فاضلاب و جمع آوری زباله قابل قبول باشد و مشخصات ساختمان ازنقطه نظر نور ، تهویه ،حرارت و رطوبت و سر و صدا آنچنان باشد که سلامت جسمی و روحی ساکنین را تامین کند و ازبروز و انتقال بیماریهای واگیردار و همچنین ازبروز سوانح و حوادث تا حد امکان جلوگیری نماید . بنابراین برای نیل به این اهداف رعایت شرایط زیر در بنای ساختمان مسکونی ضروری است .

تامین احتیاجات اساسی جسمی :

الف : انتخاب زمین محل ساختمان

برای اینکه واحد مسکونی حداقل از امکانات و تسهیلات عمومی برخوردار باشد لازم است:

محلی که برای ایجاد ساختمان مسکونی انتخاب می شود حتی الامکان در محدوده بافت روستا باشد .
زمین انتخاب شده در محل پست و مرطوب نباشد و سعی شود محلی انتخاب شود که سطح آب زیر زمینی پایینی داشته باشد . در مناطقی که سطح آب زیر زمینی مانند روستاهای مناطق شمال کشور بالا است ، لازم است برای جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل ساختمان اقداماتی برای عایق کاری انجام گیرد .
ساختمان مسکونی در روستاها به ویژه در مناطق کویری کشور حتی الامکان نباید در جهت وزش بادهای موسمی ودائمی بنا شود .
محل مسکونی حتی المقدور نباید در  نقاط پر سر و صدا و یا در نزدیکی ایستگاه راه آهن و یا در نزدیکی اماکنی که ایجاد سر و صدا می کند مانند آهنگری ها و غیره بنا گردد .
در روستاهایی که طرح هادی و بهسازی در آنها اجرا می شود باید توسط دستگاههای زیر ربط نظارت دقیق انجام گیرد و سعی شود عرض کوچه ها از ۸ متر کمتر نباشد و نیز محل های مناسبی برای ساختن خانه ها در آینده ، مدرسه ، مسجد و سایر مکانهای عمومی در نظر گرفته شود .

ب‌: تهویه

وجود هوای تازه در محیط مسکونی یکی از اصول مهم بهداشت مسکن است . هوای محل مسکونی باید عاری ازهر گونه آلودگی نظیر دود ، بوی نامطبوع توالت ،  ذرات گرد و غبار و گازهای مضر باشد . در اتاق هایی که از تهویه مناسب برخوردار نیستند به علت تنفس افراد اکسیژن اتاق به تدریج مصرف شده و گاز دی اکسید کربن جایگزین آن می گردد که برای انسان مضر است ، لذا باید ترتیبی داده شود که پنجره های اتاق ها طوری ساخته شوند که بالاترین قسمت آن ، پنجره باز شو داشته باشد تا هوای موجود در اتاق ها به طور مرتب تهویه و عوض گردد .

ج: حرارت و رطوبت

از عوامل موثر دیگر در بهداشت مسکن ، حرارت و رطوبت مناسب است . خانه مسکونی بایستی طوری ساخته شود که نگهداری حرارت در آن به آسانی امکان پذیر باشد و افرادی که در آن زندگی می‌کنند از لحاظ سرما و گرما احساس آرامش کنند . برای حفظ و تامین سلامتی ساکنین و جلوگیری از اتلاف انرژی حرارتی بدن ، حرارت داخل ساختمان در فصول سرد ، حدود ۱۸ درجه سانتیگراد و در فصول گرم ۲۱درجه سلنتیگراد و نیز رطوبت ۴۰ درصد توصیه می‌شود .

برای تامین گرما با استفاده ازوسایل و دستگاههای تولید حرارت باید به دو اصل زیر توجه شود .

۱-              حداکثر مقدار اکسیژن را برای احتراق از محیط بگیرد .

۲-              حداقل مقدار گازهای نامساعد را به محیط پس دهد .

وسایل گرم کننده در مناطق روستایی ممکن است کرسی ، بخاری هیزمی ، بخاری نفتی ، بخاری گازی باشد که رایج ترین وسیله گرم کننده در بعضی روستاها کرسی است . کرسی از لحاظ اقتصادی بسیار با صرفه و از نظر بهداشتی مناسب نیست . به همین سبب مورد استفاده خانوارهای کم درآمد است . برای گرم کردن اتاق ها بایستی حتی المقدور سعی شود ازبخاری‌هایی که گازو دود آنها به وسیله لوله از اتاق خارج می‌شود استفاده کرد تا هوای داخل اتاق ها کثیف و آلوده نشود و چنانچه مجبور به استفاده ازکرسی ذغالی هستند و باید ذغال را پس از روشن کردن در خارج از اتاق کاملاً سرخ و سپس آن را به داخل اتاق منتقل نماید تا افراد دچار خفگی و مسمومیت گاز ذغال نشوند که بسیار خطر ناک و کشنده است .

ممکن است در منابع  روستایی برای گرم کردن اتاق ها از بخاری برون لوله استفاده کنند ، این وسایل بسیار نا مناسب هستند و در اثر سوخت ناقص ، تولید گازهای دی‌اکسید‌کربن و منواکسیدکرین می کنند که گاز منو اکسید کربن در اثر تنفس به سرعت با هموگلوبین خون ترکیب شده سبب خفگی ومرگ می شود . مناسبترین وسیله گرمکننده در روستاها ،‌بخاری های لوله دار است که سوخت این بخاری ها با نفت ، گاز ، چوب و ذغال‌سنگ تامین می شود . در موقع نصب این بخاری ها باید لوله بخاری را از نظر وجود منافذ و درز کنترل کرد .

بهداشتی ترین منابتع گرم کننده مسکن دستگاههای حرارت مرکزی ( شوفاژ) و تهویه مطبوع هستند . در شوفاژو تهویه مطبوع دستگاه تولید حرارت در خارج از اتاق قرار دارد و آب گرم به وسیله لوله مدار بسته به داخل اتاق ها هدایت می شود .

بنابراین برای گرم کردن منازل از دو روش زیر استفاده می شود :

روش مستقیم : در این روش منبع حرارتی در داخل اتاق ها قرا ر دارد مثل بخاری و کرسی.
روش غیر مستقیم : در روش غیر مستقیم منبع تولیدکننده حرارت در خارج از اتاق ها قرار دارد ، مثل شوفاژ و تهویه مطبوع .

باید توجه داشت طراحی ساختمان منزل و انتخاب روش گرم کردن با توجه به شرایط آب و هوا انجام گیرد .

د : اثر نور و روشنایی و رنگ در مسکن :

نور و روشنایی از عوامل موثر در بهداشت مسکن است . نور و روشنایی منازل بایستی بر اساس نور طبیعی ( نور آفتاب ) ونور مصنوعی تامین گردد به طوری که در طول روز از حداکثر نور طبیعی برای روشنایی منازل استفاده شود .

نور طبیعی : نور آفتاب و روشنایی طبیعی در یک واحد مسکونی اثر مستقیم در سلامت و بهداشت ساکنان آن دارد . خاصیت میکروب کشی نور خورشید و ارزش آن در مبارزه با بیماریها  ( نظیر سل ) در بهداشت مسکن در درجه اول اهمیت قرار دارد . تابش نور خورشید بر سطح پوست سبب تولید ویتامین A در بدن می شود . از طرفی کمبود نور و روشنایی در منازل روی قدرت بینایی چشم ساکنین منزل موثر بود و احتمالاً سبب اختلال دید ، ناراحتی و خستگی چشم می شود . با توجه به اهمیت نور خورشید در سلامتی انسان ، باید ترتیبی داده شود که منازل به خصوص اتاق ها از نور کافی و مناسب برخوردار باشند . معمولاً در طراحی ساختمان بایست وسعت پنجرها حداقل ۱۵ تا ۲۰ درصد سطح کف اتاق در نظر گرفته شود . در هر حال بایستی سعی شود پنجره اتاق ها طوری ساخته شوند که نور خورشید بتواند به آسانی به داخل اتاق ها بتابد .

روشنایی مصنوعی : بهتری منبع روشنایی مصنوعی برق است که مناسب و به حد کافی باشد تا اینکه چشم ها خسته و ناراحت نشوند و تابش نور به ترتیبی باشد که ایجاد خیرگی در چشم نکند برای کنترل درخشندگی شدید لامپ ها بهتر است از آباژور و حباب استفاده کرد . بهتر است در اتاق نشیمن حداقل از سه نقطه و برای سایر اتاق های دیگر از دو نقطه روشنایی به اتاق داد که هم باعث خیرگی چشم نشود و هم تمام اتاق را به اندازه کافی روشن نماید . بعضی اتاق ها در مناطق روستایی به علت عدم سفید کاری و وجود دوده روی دیوارها تاریک وحتی هنگام روز از نور مصنوعی در این منازل استفاده میشود . بنابراین بایستی توجه نمود که رنگ دیوار در میزان انعکاس نور بسیار موثر است و بایستی از رنگ‌های روشن مات استفاده نمود . در میان رنگ ها بیشترین انعکاس نور را رنگ سفید و سپس رنگ کرم روشن و کمترین آن را رنگ قرمز دارد . بنابراین مناسبترین رنگ ها برای رنگ آمیزی اتاق های مسکونی رنگ سفید مات و کرم روشن است .

۲-تامین احتیاجات اساسی روحی

الف : سطح زیر بنای مسکن و ظرفیت اتاق ها

سطح زیر بنای مسکن و ظرفیت اتاق ها باید متناسب با تعداد افرادی باشد که می خواهند در آن زندگی کنند باشد . برای این منظور برابر استاندارهای موجود برای یک نفر ۱۴ تا ۱۵ ، متر مربع و برای هر فرد اضافی ۸ تا ۱۰ متر مربع زیر بنا در نظر گرفته می شود . فضایی که برای اتاق خواب در نظر گرفته میشود برای یک نفر حدود ۷ متر مربع و برای هر فرد اضافی ۵ متر مربع است . بنابراین برای اتاق سه نفره حداقل ۱۷ متر مربع مساحت مورد نیاز است .

کمال مطلوب این است که هر شخص یک اتاق خواب مخصوص به خود داشته باشد وچون همیشه امکان چنین وضعی وجود ندارد بنابراین یک اتاق برای دونفر در نظر گرفته می شود .

در صورت امکان ساختن محوطه برای بازی کودکان در مسکن ضروری است و از عواقب ناگواری که بازی کودکان در معابر عمومی پیش می آید جلوگیری می کند. ایجاد باغچه یا محوطه سربسته در یک ساختمان باعث شادابی و زیبایی در محیط خواهد شد .

ب : صدا و اثرات ناشی از آن در مسکن

یکی دیگر از ویژگیهای یک خانه بهداشتی دور بودن از مراکز   پر سر و صدا است . به این منظور لازم است در هنگام ساختن خانه از مصالحی استفاده شود که حتی سر و صدا به داخل اتاق ها منتقل نکرده و از لرزش جلوگیری کند . آرامش خانه در سلامت اعضای خانواده بسیار موثر است . سر و صدا اثرات نامطلوبی روی سلسله اعصاب و تعادل فعالیتهای مغزی و عصبی دارد . برای کم کردن صدا و تامین آسایش می توان با قطور کردن دیوارها و یا دو جداره کردن پنجره ها و سقف ازانتقال صدا به داخل واحد مسکونی جلوگیری کرد . از تولید بعضی صداها مانند صدای رعد و برق طوفان و غیره نمی توان جلوگیری کرد ، اما برخی از صداهایی را می توان از بین برد و یا مقدار آن را کاهش داد ، مانند بوق اتومبیل ، صدای ناشی از وسایل نقلیه ، صدای وسایل صوتی مانند ضبط ، رادیو و تلویزیون و بلندگوهای نصب شده در اماکن عمومی و غیره

۳-              جلوگیری از بروز و انتقال بیماریهای واگیردار

الف : آب مورد مصرف :

داشتن آب سالم بهداشتی از ضروری ترین نیازهای بهداشتی در منطقه است .چنانچه روستا از سیستم لوله کشی و شبکه آبرسانی بر خوردار باشد ،‌ باید هرواحد مسکونی دارای انشعاب خصوصی بوده و بهتر است در نقاط مختلف خانه مانند آشپز خانه ، توالت ،  دستشویی ، حمام و حیاط منزل ،شیر آب نصب گردد و برای مصارف گوناگون به سادگی در دسترس اعضای خانواده قرار گیرد .

در صورتی که آب لوله کشی در دسترس نباشد . می توان از منابع دیگر آب نظیر آب چشمه ، قنات و چاه مشرو ط برای اینکه بهسازی شده باشد استفاده کرد .

ب : جمع‌آوری ودفع بهداشتی فاضلاب ، مدفوع و زباله

قسمت اعظم آبهای مصرفی پس از استفاده به صورت فاضلاب در می آید . فاضلاب منشا مناسبی برای انواع بیماری ها است . بنابراین دفع صحیح آن یکی از مسایل اساسی و مهم بهداشت مسکن است . در روستاهایی که سیستم جمع آوری و دفع  فاضلاب وجود دارد ، دفع فاضلاب منازل آسانتر است زیرا با اتصال لوله جمع آوری فاضلاب خانه به کانال عمومی روستا فاضلاب به طریق بهداشتی دفع می شود . برای دفع فاضلاب خانه در مناطق روستایی هم سیستم عمومی جمع آوری فاضلاب وجود ندارد ، باید چاههای جاذب حفر شود یا  در شرایط خاص با استفاده از سایر سیستم های دفع فاضلاب ، فاضلاب منزل را دفع کرد . دفع بهداشتی مدفوع نیز در بهداشت ، مسکن کمال اهمیت را دارد . از این رو باید  به طریق بهداشتی دفع شود تا محیط را آلوده نکند بنابراین برای جلوگیری از آلودگی و اشاعه بیماریهای واگیردار روده‌ای به هر منزل برای یک خانوار ، باید مستراح و دستشویی بهداشتی جداگانه وجود داشته باشد . جمع آوری و دفع صحیح زباله نیز از دیگر عوامل موثر در تامین بهداشت و سلامت افراد است . جمع آوری زباله در خانه و دلیل آنکه مناسب برای جلب و تکثیر حشرات به خصوص مگس وسوسک وجوندگان است اهمیت فراوانی دارد . به علاوه جمع آوری آن در حفظ زیبایی و نظافت منزل موثر است . بنابراین از نگهداری زباله به مدت زیاد باید اجتناب کرد . زباله ها باید در ظرف های مخصوص سر پوش دار قابل شستشو ،‌ ضد زنگ که مجهز به کیسه های پلاستیکی است جمع آوری شود و همه روزه به خارج ازمحل سکونت حمل و به طریق یهداشتی دفع گردد . زباله دان ها پس از هر بار تخلیه باید کاملاً شستشوشوند .چنانچه در مناطقی سیستم جمع آوری زباله وجود نداشته باشد ، باید هر روز زباله را در گودالی ریخته و روی آن را کاملاً با خاک بپوشانند .

محل نگهداری حیوانات باید از محل زندگی انسان مجزا باشد ، تا انتقال آلودگی از محیط حیوانات به محل زندگی انسان صورت نگیرد . بایستی برای حیوانات طویله‌ای  که راه ورودی به آن جدا از راه ورود به حیاط منزل باشد در نظر گرفت تا از آلودگی محوطه منزل جلوگیری شود .

۴-              جلوگیری از سوانح و حوادث

سوانح و حوادثی که در منازل ممکن است به وقوع بپیوندد عبارتند از :

۱-              برق گرفتگی

۲-              آتش سوزی

۳-              مسمومیت ناشی از گاز وسموم و مواد غذایی

۴-              سقوط از پشت بام و پله ها ، بالکن و پنجره ها

به منظور جلوگیری از حوادث فوق بایستی ترتیبی داد که خرابی های ساختمان مرتباً مرمت شود . برق گرفتگی از جمله حوادثی است که باعث تلفات جانی ومالی شود . بنابراین برای جلوگیری از آن باید :

از سیستم برق ساختمان مرتباً بازدید نموده و در صورت نیاز نسبت به تعمیر ومرمت آنها اقدام گردد .

در هنگام استفاده از وسایل برقی از سیم اتصال به زمین استفاده شود .

از وسایل حفاظتی برای پریزها استفاده کرد .

از قرار دادن کلید برق ویا پریز در داخل حمام خود داری گردد .

نقاطی از ساختمان منازل که سیم و کلید برق در نزدیکی لوله های آب قرار دارند می بایست کاملاً عایق سازی شوند .

جلوگیری از آتش سوزی وحوادث ناشی از آن

برای جلوگیر از آتش سوزی اساسی ترین کار ، استفاده از مصالح ساختمانی است که کمتر قابل اشتعال باشد . خطرات ناشی از آتش سوزی بسیار زیاد است و باعث تلفات مالی و جانی می شود . به منظور جلوگیری از آتش سوزی :

‌مواد سوختنی مثل نفت و گازوئیل وگازهمیشه در محل مطمئن و مناسب ودور از گرما وآتش نگهداری شوند

دستگاههای سوخت از قبیل آب گرمکن ، بخاری ( اعم ازنفتی وگازی ) هر چند وقت یکبار ازنظر سالم بودن و ایمنی کنترل شوند .


همچنین این توصیه ها باید مطرح شوند :

در هنگام ریختن نفت در منبع سوخت بخاری به خصوص بخاری‌های بدون دودکش بخاری را خاموش کنید .

از بخاریهای بدون دودکش یا چراغ خوراک پزی در اتاق مسکونی برای پخت و پز وتهیه غذا استفاده نکنید . احتمال دارد کودکان هنگام بازی و رفت و آمد بر اثر یک غفلت به چراغ خوراک پزی ، کتری پر از آب جوش و غیره برخورد کرده و حوادث ناگواری نظیر سوختن با آتش یا آب جوش پیش آید . بنابراین هر خانه مسکونی باید اتاقی به عنوان آشپزخانه داشته باشد تا از احتمال بروز حوادث و سوانح خانگی جلوگیری شود .

مسمومیت ناشی از گاز و سموم و مواد غذایی :

مسمومست گاز ممکن است ازمنابع تولید کننده حرارت مثل بخاری بدون دودکش و یا نشت گاز از وسایل گرم کننده از قبیل اجاق گاز ،‌بخاری گازی و همچنین در صورت استفاده از کرسی و غیره پیش آید . بنابراین برای جلوگیر از این موارد بایستی :

وسایل تولید کننده حرارت داراتی دودکش و مجهز به کلاهک باشد .

وسایل تولیدکننده حرارت حداقل در سال یک بار از نظر سالم بودن و ایمنی کنترل شوند . هرگز نباید سموم دفع آفات نباتی ، مرگ موش حشره کش ها ، نفت و داروهای شیمیایی را در دسترس کودکان قرار داد . نگهداری نفت در بطری شیشه ای سبب می شود که کودکان آن را به جای آب بنوشند و مسموم شوند. بنابراین لازم است که :

سموم ،‌حشره کش‌ها و داروهای گیاهی را درقفسه مخصوص و دور از دسترس کودکان نگهداری نماید .

جلوگیری از سقوط پشت بام ، پله ها ،‌ بالکن و پنجره ها

به منظور جلوگیری از پرت شدن از ارتفاعات مثل پشت بام و پله ها و بالکن در اطراف آنها باید نرده آهنی یا دیواری به ارتفاع ۷۵ سانتیمتر نصب شود و همچنین عرض پله حداقل ۳۰ سانتیمتر وارتفاع آن ۱۵ سانتیمتر باشد . توصیه می شود :

برای پیشگیری ازحوادث و سوانح خانگی ، به خانواده ها و به خصوص به والدین و دانش‌آموزان در مورد خطرات ناشی از حوادث آموزش داده شود .

مسکن

هر خانواده این حق را دارد که مالک خانه بقدر کفایت خوب وتمیز و دارای محیطی دلپذیر برای زندگی باشد . عومل موثر در مسکن نامناسب و غیر بهداشتی عبارتند از :

۱-              مهاجرت مردم از نقاط کم جمعیت به شهر های بزرگ و مراکز صنعتی

۲-              مشکل عبور و مرور و تراکم وسائط نقلیه

۳-      با توسعه مراکز صنعتی ،‌افرادیکه دارای تمکن می باشند محل سکونت خود  را رها کرده و به محلات بهتر نقل مکان می نمایند و به افراد کم بضاعت اجاره می دهند که کمتر به آنها میرسند و مرمت می نمایند و ازنظر بهداشت نامناسب هستند .

بهداشت مسکن :

به جمعیت شرایط کمی وکیفی در نظر گرفته می شود که در آن شرایط نیازهای جسمی و روحی ساکنین منزل تامین گردد . از ایجاد سوانح و انتقال بیماریهای واگیردار جلوگیری به عمل آید . برای نیل به اهداف مذکور لازمست :

۱-              تامین احتیاجات اساسی جسمی

۲-              تامین احتیاجات اساسی روانی

۳-              جلوگیری از بروز و انتقال بیماریهای واگیردار

۴-              جلوگیری از سوانح و حوادث

ارتباط مسکن با بهداشت عمومی

۱-      ارتباط نوع شغل ، تحصیلات ، درآمد ، مقدار اجاره و جمعیت مورد مقایسه و رابطه مشخص بین مرگ و میرنوزادان و درآمده بدست آمده است .

۲-      بین بیماری سرخک و سیاه سرفه دربین کودکانی که در منازلی با تعداد بیشتری از حد مجاز زندگی می کنند و. شایع بوده و مقدار مرگ و میر بیشتر می باشد .

۳-              در ارتباط با بیماری سل و منازل غیر بهداشتی مرگ و میربیشتری می باشد .

۴-              بیماری مننژیت ، کم خونی و گوارشی در مسکن نامناسب بیشتر شایع بوده است .

زیانهای ناشی از زندگی در مسکن نامناسب :

میزان ابتلا به بیماریهای مختلف بویژه بیماریهای عفونی و مرگ و میر ناشی از آنها در مناطقی که دارای منزل نامناسب و غیر بهداشتی بوده‌اند بیشتر از مناطق دیگر بوده است .

عواملی که بر اثر زندگی نامناسب باعث انتقال بیماریها و زیانها می شود .

مشکل عمده منازل غیر بهداشتی نداشتن تاسیسات بهداشتی از قبیل لوله‌کشی ، حمام ،‌ توالت بهداشتی ، تهویه و تراکم زیاد افراددر منازل می باشد .

۱-      شلوغی و تراکم جمعیت : سل ، زات الریه در بیشترناراحتی های کودکان و ناراحتی های روانی و انحرافات اخلاقی بویژه در کودکان ،نوجوانان و جوانان .

۲-              بدی وضع آب : آب سالم آبی است که با کلر گندزدایی شده باشد و کلر باقیمانده آن 0/2 تا 0/8 ppm باشد .

۳-      بدی وضع فاضلاب : عدم وجود سیستم جمع آوری فاضلاب ، وجود توالت غیر بهداشتی موجبات آلودگی خاک ،آب و هوا و محیط زندگی ، تغذیه ، تخم گذاری ، رشد و تکثیر حشرات بویژه مگس و پشه و سوسک زمینه شیوع بیماریهای واگیردار و عفونی می باشد

۴-      نواقص ساختمانی : خانه هایی که بطور متراکم دریک منطقه شناخته می شود .به علت کمبود پنجره ها ازنور آفتاب و تهویه کافی برخوردار نمی باشد .

۵-      مساحت اتاقها : برای اتاق یک نفره حداقل ۹ متر مربع وبطور معمول ۱۵ متر مربع و برای هر نفر اضافی ۱۰ متر مربع ، فضای اتاق خواب یک نفر ۷متر مربع و برای هر فرد اضافی ۳ متر مربع و فاصله تختخواب در اتاق چند تخته حداقل 1/5متر باشد .

۶-              ریخت و پاش زباله پناهگاهی مناسب برای تکثیر حشرات وجوندگان می باشد .

بررسی بهداشت مسکن :

بر طبق فرهنگ و شرایط زمان و مکان و سطح بهداشت و مشکلات متغییراست .

۱-  وضع آب آشامیدنی و شستشو

۲-  وضع فاضلاب و اتصالات

۳-  وضع نور روز وموانع تابیدن نور خورشید ، تامین روشنایی شب

۴-  تجهیزات و وسایل موجود در آشپز خانه

۵-  تجهیزات و سایل موجود در حمام

۶-  طریقه گرم کردن اتاقها

۷-  وضع پنجره ها به سطح و موقعیت آنها

۸-  وضع راه ورودی منزل

۹-  وضع برقی و سیم کشی منزل

۱۰-          راههای خروج در موقعیت حریق

۱۱-          وجود وسایل استحفاظی برای جلوگیری از سوانح در منزل

۱۲-          سیستم نگهداری و جمع آوری زباله – محل نگهداری

۱۳-          وضع عمومی مستراح و حمام

۱۴-          وضع عمومی و آشپزخانه و انبار

۱۵-          وضع عمومی درب و پنجره

۱۶-          وضع کار دستگاههای گرم کننده و سردکننده تهویه

۱۷-          نسبت افراد به تعداد اتاق

۱۸-          نسبت تعداد افراد به هر اتاق خواب

۱۹-          نسبت سطح به اتاق خواب برای هر نفر

۲۰-          تعداد و وضع اتاقهای دیگر

شرایط اساسی در بهداشت مسکن

۱-      انتخاب محل ساختمان : درزمین پست و مرطوب نباشد و در صورت بالا بودن سطح آب زیر زمینی در سطح مرتفع باشد . در منطقه‌ای باشد که باد و دود بخار و بوهای مختلف و گازهای مناطق صنعتی به طرف مسکن رانده نشود .

دور از مراکز تجاری پر ازدحام ، ایستگاه راه آهن ، فرودگاه ،تعمیرگاه و مراکزتولید صدا باشد .

۲-              سطح مسکن یک نفر ۱۵متر مربع برای هر نفر اضافی ۱۰ متر مربع نباشد و کمتر از۴ متر مربع نباشد .

۳-      تامین حرارت و رطوبت مناسب و تهویه کافی : حرارت مناسب 18/3 درجه سانتیگراد با لباس معمولی و برای بچه ها و افراد مسن ۲۱ سانتی گراد می باشد. مناسب ترین و مساعدترین درجه21 ورطوبت ۴۰%  است.


منابع :

۱- بهداشت محیطو مجموعه کتب آموزشی بهورزی ، با همکاری صندوق کودکان سازمان ملل متحد ( یونسیف ) اداره کل سلامت محیط کار .

تهیه و تدوین : خانم اعظم السادات دیباجی و آقای مهندس علی اکبر قاسمی

۲-اصول و مبانی بهداشت محیط تالیف : پریوش حلم سرشت  اسماعیل دل پیشه

۱-   بهداشت محیط : ( مبارزه با آلودگیها)  تالیف : زهرا بهنودی

۲-   فصل نامه بهورز شماره ۵۵

۳-   فصل نامه بهورز شماره ۴۴

۴-   مجموعه آموزشی  یاران چند پیشه   جمع آوری و تنظیم : کسیخر و کیقبادی

۵-   تغذیه ، تنظیم خانواده و بهداشت محیط( مجموعه آموزشی برای زنان روستایی )، تنظیم : دکتر ربابه شیخ الا سلام ، زهرا عبداللهی و مینا مینایی)

۶-   فصل نامه بهورز شماره ۵۲

۷-   اصول ایمنی حریق در ساختمانها  نویسندگان : پاول استولارد و جان آبرفر

۸-   مهندس روشنایی      تالیف : دکتر حسن کلهر

۹-   تهویه مطبوع مدرن  مهندس اردشیر فرشیدیان فر – دکتر انوشیروان فرشیدیان فر – مهندس امیر فنودی


مطالب سایت سازمان جهانی بهداشت در مورد بهداشت مسکن

WHO | Housing and Health


WHO/Europe | Housing and health


Housing and Health: Time Again for Public Health Action - NCBI


دانلود پاورپوینت در مورد بهداشت مسکن

دانلود پاورپوینت بهداشت مسکن


بهداشت مسکن


شرایط اساسی در بهداشت مسکن در روستا

بهداشت مسکن – اماکن عمومی تعریف بهداشت مسکن
















جهت اطلاع از مطالب به روز سایت به کانالهای ما در شبکه های اجتماعی بپیوندید.



   



نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد