جذب سطحی بوسیله کربن فعال
به طور کلی ، جذب سطحی فرآیند جمع آوری موادی است که به صورت محلول در فصل مشترک مناسبی قرار دارند.فصل مشترک می تواند بین مایع و گاز،مایع و جامد یا مایع و مایع باشد.
پیش از این در تصفیه فاضلاب از فرآیند جذب سطحی به طور گسترده استفاده نمی شده است، اما نیاز به کیفیت بالاتر خروجی فاضلاب تصفیه شده، به بررسی عمیق و گسترده از فرآیند جذب سطحی روی کربن فعال منجر شده است.معمولاً تصفیه فاضلاب با کربن فعال را یک فرآیند تمیز سازی نهایی تلقی می کنند که روی آبی که قبلاً در معرض تصفیه زیست شناختی متعارف قرار گرفته است اعمال می شود.در این حالت برای جداسازی بخشی از مواد آلی محلول باقیمانده از کربن استفاده می شود.بسته به وسیله تماس کربن با آب، می توان مواد جامد ریز موجود را نیز جدا کرد.
تولید کربن فعال :
کربن فعال را ابتدا با تهیه ذغال از موادی چون پوست بادام، نارگیل و گردو و سایر انواع چوب و ذغال سنگ تولید می کنند.برای تهیه این ذغال، مواد تا حد گداختگی گرما می دهند تا هیدرو کربن های آن خارج گردند، اما مقدار هوا را کمتر از مقدار کافی نگه می دارند تا سوخت ادامه یابد.سپس ذرات ذغال را با قرار دادن آن در معرض یک گاز اکساینده در دمای بالا فعال می کنند.این گاز یک ساختار متخلخل در ذغال ایجاد می کند و بدین ترتیب یک سطح بزرگ با مساحت زیاد درون آن ایجاد می گردد.پس از فعال سازی، کربن را می توان در اندازه های مختلف با ظرفیت های مختلف جذب سطحی جدا کرد.دو نوع اندازه آن عبارتند از: پودری و دانه ای
تصفیه با کربن فعال دانه ای(GAC): از ستون یستر ثابت به منزله وسیله تماس فاضلاب با کربن فعال دانه ای استفاده می شود.آب از بالای ستون وارد و از پایین آن تخلیه می شود.کربن را با یک سیستم تخلیه تحتانی در پایین ستون در جای خود نگه می دارند.
تصفیه با کربن فعال پودری (PAC): روش دیگر استفاده از کربن، به کارگیری کربن فعال پودری است.این نوع کربن را در خروجی فرآیندهای تصفیه زیست شناختی، به طور مستقیم در فرآیندهای مختلف تصفیه زیست شناختی و در نمودارهای جریان-فرآیند تصفیه فیزیکی-شیمیایی به کار برده اند.
در تاسیسات تصفیه زیست شناختی، کربن فعال پودری را در یک حوضچه تماس به خروجی اضافه می کنند.پس از مدتی تماس اجازه می دهند کربن به ته مخزن ته نشین شود و سپس آب تصفیه شده را از مخزن خارج می کنند.چون دانه های کربن بسیار ریز است، برای کمک به جداسازی ذرات کربن، به لخته سازی همچون یک پلی الکترولیت و صاف کردن با صافیهای دانه ای متوسط نیاز خواهد بود.
کاربرد روش جذب سطحی:
تعداد زیادی از ترکیبات را که با سایر روش های تصفیه نمی توان جدا کرد ممکن است به روش جذب سطحی از فاضلاب حذف کرد.برای مثال: آفت کش ها و علف کش ها نظیر حشره کش های کاربامات را شاید بتوان از راه جذب سطحی روی گرد کربن فعال جدا کرد. ولی موادی نظیر ایلیت، کائولی نیت و مونت موری لونیت این جذب سطحی را نمی توان انجام داد. بعلاوه تعلیقهای کلوئیدی DDT ، کلروبنزن و اسید پارا کلر و بنزن سولفونیک ناشی از تولید DDT را شاید بتوان با کاربرد کربن فعال شده حذف کرد.
بازیابی کربن فعال:
کربن دانه ای را می توان به راحتی با اکسایش مواد آلی در کوره، و جدا کردن آنها از سطح کربن بازیابی کرد.مقداری از کربن ( در حدود 5 تا 10%) در خلال فرآیند بازیابی از بین می رود و باید کربن بکر یا نو جایگزین آن کرد.
مشکل عمده در مصرف کربن فعال پودری آن است که روش بازیابی آن بخوبی شناخته شده نیست.مصرف کربن فعال پودری حاصل از مواد جامد زاید بازیابی شده می تواند نیاز به بازیابی کربن کارکرده را بر طرف کند.