دستورالعمل های نظافت و ضدعفونی بیمارستان

دستورالعمل های نظافت و ضدعفونی بیمارستان

علیرغم پیشرفت های چشمگیری که د رابطه با مسائل بهداشتی در دهه های اخیر در کشورهای در حال توسعه بویژه در کشور ما، اتفاق افتاده است متاسفانه هنوز هم مسئله نظافت و ضد عفونی در بیمارستانها به جد پیگیری و پایش نمی شود

دستورالعمل ذیل برگرفته از بخشنامه ها و دستورالعمل های مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت و در جهت اطلاع و اجرا در سطح بیمارستان ها در مواقع لازم تهیه شده است . امید است ضمن انتخاب نیروی انسانی لازم و آموزش های مناسب و تهیه امکانات مورد نیاز در صورت ضرورت بتوان بر اساس دستورالعمل اقدامات مقتضی را انجام داد .

دستورالعمل ضدعفونی و شستشو در بخشهای عمومی
مواد ضدعفونی کننده مصرفی در بخشهای عمومی وایتکس می باشد که با توجه به اینکه وایتکس ورودی بیمارستان 10% می باشد

نحوه رقیق شدن به این ترتیب می باشد :
جهت گندزدایی عمومی محیط 100/1
جهت ترشحات خونی 10/1
و هر بخش هفته ای یکبار نظافت کلی می شود و به این ترتیب که طبق برنامه که توسط سرپرستار هر بخش تنظیم می شود در هر سه شیفت کاری برنامه نظافت دارند .

دستورالعمل شستشوی بخشها
سطوح مربوط به بخشهای بیمارستان شامل کف اتاق ، دیوارها ، مبلمان و سایر وسایل که به ظاهر تمیز و خشک می باشند، از نظر خطر انتقال عفونت ادراری ریسک پائین می باشند. وجود محیطی تمیز و مناسب برای اجرای استاندارهای بهداشتی و ضد عفونی لازم بوده و باعث اطمینان خاطر بیماران و سایر پرسنل می گردد. سطوح و وسایل مرطوب محیط مناسب تری را برای انتقال پاتوژنهای احتمالی و رشد میکروارگانیسم ها بوجود می آورند.
محلولهای پاک کننده و وسایلی که جهت نظافت استفاده می شوند ، ممکن است شدیداً با باکتریها آلوده شده باشند که بایستی پس از اتمام نظافت سریعاً از محیط درمان بیماران و با تهیه مواد غذایی دور گرداند، نظافت معمولی می تواند بیشتر لوازم را بطور نسبی از خطر انتقال عفونت پاک کرده و از نظر حمل و نقل ایمن گرداند.
مواد ضد عفونی بطور عمومی لازم نبوده و تنها بصورت کنترل شده و تحت سیاست خاصی بایستی مورد استفاده قرار گیرند ، در صورت استفاده از مواد ضد عفونی بایستی حتماً بصورت صحیح رقیق شده و برای هر بار استفاده بصورت تازه تهیه شده و پس از استفاده بلافاصله دور ریخته شده شوند.
استفاده از مواد ضد عفونی کننده ، نوع آن و دستورالعمل مربوط به رقت بایستی حتماً با هماهنگی کمیته کنترل عفونت بیمارستان صورت پذیرد.
انجام مراحل نظافت در بخشها به عهده پرسنل خدمات بوده و بایستی بر طبق برنامه مشخص کلیه لوازمی که نیاز به نظافت داشته مشخص گردیده و تناوب این نظافت و نوع آن از نظر استفاده از مواد ضد عفونی برای هر بخش بصورت کامل مشخص گردد. در مواردی که خطر انتقال عفونت افزایش می یابد از قبیل ریختن خون یا خون آلوده به ویروس HIV و HBV ، یا وجود بیمار با خطرات بالا در بخش ، مراحل نظافت و ضد عفونی حتماً بایستی با نظارت پرستار مسئول بخش صورت گیرد. تنظیم برنامه نظافت هر بخش بایستی با موافقت مسئول پرستاری همان بخش و در بخشهای پر خطر از قبیل (اتاق عمل ، ICU و کت لب و CSR ) حتماً بایستی با موافقت کمیته کنترل عفونت انجام گیرد.

دستورالعمل نظافت زمین (کف )
در رابطه با نظافت زمین این نکته قابل توجه می باشد که میزان انتقال عفونت با استفاده از مواد ضد عفونی کننده بجای مواد دترجنت تغییر قابل توجه پیدا نکرده و استفاده از مواد پاک کننده معمولی جهت نظافت بطور طبیعی کافی بنظر می رسد ، استفاده از مواد ضد عفونی کننده تنها جهت موارد شناخته شده و یا احتمال انتقال عفونت ( جمع آوری ترشحات عفونی آلوده به HBS , HIV ) بایستی انجام گیرد.
ضد عفونی نمودن زمین و یا سایر سطوح در موارد مربوط به Room Clean یا اتاقهای ایزوله و یا هر منطقه ای که توسط کمیته کنترل عفونت تشخیص داده می شوند، بایستی انجام گیرد. ولی به هر حال تاکیداین نکته لازم است که خطر ابتلاء به عفونت از طریق زمین و یا سایر موارد محیطی ذکر شده پائین بوده و نظافت به تنهایی معمولاً کافی می باشد . ولی در این بیمارستان با توجه به تعداد زیاد بیماران و رفت و آمد زیاد همراهیان در تمامی مواقع هنگام نظافت از وایتکس 100/1 استفاده می شود .

دستورالعمل نظافت دیوارها و سقف

در صورتیکه این سطوح تمیز ، صاف ، خشک وسالم باشند. احتمال خطر عفونت بسیار پائین می باشد. نظافت دیوارها و سقف جهت جلوگیری از آلودگی و کثیفی ظاهری بایستی در فواصل منظم انجام پذیرد.
استفاده از مواد ضد عفونی مگر در موارد آلودگی شناخته شده لازم نمی باشد ، ولی با توجه به شلوغی بیمارستان امدادی و تعدا زیاد بیماران در هر بخش در تمامی موارد نظافت با وایتکس 100/1 انجام می شود و در صورت وجود خون و ترشحات خونی از وایتکس 10/1 استفاده می شود
دستورالعمل شستشوی حمامها، سینکها و محل شستن دستها
حمامها و محل شستشوی دستها بایستی حداقل بصورت روزانه توسط پرسنل خدمات تمیز گردد. استفاده از مواد دترجنت برای نظافت روتین کافیست. در مواردی که بیمار عفونی استحمام کرده یا بیمار مبتلا به ارگانیسم های مقاوم و یا ارگانیسم های مشکل دار باشد، بایستی از ماده ضد عفونی کننده استفاده شود. ضد عفونی نمودن ، قبل از استحمام بیماران با زخم باز نیز لازم می باشد.
ماده ضد عفونی مناسب در این بیمارستان هیپو کلریت سدیم 100/1 می باشد.
در تمام موارد نظافت وایتکس 100/1 می باشد .
جهت نظافت حمام و سینکها از برس دسته بلند نایلونی استفاده می شود ، استفاده از دستمالهای پنبه ای با برس غیر پلاستیکی موجب آلودگی شدید آنها شده و ضدعفونی آنها را مشکل می کند به همین دلیل نباید مورد استفاده قرار گیرد .

دستورالعمل استفاده از تی شوی مکانیکی
1-    در هر دو مخزن مقدار معین از آب و ماده ضد عفونی را بر حسب حجم محلول مورد نیاز تهیه کنید.
2-    دو مخزن را با بر چسب قسمت تمیز و کثیف آن را مشخص (قسمتی که تی
آبگیری می شود کثیف محسوب می شود ) نمائید.
3-    تی مخصوص را به محلول آماده شده در ظرف تمیز آغشته کنید.
4-    سطوح کف زمین را مطابق با شکل فوق با حرکت دادن مارپیچی تی کشی کنید.
5- تی را در ظرف مخزن کثیف شستشو داده و آبگیری کنید سپس مجددا وارد قسمت تمیز کرده و شروع به تی زدن کنید

دستورالعمل استفاده از تی ها
وسایل مربوط به این نظافت از قبیل سطل ها، نخ تی باید بصورت خشک و در محل مناسب نگهداری شود . تی ها باید همیشه آویزان باشند و در صورت امکان در هوای آزاد نگهداری شوند.
خشک نمودن وسایل تمیز کننده زمین لازم بوده زیرا براحتی با باسیل های گرم منفی آلوده می شوند ولی این آلودگی بصورت موقت به سطح زمین منتقل شده و مشکل جدی ایجاد نمی کند .
در این بیمارستان در هر بخش تی ها با سه نوع رنگ دسته مشخص می شوند :
1- سفید ( اتاقهای پرسنل ) 2- سبز ( اتاقهای بیماران و راهرو )
3- زرد ( اتاق ایزوله ) و نخ تی هر 15 روز یکبار باید تعویض شوند .

دستورالعمل شستشوی توالتها

توالتها حداقل روزانه یکبار بایستی نظافت شوند ، بعلاوه درمو اردی که بصورت قابل رویت آلوده باشند نیز نظافت الزامی است. جهت نظافت روتین استفاده از محلول دتر جنت کافی است. درمواردی که محل نشستن بصورت آشکار آلوده بوده و یا بعد از استفاده بیمارانی که مبتلا به عفونت دستگاه گوارش می باشند ضد عفونی نمودن الزامیست. مایع ضد عفونی کننده مورد استفاده در این بیمارستان هیپوکلریت سدیم 100/1 که شستشو شده و قبل از استفاده خشک گردد.
ریختن مایع ضد عفونی کننده در فاضلاب هیچ نقشی در کاهش میزان عفونت بیمارستانی ندارد.
نحوه نظافت و گندزدایی سطوح و زمین در هنگام آلوده شدن با خون و یا ترشحات بیمار
در صورت آلوده شدن سطح، تخت و یا میز با خون و ترشحات بیمار لازم است :
1- ابتدا پارچه و یا کاغذ خشک کن روی محل خون گذاشته و پس از جذب خون ، دور انداخته شود .
2- سپس مقداری وایتکس 10/1 روی خون ریخته شود .
3- وایتکس به مدت 10 دقیقه در محل بماند .
4- پی از گذشت این زمان، دستکش پوشیده و به کمک پارچه ای خون را تمیز و پارچه در سطل زباله عفونی دور انداخته شود.
5- در انتها سطح میز یا تخت نظافت کلی و زمین تی کشیده شود .
به خاطر داشته باشید نظافت محلی که آلوده به خون است همزمان با سایر سطوح، یا استفاده از تی که در نظافت کلی از آن استفاده می شود (قبل از گندزدائی) موجب آلودگی سایر سطوح و انتشار عفونت خواهد شد

دستورالعمل شستشوی تخت و لاکر:
تختها و لاکرهای بیماران را باید بعد از ترخیص هر بیمار با ماده دترجنت شسته و سپس خشک کنید . در مورد بیماران عفونی از یک ماده گندزدا استفاده و سپس با یک ماده دترجنت شسته و آب کشی و خشک کنید. در هنگام داشتن بیمار در تخت می توان با یک دستمال مرطوب به مواد ضدعفونی کننده تخت و لاکر را ضدعفونی کنید. که ماده ضدعفونی کننده در ICU های این بیمارستان از شرکت به بان شیمی می باشد .

نظافت ترالی پانسمان و دارو
قبل از انجام کار و پایان هر شیفت کاری بایستی روی ترالی با محصولات شرکت به بان شیمی ضدعفونی شود .
نظافت تلفن و یخچالها
در پایان هر روز با الکل 70% ضدعفونی شود.
یخچالها باید بصورت هفتگی تمیز شوند و باید دقت شود از گذاشتن پلاستیک سیاه داخل یخچال خودداری شود .

نظافت قاب عکس ها و تلویزیون
با دستمال مرطوب هفتگی گردگیری شود.

نظافت ماشین های شیو
معمولاً از نوع یکبار مصرف هستند ولی هنگام استفاده از موزر پس از جدا کردن قطعات آن و تمیز کردن موهای آن با اسپری سریع الاثر ضدعفونی می شود .

دستورالعمل شستشوی سطل های آشغال
در پایان هر شیفت کاری که زباله ها تخلیه می شود بایستی سطلهای زباله با آب داغ و دترجنت ( مواد پاک کننده ) شستشو شود و به صورت وارونه نگهداری شود تا خشک شود و سپس کیسه زباله جدید کشیده شود .
رختخواب :

بعد از ترخیص بیماران پاک کردن تختخواب ( چهارچوب تخت ) لازم می باشد.تختخواب باید در برنامه نظافت بیمارستان قرار گرفته و با یک دترجنت پاک و خشک شود . اگر گندزدایی لازم باشد ترکیبات هالامید مناسب خواهد بود . در این موارد از ضد عفونی کننده های گران قیمت نباید استفاده کرد.

تشک و بالشها :

باید داخل روکش ( رویه ) ضد آب قرار گیرند و اگر احتمال آلودگی آنها با مایعات بدن بیمارمی رود در داخل یک رویه ضد آب دیگر نیز قرار گیرند . برای رفع آلودگی روکش ها استفاده از محلول دترجنت و خشک کردن آنها معمولا کافی است.

گندزدایی با محلول فنول ، نفوذ پذیری روکش این لوازم را بیشتر می کند . لذا در صورت امکان از مصرف این گونه گندزداها بایستی جلوگیری شود.

پرده ها :

پرده ها باید در صورت وجود آلودگی قابل روئیت شسته شوند و در غیر این صورت هر سه ماه یک بار شسته شوند.

منبع
سایت مرجع مدیریت بیمارستانی

جهت آگاهی از سایر مطالب روی لینکهای زیر کلیک کنید

دستورالعمل نظافت زمین

دستورالعمل نظافت و گندزدایی وسایل ، تجهیزات و محیط بیمارستان

چند دستورالعمل مربوط به نظیف نمودن بیمارستان

دستورالعمل نظافت دیوارها و سقف

دستورالعمل شستشو و گندزدایی آمبولانس

ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻣﺤﯿﻂ در رﺧﺘﺸﻮﯾﺨﺎﻧﻪ

دستورالعمل شستشو و نگهداری فلومتر اکسیژن

دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻧﮕﻬﺪاری و ﺿﺪ ﻋﻔﻮﻧﯽ دﺳﺘﮕﺎه ﺳﺎﮐﺸﻦ

دستورالعمل نگهداری و ضد عفونی دستگاه ساکشن

دستورالعمل نگهداری و ضد عفونی لارینگوسکوپ

دستورالعمل های مربوط به استفاده از اشعه ماوراء بنفش