سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط

برگه‌ها

آمار : 21893332 بازدید Powered by Blogsky

مبارزه باموش ۲

مبارزه با موش

جوندگان یا (Rodents) گروه بزرگی از پستانداران را با حدود2000جنس تشکیل میدهند از جمله موش درگروه یاد شده شامل موشهای بزرگ یا Rat با (قریب 500 جنس) موش خانگی یا Mouse با (قریب 130 جنس) می باشند. موش خانگی MusMusculus ، موش سیاهRattusrattus و موش قهوه ای Rattus norvegicus رامیتوان سه گونه عمده از جوندگان نام برد که دراغلب نقاط دنیا از جمله تهران مشاهده می شوند و اغلب موجب خسارت می گردند ازلحاظ اکولوژیکی جوندگان یکی ازحلقه های اصلی زنجیره غذایی در طبیعت هستند لذا اهمیت شناخت جوندگان در یک سیستم ضروری است .

از نظر اقتصادی موش ها علاوه بر خسارت به محصولات غذایی و کشاورزی وخدمات بهداشتی همواره خطر بزرگی برای زندگی بشر محسوب می گردند .

موش ها می توانند مخزن وعامل انتقال وانتشار عوامل بیماریزای انسانی اعم از ویروس ، ریکتزیا Ri KTezyA باکتری اسپیروکت ، پروتوزوا ProtozoA و انگل باشند .به همین دلیل موش هایی که در جوار انسان زندگی می کنند همواره بعنوان یک آفت مهم بهداشتی تلقی می گردند.

مسمومیت از نوع سا لمونلایی از جمله بیماریهای انتقال یافته توسط این جانور می باشد که عامل بیماری از طریق خوردن غذای آلوده به ادرار ، مد فوع یا بزاق موش به انسان منتقل می گردد .

بعضی از موشهای نروژی در برخی موارد ممکن است حتی به انسان حمله کرده و در نتیجه گاز گرفتگی نوع اسپریل
( Spril ) از بزاق موش آلوده وارد محل گاز گرفتگی شده وموجب بیماری تب گاز گرفتگی شود.

از زمانهای قدیم بخصوص از هنگامی که نقش موش ها در انتقال بیماری طاعون مسجّل گردید کوشش های جدی برای مبارزه با این حیوان در سراسر دنیا انجام گرفته است .

از جمله این مبارزه ها میتوان مبارزه بیولوژیکی ، مبارزه مکانیکی و مبارزه شیمیایی را نام برد در مبارزه بیولوژیک از دشمنان طبیعی این جانور می توان از سگها و گربه ها و میکروب بیماری زا نام برد که سبب کاهش جمعیت این جانور میشود .این امر در بعضی از موارد در سگها و گربه هایی که در محیط شهری و مملو از مواد غذایی زندگی می کنند صدق نمیکند از دیگر دشمنان طبیعی موش میتوان حیواناتی مانند سمور ، جوجه تیغی، جغد وپرندگان شکاری را نام برد.

امکان مبارزه با موش ها از طریق ایجاد بیماری بین آنها که تهدیدی برای انسان بوجود نیاید در حال بررسی است از آنجائیکه موشها برای تولید مثل وادامه زندگی به آب وغذا و پناهگاه احتیاج دارند با سالم سازی و بهسازی محیط میتوان شرایط زندگی را برای آنها نامساعد نمود.

مبارزه مکانیکی به کلیه اعمالی گفته میشود که موشها را از رسیدن به غذا ،آب و پناهگاه در ساختمان ها واماکن و معابر باز می دارد .

در مبارزه شیمیایی نیز از مواد دور کننده ،عقیم کننده ومسموم کننده برای از بین بردن موشها استفاده میشود .در استفاده از سموم نیز میتوان از انواع روش تدخینی ،گردپاشی ، سمپاشی و طمعه گذاری را نام برد.

معمول ترین روش مبارزه شیمیایی استفاده از طعمه مسموم است که طی آن مواد خوراکی مورد علاقه این حیوان به سموم مختلف آغشته شده و در دسترس آن قرار می گیرد. سموم موش کش را میتوان به دو دسته تقسیم کرد .سموم حــاد الاثر (تند اثر) بلافاصله پس از مصرف سبب مرگ حیوان می شود و سموم بطی الاثر (کند اثر) که با ایجاد مسمومیت بتدریج موجب مرگ جانور می گردد.

سموم ضد انعقادی با مکانیسم رقیق کردن خون موجب خون ریزی داخلی شده وبا حا لتی شبیه به پیری زود رس پس از چند روز سبب مرگ حیوان می شود .

از انواع سموم ضد انعقادی می توان وارفارین ، برومادیولون (لانیرات) وبرودی فاکوم (کلرات) را نام برد . مشکل تراکم جمعیت موش در کانالها ومسیلها وجود دارد عدم رعایت شهروندان در حفظ پاکیزگی شهر ،عدم جمع آوری صحیح زباله در سطح خیابانها،کوچه ها ، نهرها ، جویبارها و مسیلها و همچنین ورود فاضلاب اماکن به درون جویها وانهار و عدم تجهیز شهر به سیستم دفع فاضلاب شهری از جمله مهمترین عوامل وجود موش در شهر می باشد .

بکار گیری شیوه های تلفیقی مــبارزه با موش

همانطوریکه تجارب گذشته نشان داده است بکارگیری واجرای تنها یک روش یعنی استفاده از سموم وطعمه های شیمیایی در قالب مبارزه شیمایی چندان کارا واثرگذار نبوده و ضرورت استفاده از دیگر شیوه های اجرایی مبارزه فیزیکی و مکانیکی در قالب مبارزه تلفیقی توصیه می گردد.

1- مبارزه فیزیکی :

یعنی محدود سازی غذا ، آب و زیستگاه در دسترس این موجود و محدود ساختن نیازهای زیستی این جانور شرایط Natural Electing یا انتخاب پدید آمده وموشهابرای یافتن غذا وآب بایکدیگر به رقابت پرداخته وموجودات قوی تر ضعیف تر را از بین می برند یکی از دلایل عدم موفقیت قاطع امر مبارزه با موش تاکنون عدم توجه به مبارزه فیزیکی ونگاه یک بعدی به انجام عملیات شیمیایی بوده است آنچه در مقدمه مبارزه فیزیکی و در قالب این طرح در سطح شهر به وقوع خواهد پیوست شامل موارد به شرح ذیل میباشد:

1-1 لایروبی انهار و مسیلها

1-2 مرمت انهار و مسیلها

1-3 جمع آوری بهینه زباله از درب منزل و از جوی و انهار

1- 4 انجام عملیات کنترل در اماکن مخروبه و زمین بایر

1-5 تنه درختان قطع شده که بقایای آن در جوی ها و معابر کماکان باقی است.

2- مــبارزه مکانیکی : منظور از مبارزه مکانیکی مشخصاً استفاده از تله در اماکن مسکونی است که عملاً در این محلها امکان استفاده از سموم به لحاظ مخاطرات احتمالی وجود ندارد و دو نوع تله وجود دارد : 1- تله زنده گیر 2- تله کشنده

3- مــبارزه بیولوژیک:

یکی از شیوه های مبارزه با موش در بحث تلفیقی استفاده از روش مبارزه بیولوژیک است به علت عدم انجام طرحهای مشخص با نتایج معلوم در این زمینه هم اینک بعنوان یک طرح آزمایش مطرح است .

4- مــبارزه شیمیایی :

مبارزه شیمیایی میزان مکمل سایر شیوه های مبارزه با موش همواره مد نظر برنامه ریزان و سیاستگذاران امر مبارزه بوده است اما آنچه تاکنون این شیوه مبارزه را از مسیر اصلی و جایگاه واقعی خود دور نموده تأکید بیش از اندازه بر روی این شیوه مبارزه و به فراموشی سپردن دیگر شیوه ها بود . سموم موش کش در شهر تهران از نوع ضد انعقادی نسل جدید با ماده موثر برودیفاکوم را به دلایل زیر توصیه می شود .

1- برودیفاکوم نسبت به سایر سموم ضد انعقادی نیمه عمر طولانی تری در بدن موش دارد.

2- برودیفاکوم برای موش ها سم قوی به شمار رفته به طوری که مصرف یک وعده از آ‎ن سم مرگ جونده خواهد شد. sInlg FeedIng ) )

3- برودیفاکوم در محیط مقاوم بوده به طوری که در معرض تابش مستقیم خورشید تا 30 روز بدون تغییرباقی می ماند .

4- برودیفاکوم نسبت به سایر سموم خطر کمتری برای انسان دارد .

5- برودیفاکوم اثرمسمویت تاخیری داشته به طوری که به دنبال مصرف آن میانگین فاصله زمانی تا مرگ جونده 7- 5 روز می باشد به دنبال مصرف این سم احتمال رخداد پدیده پس زدن سم pison Shyness وجود نخواهد داشت (درصورت تلف شدن موشها بلافاصله پس از مصرف برخی سموم سایر موشها از خوردن طعمه آلوده به سم خودداری می کنند این رخداد را پدیده پس زدن می نامند )

6- در این محصول از مواد خوش طعم کننده در طعمه استفاده شده است به طوری که جونده رغبت بیشتری به خوردن آن از خود نشان می دهد .

7- برودیفاکوم گسترش محدودی در خاک وجود دارد در آب نا محلول است واز طریق خاک جذب گیاهان نمی شود و می توان از آن به طور موثری در کنترل جمعیت جوندگان در سطح مزارع استفاده نمود.

مشخصات سم کلرات :

کلرات از نسل دوم ترکیبات کشنده جوندگان بوده وموثر در مواردی است که:مقاومت به مشتقات وارفارین و کلرو فاسینون مشاهده می شود حاوی بایترکس ماده ناسازگار با ذائقه انسان می باشد.

روش مصرف :

کلرات طعمه جاذبی برای موش هاست و تدابیر قبلی برای مصرف ضرورت ندارد .چند روز پس از خوردن مقدار کمی از کلرات موشها می میرند در محل طعمه گذاری بامشاهده مواد جویده شده طعمه به فواصل هر هفته یا کمتر کلرات تازه اضافه شود . مقدار طعمه بستگی به تعداد موش دارد.

نوع موش	محل مصرف	وفور بیش از حد حیوان	وفور کم
موش صحرایی	مـــــزارع	50گرم تا 3 کیلوگرم طعمه در هکتار	20گرم تا 1 کیلوگرم طعمه در هکتار
موش صحرایی	محل های دیگر	50گرم طعمه در فواصل 5 متری	20گرم طعمه در فواصل 10 تا 30 متری
موش خانگی	ـــــــــ	10گرم طعمه در فواصل 2 متری	5 گرم طعمه در فواصل 2 تا 5 متری

کلرات را در محل زندگی ، مسیر یا محل تغذیه جوندگان قرار دهید کلرات پلت را دور از دسترس پرندگان و حیوانات اهلی قرار داده ودر محل مرطوب طعمه گذاری نکنید .

موشها وجوندگان مختلف محلهای آشنا و محفوظ را برای تغذیه ترجیح میدهند آن محلها را طعمه گذاری کنید .

موش بعلت موذی بودن علاقه به تعویض محل تغذیه دارند بهتر است محل طعمه ها گاهی تعویض شود .

سم فاکورات :

این سم ساخت کشور ایتالیا بوده ودارای رتبه بندی درجه یک از سازمان بهداشت جهانی می باشد (جهت مبارزه با موش ) ماده اصلی سم موش کش فاکورات ماده ضد انعقادبرودیفاکوم بوده که بر علیه جوندگان مقاوم به سایر ضد انعقادها کاملا موثر است .در ترکیب حبه های موش کش فاکورات ماده موثر برودیفاکوم 005/0 گرم و ماده جذب کننده در آن تا 100 گرم موجود می باشد.

برودیفاکوم با نام علمی 4- هیدروکسی کومارین بصورت پودر سفید رنگی است که دارای وزن مولکولی 4/523 بوده و فرمول مولکولی آن C31H23Bro3 می باشد . نقطه ذوب آن 228 تا 232 درجه سانتیگراد بوده و حلالیت آن در آب می باشدکه به PH آب بستگی دارد . حلالیت این در بنزین کمتر از 6 میلی گرم در لیتر است .

ویژگی ها :

فاکورات یک طعمه موش کش آماده است که مخلوط متناسبی ازمواد خوراکی و جذب کننده بوده و بنابراین برای تمامی جوندگان نظیر موش های نروژی و موشهای سیاه وخانگی جذاب و مورد پسند می باشد .

ماده موثر موجود در فاکورات ، برودیفاکوم است که متعلق به نسل دوم مواد ضد انعقاد (غیر مستقیم ) بوده و با خوردن یک دز آن توسط جوندگان مرگ ناشی از خونریزی داخلی رخ میدهد . این مرگ بدون درد و زجر بوده واثر آن قطعی میباشد به این صورت که پس از خوردن آن جوندگان دچار ضعف شده و احساس تشنگی و شوک به آنها دست میدهد . بنابرین به دنبال هوای تازه به محیط های خارج از ساختمان رفته و در محل باز می میرند.

مکانسیم اثر :

از نقطه نظر بیو شیمیایی مکانسیم اثر برودیفاکوم براساس مهار سنتز فاکتورهای انعقادی وابسته به ویتامین K می باشد. پایداری برودیفاکوم در هوای گرم تا 50 درجه سانتیگراد بوده و تا 30روز در مقابل نور مستقیم خورشید پایداری خود را حفظ خواهد کرد .

مقدار مصرف :

مقداری از طعمه فاکورات (هر حبه 20تا معادل 40گرم ) را در محل های سرپوشیده و یا مکان هایی که برای تغذیه موش ها مناسب می باشد . نظیر کناره دیوارها ، در امتداد شکستگی دیوارها ، نزدیک گودالها ، زیرپل ها ، لابه لای ترون وشمشادها قرار دهید سپس هر 2تا 3روز حبه های فاکورات را کنترل کنید و چنانچه خورده شده باشد طعمه ها را کامل ویا تجدید کنید در صورت استفاده از طعمه های فاکورات در فضاهای بسته مانند انبارها ،زیرزمین ها و ….آنها را در داخل ظرفهای کوچک و یکبار مصرف قرار داده و محل رفت و آمد موش ها بگذارید.

بکار گیری شیوه های تلفیقی مــبارزه با موش

1- مبارزه فیزیکی علیه موش :

یعنی محدود سازی غذا ، آب و زیستگاه در دسترس این موجود و محدود ساختن نیازهای زیستی این جانور شرایط Natural Electing یا انتخاب پدید آمده وموشهابرای یافتن غذا وآب بایکدیگر به رقابت پرداخته وموجودات قوی تر ضعیف تر را از بین می برند یکی از دلایل عدم موفقیت قاطع امر مبارزه با موش تاکنون عدم توجه به مبارزه فیزیکی ونگاه یک بعدی به انجام عملیات شیمیایی بوده است آنچه در مقدمه مبارزه فیزیکی و در قالب این طرح در سطح شهر به وقوع خواهد پیوست شامل موارد به شرح ذیل میباشد:

1-1 لایروبی انهار و مسیلها

1-2 مرمت انهار و مسیلها

1-3 جمع آوری بهینه زباله از درب منزل و از جوی و انهار

1- 4 انجام عملیات کنترل در اماکن مخروبه و زمین بایر

1-5 تنه درختان قطع شده که بقایای آن در جوی ها و معابر کماکان باقی است.

2- مــبارزه مکانیکی :
منظور از مبارزه مکانیکی مشخصاً استفاده از تله در اماکن مسکونی است که عملاً در این محلها امکان استفاده از سموم به لحاظ مخاطرات احتمالی وجود ندارد و دو نوع تله وجود دارد : 1- تله زنده گیر 2- تله کشنده

3- مــبارزه بیولوژیک:

یکی از شیوه های مبارزه با موش در بحث تلفیقی استفاده از روش مبارزه بیولوژیک است به علت عدم انجام طرحهای مشخص با نتایج معلوم در این زمینه هم اینک بعنوان یک طرح آزمایش مطرح است .

4- مــبارزه شیمیایی :

مبارزه شیمیایی میزان مکمل سایر شیوه های مبارزه با موش همواره مد نظر برنامه ریزان و سیاستگذاران امر مبارزه بوده است اما آنچه تاکنون این شیوه مبارزه را از مسیر اصلی و جایگاه واقعی خود دور نموده تأکید بیش از اندازه بر روی این شیوه مبارزه و به فراموشی سپردن دیگر شیوه ها بود . سموم موش کش در شهر تهران از نوع ضد انعقادی نسل جدید با ماده موثر برودیفاکوم را به دلایل زیر توصیه می شود .

1- برودیفاکوم نسبت به سایر سموم ضد انعقادی نیمه عمر طولانی تری در بدن موش دارد.

2- برودیفاکوم برای موش ها سم قوی به شمار رفته به طوری که مصرف یک وعده از آ‎ن سم مرگ جونده خواهد شد. single feeding ) )

3- برودیفاکوم در محیط مقاوم بوده به طوری که در معرض تابش مستقیم خورشید تا 30 روز بدون تغییرباقی می ماند .

4- برودیفاکوم نسبت به سایر سموم خطر کمتری برای انسان دارد .

5- برودیفاکوم اثرمسمویت تاخیری داشته به طوری که به دنبال مصرف آن میانگین فاصله زمانی تا مرگ جونده 7- 5 روز می باشد به دنبال مصرف این سم احتمال رخداد پدیده پس زدن سم pison Shyness وجود نخواهد داشت (درصورت تلف شدن موشها بلافاصله پس از مصرف برخی سموم سایر موشها از خوردن طعمه آلوده به سم خودداری می کنند این رخداد را پدیده پس زدن می نامند )

مشخصات سم کلرات :

روش مصرف :

نوع موش	محل مصرف	وفور بیش از حد حیوان	وفور کم
موش صحرایی	مـــــزارع	50گرم تا 3 کیلوگرم طعمه در هکتار	20گرم تا 1 کیلوگرم طعمه در هکتار
موش صحرایی	محل های دیگر	50گرم طعمه در فواصل 5 متری	20گرم طعمه در فواصل 10 تا 30 متری
موش خانگی	ـــــــــ	10گرم طعمه در فواصل 2 متری	5 گرم طعمه در فواصل 2 تا 5 متری