آنفولانزای مرغی

آنفلوانزای پرندگان :

اپیدمیولوژی: آنفلوانزای پرندگان نوعی از آنفلوانزای حیوانی است که توسط گونه ‏A‏ ویروس آنفلوانزا ایجاد می شود. این بیماری حدود100 سال قبل در بین پرندگان ایتالیا حادث گردیده و سپس به سایر نقاط جهان منتشر شده است. شکل شدید و کشنده بیماری دارای شروع ناگهانی بوده و از شدت بالایی برخوردار است و به سرعت باعث مرگ می شود. پرندگان دریایی و بخصوص اردک های وحشی مخازن طبیعی ویروس این بیماری هستند و در برابر ابتلای به بیماری به شدت مقاوم هستند ولی پرندگان اهلی نظیر مرغ و بوقلمون بسیار حساس هستند اولین بار در ایتالیا در سال 1987 نوع کشنده و فوق حاد آنفلوانزای پرندگان با مرگ و میر 100% تشخیص شده اند .

موارد در معرض خطر :

- تماس های شغلی: کارگران شاغل در مزارع و یا محلهای پرورشی پرندگان اهلی - فروشندگان پرندگان زنده

- آشپزهایی که ماکیان زنده یا اخیرا کشته شده سروکار دارند .

- فروشندگان پرندگان دست آموز

- دامپزشکان شاغل در صنعت طیور

- کارکنان مراکز بهداشتی، درمانی

- ساکنان مناطقی که مرگ ماکیان خانگی و وحشی در آنجا بیش از حد انتظار بوده است .

- کسانی که 10 روز قبل از شروع علائم بیماری به منطقه آلوده مسافرت کردند .

راههای انتقال آنفلوانزای پرندگان :

- انتقال از پرنده به پرنده: ماکیان آبزی به ویژه اردک های وحشی مخزن طبیعی ویروس بوده و بدون ابتلا به بیماری شدید قادرند ویروس را در محیط اطراف خود منتشر کنند ویروس از طریق ترشحات بدن به ویژه بزاق، ترشحات بینی و مدفوع به مقدار فراوان وجود دارد از طریق آب آشامیدنی مشترک باعث آلودگی پرندگان مثل مرغ و خروس می شود.شایع ترین راه انتقال: مدفوعی-دهانی می باشد .

- انتقال پرنده به انسان :

تماس نزدیک و طولانی مدت با پرندگان آلوده امکان انتقال برای انسان وجود دارد. این تماس شامل نگهداری، بازی با پرندگان، سربریدن آنها، کندن پر، از بین بردن بقایای اجساد پرندگان و .... می باشد راه اصلی انتقال در سطوح باز مثل چشم، بینی و دهان تثبیت شده و وارد دستگاه تنفسی انسان شود بیماری از طریق خوردن گوشت پخته پرندگان انتقال نمی یابد زیرا ویروس مولد آن در دمای 50 درجه از بین می رود .

انتقال از انسان به انسان:

در صورت تماس نزدیک و طولانی مدت، امکان انتقال بیماری از انسان به انسان وجود دارد.

انتقال از محیط به انسان:

با توجه به بقای طولانی مدت ویروس در محیط مرطوب و خنک تا چند هفته می تواند زنده بماند امکان انتقال ویروس از محیط به انسان در جریان نوشیدن آب آلوده یا خود تلقیحی وجود دارد.‏

تظاهرات بالینی :

عفونت آنفلوانزای پرندگان سبب بروز ضعف، بی حالی، سیخ شدن پرها، عطش فراوان، اسهال و..... می شود .

علائم آنفلوانزای پرندگان در انسان مشابه با آنفلوانزای انسانی است و شامل تب، سرفه، گلودرد، درد عضلانی التهاب ملتحمه و در موارد شدید‏، مشکلات تنفسی و پنومونی می باشد اغلب بیماران دچار تب(بیش از 38 درجه) کسالت و بی حالی، گرفتاری دستگاه تنفس تحتانی، زجر تنفسی، تاکی پنه، رال های ریوی می شوند. معمولا اکثر بیماران دچار پنومونی می گردند.

سایر عوارض بیماری:

اختلال در عملکرد کلیوی و قلبی و ... پان سیتونپی و سپیس هستند .

درمان :

بیماران مبتلا را باید در بیمارستان بستری کرد که اکثر بیماران پس از 48 ساعت به دلیل نارسایی چند ارگان و افت فشار خون در نهایت به بستری شدن در ‏ICu‏ و تهویه مکانیکی پیدا می کنند. داروهای مورد استفاده شامل ترکیبات ضد ویروسی نظیر اوسلتامیویر می باشد که خوراکی بوده و کاملا برعلیه ویروس آنفلوانزای پرندگان موثر است. اثر بخشی داروهای مذبور بستگی به تجویز سریع دارد. ولی 48 ساعت اول شروع علائم بالینی دارد. تأخیر در شروع درمان ممکن است داروی تجویز شده دیگر موثر نباشد. می توان از داروهای ضد ویروس نظیر امانتادین وریمانتادین استفاده نمود.‏

استراتژی های پیشگیری از آنفلوانزای پرندگان و انسان :

- بیماران باید در وضعیت ایزولاسیون تنفسی و تماسی قرار گیرند .

- پرسنل بهداشتی و درمانی باید از ماسک، گان، آستین بلند محافظ صورت و عینک استفاده کنند .

- ملاقات نمودن بیماران و گردش آنها در محیط بیمارستان ممنوع است .

- رعایت بهداشت فردی و اجتماعی ضرورت دارد .

- وسایل یکبار مصرف به بیماران داده شود .

- برای پرسنلی که در تماس با ترشحات و مایعات بدن بیمار هستند بدون رعایت احتیاطات لازم بایستی ‏my‏75 روزانه اوسلتامیویر به مدت 7 تا 10 روز دریافت کنند .

- در صورت بروز تب و نشانه های تنفسی تا 10 روز پس از بازگشت از نقطه آلوده، به پزشک مراجعه شود .

خطر پاندمی آنفلوانزای پرندگان و راههای مقابله با آن :

ایزولاسیون و قرنطینه نمودن افراد روش موثری برای جلوگیری از انتشار بیماری در جامعه نیست اما آگاه نمودن مردم با شروع علائم بیماری به صورت داوطلبانه در منزل بمانند. در صورت دسترسی به واکسن آنفلوانزا تجویز آن از اهمیت فراوانی برخوردار است. رعایت بهداشت دست ها و رعایت بهداشت فردی و تنفسی در کاهش ابتدا به بیماری موثر است. استفاده از ماسک به هنگام خروج از منزل توصیه می شود. ضد عفونی کردن سطوح منزل با آب و صابون و مواد ضد عفونی کننده در خانه ای که دارای فرد مبتلا می باشد می تواند سودمند باشد.‏

کنترل آنفلوانزای پرندگان :

مهمترین اقدام کنترلی شامل معدوم کردن سریع علیه پرندگان بیمار یا تماس یافته، دفع مناسب لاشه پرندگان و قرنطینه و ضدعفونی کردن مرغداری ها می باشد .

قابل ذکر است ویروس آنفلوانزا در عرض نیم ساعت در دمای 60 درجه سانتی گراد و نیز در تماس با مواد ضد عفونی کننده نظیر فرمالین وید از بین می رود .

جالب است که بدانیم یک گرم کود آلوده به ویروس آنفلوانزا می تواند در حدود یک میلیون مرغ را آلوده کند یکی دیگر از اقدامات کنترلی، محدود نمودن جابجایی پرندگان در داخل کشور و یا بین کشورها می باشد. به نظر می رسد با جلوگیری از تماس ماکیان اهلی با پرندگان وحشی از انتشار ویروس این بیماری پیشگیری می گردد. استفاده از ماکیان اهلی از آب آلوده به فضولات پرندگان وحشی به آسانی باعث انتقال ویروس به آنها می شود .

‏

تهیه کننده: پگاه ذوالنوریان

ده پرسش و پاسخ در مورد آنفلوانزای مرغی

۱- آیا همه گیری آنفلوانزای مرغی قریب الوقوع است ؟
احتمالاً خیر ، اما عوامل ناشناخته بسیاری وجود دارند که پیش بینی دقیق را غیرممکن می سازند .
همه گیری آنفلوانزای مرغی دیر یا زود به وقوع خواهد پیوست . این همه گیری در زمانهای مختلف با پیدایش گونه های جدید و ویروس رخ می دهد . این گونه های جدید باعث همه گیری جهانی می شوند چون انسانها فاقد ایمنی نسبت به این ویروس ها هستند . در زمانهائی مثل زمان جنگ جهانی 1918این بیماری مانند یک طاعون وحشتناک بود و گاهی اوقات مانند 1957 و 1968 بیماری به شکل ضعیف بروز می کند .
انفلوانزای مرغی هنوز یک بیماری پرندگان است . آنفلوانزای مرغی H5N1 در آسیا از انسان به انسان براحتی منتقل نمی شود . البته این ویروس ممکن است باعث همه گیری بعدی آنفلوانزای مرغی شود چون باعث یک اپیدمی در پرندگان وحشی و مرغان در آسیا شده است ، اما هیچ فردی با اطمینان نمی تواند ادعا کند که این ویروس باعث همه گیری بعدی انسانی خواهد شد .
آنفلوانزای مرغی به دو روش ممکن است تبدیل به آنفلوانزای انسانی می شود :
الف - اگر فردی همزمان به ویروس آنفلوانزای انسانی به ویروس آنفلوانزای مرغی مبتلا شود ژن دو ویروس با هم ادعام شده و گونه جدیدی از آنفلوانزای مرغی پدیدار می شود .

ب - آنفلوانزای مرغی می تواند به فرم تطابق یافته با انسانها تبدیل شود که این واقعه در همه گیری آنفلوانزا در سال 1918 رخ داده است . شواهدی وجود دارد که ویروس آنفلوانزای مرغی H5N1 این روند را شروع کرده است ولی دانشمندان بر این عقیده اند که هنوز مسیر زیادی طی نشده است .

۲ - آیا درمانی برای آنفلوانزای مرغی وجود دارد ؟
خیر ، هیچ نوع درمانی برای هیچ آنفلوانزائی وجود ندارد . اگر چه در صورت مصرف بسیار زود هنگام داروهای ضدویروس بلافاصله بعد از ظهور علائم مثل تب ناگهانی ، شدت بیماری کاهش خواهد یافت .
ویروس آنفلوانزای مرغی H5N1 به انواع قدیمی داروهای آنفلوانزا مقاوم است ، اما نسبت به Tamiflu و Relenza حساس است .
ویروس آنفلوانزای مرغی H5N1 برای بیماران بدشانسی که این ویروس را از پرندگان گرفته اند بسیار کنشده است . ولی در صورتیکه این ویروس ما بین انسانها منتشر شود قطعاً به آن میزان مرگبار کشنده نخواهد بود .
ویروس H5N1 باعث مرگ و میر 70درصدی در انسان می شود ولی هیچکدام از گونه های انسانی به این میزان کشنده نیستند . میزان مرگ و میر مسری ترین انفلوانزای انسانی حداکثر چند مرگ در ده هزار نفر می باشد .

۳- داروهای ضدویروس تا چه میزان مؤثر هستند ؟
Tamiflu و Relenza هر دو در درمان و پیشگیری آنفلوانزا قابل استفاده می باشند . البته آنفلوانزای H5N1 در بعضی از افراد نسبت به Tamiflu مقاومت پیدا کرده است و این گونه های مقاوم خیلی خوب منتشر نمی شوند .
کلید موفقیت در متوقف کردن انفلوانزا واکسن ها هستند و نه داروهای ضدویروس ، یک واکسن تجربی H5N1 ساخته شده است که یک پیشرفت مهم علمی می باشد . روش های جدید استفاده از آن در حال آزمایش می باشد ، البته احتمالاً نمونه های اول این واکسن پاسخ دهی خوبی نخواهند داشت و باید نمونه های جدیدی ساخته شوند که این روند بیش از یکسال طول خواهد کشید و در طول این زمان آنفلوانزا به تمام دنیا منتقل خواهد شد .
بنابراین چون واکسن سریعاً در دسترس نخواهد بود خط اصلی دفاع داروهای ضدآنفلوانزا می باشند ولی به میازن کافی از این داروها وجود ندارد .

۴ - آیا مردم باید داروهای ضدانفلوانزا را ذخیره کنند ؟
خیر ، اول از همه به این دلیل که داروها به میزان کمی موجود هستند . در صورت وقوع همه گیری پزشکان نیاز به تمام داروهای در دسترس دارند تا بتوانند کسانیکه واقعاً به ویروس آلوده شده اند را درمان کنند . داروها تا زمانی که در کابینت های داروئی مردم باشند کاری انجام نمی دهند و حتی اگر شما داروها را در دسترس داشته باشید چه زمانی باید از آنها استفاده کنید ؟ بدون آزمایش آنفلوانزا سخت است که بدانیم آیا علائم بعلت آنفلوانزا یا یک عفونت تنفسی دیگر ایجاد شده است وقر صها فقط بر علیه آنفلوانزا مؤثر هستند .

۵ - آیا ممکن است به علت خوردن مرغ و جوجه به آنفلوانزای مرغی مبتلا شویم ؟
اگر گوشت به خوبی پخته شده ابشد خیر . پختن باعث مرگ ویروس در مرغ ، گوشت و تخم مرغ می شود . ویروس آنفلوانزای مرغی در گوشت خام مرغان آلوده زنده می ماند . بهداشت مناسب یعنی شستشوی دستها و ضدعفونی کردن تمام سطوحی که با گوشت در تماس هستند ضروری است .

۶ - چطور به آنفلوانزای مرغی مبتلا می شویم ؟
افراد بعلت جابجاکردن مرغان آلوده و همچنین از طریق سطوح آلوده به مدفوع مرغان مبتلا به آنفلوانزای مرغی می شوند . موارد مشکوک بسیار کمی از انتقال آنفلوانزای مرغی از انسان به انسان وجود دارد . این مسئله بعد از تماس طولانی مدت چهره به چره رخ داده است . اما آنفلوانزای مرغی هنوز یاد نرگفته است که چگونه به سرعت از انسانی به انسان دیگر منتقل شود .

۷ - آیا بیش از یک نوع آنفلوانزای مرغی وجود دارد ؟
بله ، ویروس آنفلوانزای H5N1 بیش از سایرین مورد توجه است زیرا در آسیا وسیعاً منتشر شده است و همچنین به این علت که اکثریت مبتلایان بدشانس این بیماری را از مرغان گرفته و مرده اند .
سایر ویروس های آنفلوانزای مرغی به انسانها منتقل شده اند . یکی از آنها ویروس H7N7 است که در سال 2003 تعدادی از مردم را در هلند مبتلا کردند . این ویورس معمولاً باعث ورم ملتحمه در مبتلایان می شود اگر چه یک دامپزشک بعلت این بیماری مرده است . خوشبختانه مقامات هلندی ویروس را قبل از انتشار به سایر انسانها سرکوب کردند .
در گذشته آنفلوانزای مرغی در آمریکا نیز گزارش شده است . تا بحال تمامی این ویروس ها قبل ازانتشار مابین انسانها ریشه کن شده اند .

۸ - چه کاری در مورد آنفلوانزای مرغی میتوان انجام داد ؟
در صورت وقوع همه گیری آنفلوانزای مرغی یک راه بسیار خوب برای کاهش احتمال ابتلا ء وجود دارد ، شستن دستها ، شستن مکرر دستها بهترین راه پیشگیری از عفونت ویروس منجمله آنفلوانزاست . به یاد داشته باشید که از آب گرم و صابون استفاده کنید و تمام قسمت های دست را بشوئید . یک قانون سرانگشتی این است که بمدت خواندن یک دور الفبا برای خودتان ، دستانتان را بشوئید .
در صورت وقوع همه گیری آنفلوانزا به گزارش های خبری توجه کرده و به توصیه های پزشکان عمل کنید . ترس بی فایده ترین پاسخ به یک اورژانس است .
طرح مقابله با همه گیری آنفلوانزا باید شامل تعیین افرادی که باید بصورت اورژانس در بیمارستان بستری شده و تحت درمان قرار گیرند ، اعزام تیم های اورژانس ، افزایش ظرفیت بیمارستانها و در صورت لزوم جداسازی و قرنطینه بیماران باشد .
در مواقع اورژانس ممکن است نیاز به بستن مدارس و اماکن عمومی مانند سینماها و تئاتر ها باشد .
زمانی که واکسن در دسترس باشد گروه پزشکی و بهداشت و افراد مستعد باید در وهله اول از این واکسن استفاده کنند . داروهای ضدآنفلوانزا باید برای درمان عفونتهای جدی مورد استفاده قرار گیرند . در صورتی که میزان دارو به حد کافی باشد از این داروها می توان برای افراد نزدیک به مبتلایان نیز استفاده کرد .

۹ - چه کسی بیش از سایرین نسبت به آنفلوانزای مرغی حساس است ؟
آنفلوانزا بیشترین خطر را معمولاً برای کودکان کم سن و همچنین افراد مسن دارا می باشد .
البته تا حد زیادی این مسئله بستگی به وجود ایمنی نسبت به آنفلوانزا در جوامع مختلف دارد . برای مثال آنفلوانزای 1918 برای جوانان کشنده تر بود تا افراد بالای 40 سال . به نظر می رسد که ویروس مشابهی بیش از 40 سال قبل وجود داشته که باعث مقداری ایمنی در افراد مبتلا به آن شده است .

۱۰- تا کنون میزان مبتلایان مبتلا به آنفلوانزای مرغی چه تعداد می باشد ؟
تا دهم اکتبر 2005 سازمان بهداشت جهانی 117 مورد اثبات شده آنفلوانزای مرغی H5N1 در انسانها را گزارش کرده است 60 نفر از این افراد مرده اند . این مرگ ها تأسف بار هستند اما میلیونها پرنده در مناطق پرجمعیت جهان با این ویروس آلوده شده اند . اگر چه عفونت های اثبات شده درصدی از کل عفونتها را تشکیل می دهند . انسانها دارای ریسک بسیار کمی برای ابتلا به ویروس از طریق مرغان هستند .

جهت عضویت در کانال سایت کلیک کنید.

مطالب به روز به سمت چپ سایت بخش آخرین مطالب مراجعه کنید)

سایت بهداشت محیط ایران

www.environmentalhealth.ir

سایت بهداشت محیط ایران

برگه‌ها

آنفولانزای مرغی