سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط
سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط

تفسیر نتایج آزمایشات آب

تفسیر نتایج آزمایشات آب

استانداردهای مربوط به آب آشامیدنی در ایران(کلیک کنید)


اصولا آبی که بمصرف آشامیدن میرسد باید از میکرو اورگانیسم‏های بیماریزای شناخته شده و همچنین باکتریهای نشانگر که نشانه آلودگی آب با مدفوع است عاری باشد . کلیفرمها مهمترین باکتریهای نشانگر هستند که در آزمایش باکتریولوژیکی آبها مورد توجه قرار میگیرند . گرچه این باکتریها غیر از مدفوع در منابع دیگر نظیر آب و خاک نیز ممکن است یافت شوند ولی فراوانی بسیارشان در مدفوع انسان و سایر حیوانات خونگرم و دارا بودن ویژگیهای دیگر است که باعث می‏شود این باکتریها در آزمایشهای مستمر آبهای آشامیدنی از اهمیت خاصی برخوردار باشند . باکتریهای کلیفرم را می‏توان چنین تعریف نمود : " کلیه باکتریهای گرم منفی میله‏ای شکل بدون هاگ که می‏توانند در حضور املاح صفراوی رشد کرده و در مدت 24 تا 48 ساعت در دمای 35 تا 37 درجه سانتیگراد از قند لاکتوز اسید , گاز والدئید تولید کرده و اکسید از منفی باشند ". آن دسته از کلیفرم‏ها که می‏توانند در دمای 44 درجه سانتی گراد تا مدت 48 ساعت از اسید آمینه تریپتوفان , اندول تولید نمایند بعنوان اشریشیاکلی شناخته می‏شوند که در صورت لزوم می‏توان آزمایشهای تائیدی IMVIC را انجام داد .

باکتریهای نشانگر دیگر مانند استرپتوکوکوس‏های مدفوعی و کلوستریدیوم‏های احیأ کننده سولفیت نیز میتوانند در تعیین منشأ آلودگی آب با مدفوع و ارزشیابی کارآیی روش کلرینه کردن مورد استفاده قرار گیرند .
- استانداردهای باکتریولوژیکی آب آشامیدنی

آب آشامیدنی باید از باکتری‏های کلی فرم عاری باشد . هنگامیکه استانداردهای باکتریولوژیک توصیه می‏گردد باید توجه داشت که بین آب شبکه‏های بزرگ که توسط عده زیادی از مردم مصرف می‏شود و چاه‏های خانگی یا چشمه‏ها و چاه‏هائی که توسط عده‏ کمی از مردم مورد استفاده قرار می‏گیرد تفاوت از نظر نحوه آبرسانی وجود دارد . بعنوان مثال : در مورد اجتماعات کوچک ممکن است لوله‏کشی از منبع آب از نظر اقتصادی عملی نباشد . باید در نظر داشت که آیا آب لوله‏کشی کلرینه شده است ؟ و نمونه‏برداری قبل و یا بعد از وارد شدن آب به شبکه توزیع صورت گرفته است . نحوه نمونه‏برداری جهت آزمایش باکتریولوژیک آب دارای اهمیت بسیاری است .

آزمایشگاه میکروبی:

ویژگیهای میکروبی آب آشامیدنی مبنای قضاوت در مورد تعیین قابلیت شرب آبها از نقطه نظر بیولوژیکی قرار می گیرد. البته قضاوت صحیح بدون رعایت سایر جوانب از جمله شرایط و دوره تناوب نمونه برداری، نگهداری نمونه ها و بالاخره دقت در انجام آزمایشها میسر نخواهد بود.

اصولا آبی که به مصرف آشامیدن می رسد باید از میکروارگانیسم های بیماریزای شناخته شده و همچنین باکتریهای نشانگر که نشانه آلودگی آب با مدفوع است عاری باشد. کلیفرمها بهترین باکتری های نشانگر هستند که در آزمایش باکتریولوژیکی آبها مورد توجه قرار می گیرند.

باکتریهای نشانگر دیگر مانند استرپتوکوکوس های مدفوعی و کلستریدیومهای احیا کننده سولفیت نیز می توانند در تعیین منشا آلودگی آب با مدفوع و ارزشیابی کارآیی روش کلرینه کردن مورد استفاده قرار گیرند.

شمارش کلی باکتریها: شمارش کلی باکتریها در آب دارای اهمیت زیادی نیست و بسیاری از آبهایی که کاملا سالم هستند ممکن است دارای تعداد زیادی باکتری باشند. بندرت دیده شده که آبی بدون باکتری باشد، ولی ممکن است آب چاههای بسیار عمیق تعداد نسبتا کمتری باکتری داشته باشند.

بطور کلی آب چاههای عمیق در مقایسه با آب چاههای کم عمق از کیفیت بهتری برخوردار هستند.

آزمایش‌های آب

مشخص کردن اینکه آب آشامیدنی، دارای چه وضعی باشد کار ساده ای نیست، از آنجا که آبی که در اختیار ما قرار می‌گیرد محصولی ساختگی نمی‌باشد، نمی‌توان اختصاصات ثابتی را برای آشامیدن در نظر گرفت.

آزمایش‌های میکروبی آب، کیفیت آب را جهت آشامیدن و سایر استفاده ها مشخص می‌سازد. این آزمایشات، درجه آلودگی آب به فضولات انسانی و حیوانی را مشخص می‌سازد. امروزه روش‌های پیشرفته ای وجود دارد که امکان تعیین باکتری‌های بیماری زا را در آب فراهم ساخته است ولی از آنجایی که جدا کردن آن‌ها از نمونه های آب مشروب به صورت کار روزمره عملی دشوار است جستجو و شمارش میکروب‌های اندیکاتور به عوض میکروب‌های بیماری زا انجام می‌گیرد.

دفعات نمونه برداری بمنظور آزمایش باکتریولوژیکی

دفعات نمونه برداری و آزمایش نمونه های آب باید کنترل صحیح کیفیت آب را امکان پذیر سازد.

«جدول حداقل تعداد نمونه برای آزمون باکتری های نشانگر آلودگی مدفوعی در شبکه توزیع»

ردیف جمعیت (نفر) تعداد نمونه در سال
1 5000> 12
2 5000 تا 100000 12 به ازای هر 5000 نفر
3 101000 تا 500000 12 به ازای هر 100000 نفر به علاوه 120 نمونه اضافی
4 500000< 12 به ازای هر 100000 نفر به علاوه 180 نموه اضافی

آبهاب لوله کشی نشده (نظیر منابع کوچک آب روستایی):
به منظور ارزشیابی کیفیت باکتریولوژیکی آب این منابع باید فواصل حداکثر یکماه مورد نمونه برداری قرار گیرند. علاوه بر کنترل ماهیانه در صورت هر گونه تغییری در وضعیت زمین مانند حفاری و غیره منبع آب باید کلرینه گردد و مجددا مورد آزمایش قرار گیرند.

منبع: استاندارد ملی ایران شماره 4208 تجدید نظر اول - کیفیت آب - نمونه برداری از ‌آب برای آزمون های میکروبیولوژی - آیین کار

«ویژگی های میکروبیولوژی آب آشامیدنی»

ردیف نوع آب نوع باکتری حد مجاز در 100 میلی لیتر
1 کلیه آب های آشامیدنی اشرشیاکلی یا کلیفرم های گرما پای منفی
2 آب تصفیه شده برای استفاده در سیستم توزیع اشرشیاکلی یا کلیفرم های گرما پای منفی
3 آب تصفیه شده موجود در سیستم توزیع اشرشیاکلی یا کلیفرم های گرما پای منفی

یادآوری1- در صورتی که اشرشیاکلی از نمونه آب جدا شود، باید بررسی و اقدام لازم انجام شود.

یادآوری2- با وجود اینکه اشرشیاکلی شاخص دقیق تری برای آلودگی مدفوعی می باشد، جستجوی باکتری های کلیفرم گرما پای نیز به عنوان جایگزین، قابل قبول می باشد، در صورت لزوم، آزمون های تاییدی مناسب باید انجام شود.

کل باکتری های کلیفرم شاخص مناسبی برای کیفیت بهداشتی ذخایر آب نیست، به ویژه در مناطق گرمسیری که باکتری هایی که از نظر بهداشتی دارای اهمیت زیادی نیستند در تمام ذخایر آب تصفیه نشده دیده می شود.

یادآوری3- در هیچ زمانی میزان کدورت آب نباید بیش از 5 واحد کدورت نفلومتری (NTU) باشد، در آب های صاف سازی شده کدورت نباید بیش از یک واحد کدورت نفلومتری (NTU) و میزان pH بین6.5 تا 9 و همچنین میزان کلر آزاد باقیمانده، پس از حداقل نیم ساعت زمان تماس در شرایط عادی (در انتهای شبکه آب رسانی) باید بین 0.5 تا 0.8 میلی گرم در لیتر و در شرایط همه گیری بیماری های روده ای یک میلی گرم در لیتر باشد.

منبع: موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران - استاندارد شماره 1011 - ویژگیهای میکروبیولوژی آب آشامیدنی

دفعات نمونه برداری آب استخرهای شنا:

به منظور ارزشیابی کیفیت باکتریولوژیکی آب استخرهای شنا باید فواصل حداکثر دو هفته نمونه برداری و آزمایش انجام گردد.

«ویژگی های میکروبیولوژی آب استخرهای شنا»

ردیف نوع میکروارگانیسم حد مجاز تعداد باکتری
1 یاکتری های هتروتروف 200 در هر میلی لیتر
2 اشرشیاکلی یا کلیفرم های گرما پای کمتر از 1 در 100 میلی لیتر
3 استافیلوکوکوس 50 در 100 میلی لیتر
4 آنتروکوک های روده ای 100 در 100 میلی لیتر
5 سودوموناس آئروژینوزا کمتر از 1 در 100 میلی لیتر

یادآوری1- میزان قلیائیت کل آب استخر های شنا نباید بیش از 150 میلی گرم در لیتر باشد.

یادآوری2- محدوده pH مناسب برای آب استخر شنا7.2 تا 8 می باشد.

یادآوری3- کدورت آب استخر شنا نباید بیش از 0.5  NTU باشد.

یادآوری4- میزان کلر آزاد باقیمانده در آب استخر های شنا باید 1 تا 3 میلی گرم در لیتر باشد.

منبع: موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران - استاندارد شماره 9412 - ویژگیهای میکروبیولوژی آب استخر های شنا

«ویژگیهای باکتریولوژیکی آب معدنی»

نوع باکتری حجم نمونه حد مجاز تعداد باکتری
کل کلیفرمها پاسخ نمونه در 250cc صفر در 100 میلی لیتر
کلیفرمهای مقاوم به گرما پاسخ نمونه در 250cc صفر در 100 میلی لیتر
استرپتوککهای مدفوعی پاسخ نمونه در 250cc صفر در 100 میلی لیتر
کلستریدیومهای احیاء کننده سولفیت پاسخ نمونه در 250cc صفر در 100 میلی لیتر
سودوموناس پاسخ نمونه در 250cc منفی در 100 میلی لیتر
باکتریهای هوازی مزوفیل 24 ساعت در 20oc گرمخانه گذاری شده حداکثر 20 عدد در یک میلی لیتر
باکتریهای هوازی مزوفیل 24 ساعت در 37oc گرمخانه گذاری شده حداکثر 100 عدد در یک میلی لیتر

«ویژگی های باکتریولوژی آب اشامیدنی بسته بندی شده»

نوع میکروارگانیسم بیشینه مجاز روش آزمون
کل کلیفرم ها منفی در صد میلی لیتر طبق استاندارد ملی ایران 3759
اشرشیاکلی منفی در صد میلی لیتر طبق استاندارد ملی ایران 3759
میکروارگانیسم های قابل کشت در دمای 2±22 100 در هر میلی لیتر طبق استاندارد ملی ایران 5271
میکروارگانیسم های قابل کشت در دمای 2±36 20 در هر میلی لیتر طبق استاندارد ملی ایران 5271

یادآوری 1- میکروارگانیسم های قابل کشت تنها در زمان بسته بندی و یا بیشینه دوازده ساعت پس از بسته بندی (در صورت نگه داری در دمای پنج درجه سلسیوس) می تواند مورد ملاک قرار گیرد.

« جدول حد استاندارد میکروبی آب معدنی»

حد مجاز شمارش کلی باکتری ها در مظهر چشمه (شمارش باکتری های هتروتروفیک)

دمای گرمخانه گذاری (درجه سلسیوس) زمان گرمخانه گذاری (ساعت) حداکثر تعداد مجاز در هر میلی لیتر
22-20 72 20
37 24 5

حد مجاز شمارش کلی باکتریها (حداکثر تا 12 ساعت پس از بطری شدن)

دمای گرمخانه گذاری (درجه سلسیوس) زمان گرمخانه گذاری (ساعت) حداکثر تعداد مجاز در هر میلی لیتر
22-20 72 100
37 24 20

حد مجاز آلودگی باکتریایی

آزمون اول

نوع میکروارگانیسم حجم آزمون تفسیر نتایج روش استاندارد
اشرشیاکلی یا کلیفرم گرماپای 250*1 در هیچ یک از نمونه ها نباید وجود داشته باشد استاندارد ملی ایران به شماره های 3760-3759
کلیفرمهای غیر مدفوعی 250*1 در صورتیکه تعداد باکتری کمتر از 2 باشد، آزمون دوم باید انجام شود استاندارد ملی ایران به شماره های 3760-3759
استرپتوککهای مدفوعی 250*1 در صورتیکه تعداد باکتری کمتر از 2 باشد، آزمون دوم باید انجام شود استاندارد ملی ایران به شماره های 3619-3620
سودوموناس آئروژینوزا 250*1 در صورتیکه تعداد باکتری کمتر از 2 باشد، آزمون دوم باید انجام شود استاندارد ملی ایران به شماره 3140
بی هوازی ها یا احیاء کننده سولفیت 50*1 در صورتیکه تعداد باکتری کمتر از 2 باشد، آزمون دوم باید انجام شود در دست تدوین...
آزمون دوم

تعداد نمونه مورد آزمون(n) نوع میکروارگانیسم/حداکثر تعداد نمونه آلوده قابل قبول1(C) میکروارگانیسم در یک نمونه(M) میکروارگانیسم در سایر نمونه ها(m)
4 کلیفرم های مدفوعی و غیر مدفوعی 1 2 0
4 استرپتوککهای مدفوعی 1 2 0
4 سودموناس آئروژینوزا 1 2 0
4 بی هوازی احیاء کننده سولفیت 1 2 0

1)نمونه آلوده قابل قبول: منظور حداکثر تعداد نمونه ای است که در آن شمارش باکتریها می تواند بین M و m باشد.





(جهت دسترسی به مطالب به روز به سمت چپ سایت بخش آخرین مطالب انتهای سایت مراجعه کنید)





www.environmentalhealth.ir



(جهت دسترسی به مطالب به روز به سمت چپ سایت بخش آخرین مطالب مراجعه کنید)