سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط
سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط

راهنمای احداث اردوگاههای موقت در شرایط اضطراری

پیشگفتار حوادث غیرمترقبه اتفاقاتی هستند که بطور غافلگیر کننده و گاه اجتناب ناپذیر رخ داده و به علت گستردگی تاثیر بر منابع مادی و انسانی و قطع روند طبیعی حیات خارج از ظرفیت تطابق جوامع بوده و گاه بدون کمکهای ملی و بین المللی به فاجعه های انسانی منتهی میگردند . از جمله مشکلات حوادث غیرمترقبه اسکان آسیب دیدگان میباشد نظر به اینکه مشکلات عدیده ای در اسکان اضطراری می تواند به وجود بیاید یک طرح اسکان اضطراری با روشی صحیح و منطبق بر استانداردهای بین المللی میتواند به نحو چشمگیری از مشکلات فوق بکاهد در همین راستا تنی چند از بسیجیان جامعه پزشکی استان همدان تلاش نموده اند تا این مشکلات را با ارائه طرح اردوگاه اقماری به حداقل ممکن برسانند . با توجه به معضلات و مشکلات عدیده ای که در اردوگاههای اسکان اضطراری گریبانگیر مسئولین و بازماندگان سوانح و فجایع بوده و هست سعی بر آن شده تا علتهای این مهم این بار در طرح اردوگاهها مورد تحلیل قرار گیرد . خانه و خانواده یکی از اساسی ترین نیازهای انسان می باشد حتی در این زمان که تنها زیستن ، بیش از هر زمان رایج شده است باز هم انسانها به تشکیل خانواده و زندگی جمعی روی می آورند ، و بعد از پایان کار و تلاش روزمره به آرامشی در کنار خانواده خود دست می یابند . اما همیشه هم اینگونه نیست گاهی زندگی جمعی دستخوش تغییراتی می گردد و این پیوستگی اجتماعی تحت تاثیر بحرانهایی قرار می گیرد و الگوهای تطابق و سازگاری افراد جامعه و زیر مجموعه های آن را که همان خانواده افراد می باشند بر هم می زند و افراد در برآورده کردن نیازهای خود دچار مشکلات عدیده ای می گردند . از آنجا که بخش بزرگی از سختیها و ناراحتی های بازماندگان به تامین و بررسی سر پناه و مسکن مربوط می شود اهمیت این بخش از امداد سوانح را خاطر نشان می کند ، و چند نکته مهم را در برابر ما قرار می دهد . اینکه آیا طرحهای حاضر در برقراری اردوگاهها ، به لحاظ سلامتی جسمی و روحی بازماندگان ( شرایط لازم و استاندارد ) را ، داراست یا خیر ؟ و آیا الگوهای اسکان اضطراری مورد استفاده تا چه حد در سرعت بخشیدن به ارائه خدمات لازم ، موفق بوده و هستند ؟ و آیا الگوهای اسکان اضطراری مورد استفاده ، تا چه میزان با اصول و طراحی علمی و هنرمندانه طراحان منطبق است ؟

برپایی یک اردوگاه اضطراری مراد ما در این دستورالعمل ، نخست  ،یافتن طرحی است برای بازماندگان در شرایط بحران تا در آن افراد حادثه دیده زندگی خود را با دیگران در توازن یابند . دوم ، قادر ساختن مسئولین در برپایی اردوگاههایی است ، متناسب با روحیات آسیب دیدگان و شرایط موجود و مرتبط با هنر و علم طراحان . در این ترکیب با لحاظ نمودن اصول بهداشتی ( روان و جسم ) ، نه تنها زندگی خصوصی و جسمی افراد ، فرصت بروز و ظهور می یابد بلکه در هماهنگی فرد و سازگاری و تطابق وی در یک تعامل جمعی ، گام بزرگی نیز برداشته می شود . برپایی اردوگاه جهت اسکان آسیب دیدگان یکی از مهمترین اقدامات گروه امدادرسانی می باشد . کمکهای دیگر بر پایه همین اردوگاه سازماندهی می شود . برای رساندن کمکهای انسانی به مصیبت زدگان اول از همه بایستی محل اسکان آنها مشخص گردد ، دوم آمار این افراد گرفته شود تا کمکها به صورت عادلانه در بین آسیب دیدگان توزیع گردد . از دیدگاه امور بهداشتی یک اردوگاه اصولی می تواند بیماریهای شایع در بین افراد آسیب دیده را تحت کنترل درآورده و از سرایت بیماریها به افراد سالم جلوگیری به عمل آورد . در عین حال از شیوع بیماریهای جدید در بین اسکان یافتگان نیز جلوگیری می کنند به شرطی که اصول بهداشت در اردوگاه رعایت گردد و عوامل بیماریزا گندزدایی شود . چادر ، قدیمی ترین و راحت ترین سرپناه سریع الاحداث است . به همین دلیل از نظر امدادی بهترین نوع سرپناه در شرایط اضطراری می باشد  که میتوان به سهولت در مناطق مورد نیاز جهت اسکان موقت افراد آسیب دیده در سوانح طبیعی و غیر طبیعی برپا کرد .
چادر چادر به معنی پوشش رویین است و به هر نوع پوششی که انسانها و یا اموال آنها را از عوامل خارجی محافظت نموده و قابلیت جمع کردن و سرپا نمودن در زمانها و مکانهای مورد نیاز داشته باشد چادر میگویند . جنس آن می تواند از برزنت ، کتان ، پلاستیک ، پشم بز و غیره باشد .چادر علیرغم سادگی مزایای بسیار دارد که همین مزایا باعث شده در طول تاریخ یکی از بهترین گزینه های انسان برای اسکان موقت باشد . این ویژگی ها عبارتند از :
1) سبک ، کم حجم و قابل انتقال
2) برپایی سریع و راحت
3) انبار کردن آسان و کم حجم
4) در مواقع اضطراری از انبارهای امدادی میتوان تامین نمود .
5) سرپناه موقت بوده ، اقدامات بازسازی منطقه را ایجاد می کند .
6) چشم گیر است و نشانه حضور سازمانهای امدادرسان بوده ، به آسیب دیدگان آرامش میدهد .
7) تهیه و حمل آن به تعداد مورد نیاز به محل سانحه نسبتا ً آسان است .
8) برخلاف سرپناههای موقت دیگر به محل سکونت دایمی مبدل نمی شود و همین امر بازماندگان و گروه های امدادی را امیدوارمی کند تا هر چه سریعتر به بازسازی منطقه اقدام نمایند . با این همه چادر بر اساس خصوصیاتی که در بالا گفته شد معایبی نیز دارد که می توان به برخی اشاره نمود . از جمله اینکه فاقد برخی از خصوصیات اساسی سرپناه است و از نظر حفاظت اموال دامها و ذخیره مواد غذایی چندان مناسب نیست . در مورد بسیاری از کشورها اگر مخارج حمل و نقل به قیمت یک چادر وارداتی افزوده شود ، چادر بیش از بازسازی یک خانه سنتی عادی خرج برمی دارد . این نکته بخصوص در مورد خانه های مناطق گرم و مرطوب استوایی که با مصالح بومی ساخته می شوند بیشتر صدق می کند . اما در نتیجه عدم ارتباط میان گردانندگان عملیات امداد و مسئولان برنامه های دراز مدت بازسازی ، این نکات به ندرت مورد توجه قرار می گیرد . اختلاف آب و هوا ، نقاط سانحه خیز ، طرح یک ( یا حتی چند ) گونه چادر مناسب با شرایط گوناگون آب و هوایی را ناممکن می سازد .چادر در اثر عوامل جوی بسیار زود می پوسد و در نتیجه استفاده زیاد فرسوده می شود مشکل دیگری نیز که در ارتباط با چادر وجود دارد  آن است که در بلایا و حوادث غیرمترقبه دیده شده با وجود آنکه در اردوگاهها چادرها بر پا می شوند اما کمتر کسی به آنها پناه می برد . این شاید نتیجه آن باشد که مردم از زندگی درون چادر پروا دارند و ترجیح میدهند که نزدیک خانه آسیب دیده یا ویران خود باقی بمانند . در روستاها مردم از ترس از دست رفتن محصول و دامهای خود حاضر نیستند اموال آسیب دیده خود را رها کنند . به بیان دیگر مردم می ترسند با ترک خانه ، مالکیت خود را بر آن از دست بدهند . در نتیجه ترجیح میدهند که چادر را شخصا ً تحویل گرفته ، در نزدیکی خانه خود بر پا نمایند و در اردوگاه ها ساکن نشوند .
انواع چادر چادرها بر اساس گنجایش و کاربرد به چند دسته تقسیم میشوند .
1) چادرهای انفرادی
2) چادرهای گروهی
3) چادرهای فرماندهی و انبار ( بزرگ )
4) چادرهای ایلیاتی ( از پشم بز و مصالح موجود منطقه ای )
5) چادرهای ابتکاری
6) چادرهای تفریحی و گردشگری
7) چادرهای مکانیکی سالنهای ورزشی و غیره .

1) چادرهای انفرادی : کوچکترین نوع چادر می باشد که به دلیل قابل حمل بودن از طرف افراد بیشتر در ارتش و ورزش کوهنوردی مورد استفاده قرار می گیرد . در ارتش با حفر کردن زمین ، چادر داخل آن برپا می شود که معمولا ً بدون کف می باشد . در انواع کوهنوردی نیز این چادرها معمولا ً دو جداره بوده و دارای کف یکپارچه با بدنه است .
2) چادرهای گروهی : مورد استفاده امدادی قرار می گیرد . معمولا ً بیش از 6 متر مربع هستند.این نوع چادرها اشکال مختلفی دارند و بیشتر از دیگر انواع آن مساحت را اشغال می کند. نوع رایج آن 12 متر مربع مساحت قابل استفاده را ممکن می سازد که می توان آن را چادر خانوادگی نیز نامید .
3) چادرهای فرماندهی و انبار : چادرهای بزرگ با حجم زیاد که از آن بعنوان چادر فرماندهی یا بیمارستان و یا انبار استفاده می شود و معمولا ً به شکل خیمه ای می باشد .
4) چادرهای ایلیاتی : این چادرها معمولا ً در مناطق ییلاقی مورد استفاده ایلات کوچ نشین قرار می گیرد که از پشم بز بافته شده و سیاه چادر نامیده می شود. بعضی از این چادرها در مناطق مختلف بر اساس مصالح در دسترس تهیه میگردد (چادر ترکمن ) .
5) چادرهای ابتکاری : این چادرها با در نظر گرفتن وضع موجود و پوششهای در دسترس ساخته می شود، مانند استفاده از چوب خیزران و یا از ترکیب دو یا چند چادر بزرگ،که دراجتماعات میتوان ساخت، نظیر چادرهای حسینیه ها که با استفاده از داربست و برزنت چادری بصورت ابتکاری برپا می شود .
6) چادرهای تفریحی و گردشگری : این چادرها در رنگها و شکلهای مختلف جهت استفاده های تفریحی و گردشگری از طرف شرکتهای تجاری تهیه و به بازار عرضه می شود و جنس و شکل و رنگهای چشمگیر دارد .
7) چادرهای مکانیکی : این چادرها به صورت سالنهای بزرگ و با استفاده از وسایل مکانیکی مانند دمنده های قوی بدون استفاده از اسکلت فلزی برپا می شود. برخی از این چادرها دو جداره بوده و هوای فشرده در آن دمیده می شود و این نوع چادرها از جدار بیرون به طنابهایی مهار شده و از پایه نیاز به ایجاد فونداسیون و اتصال پیچ و مهره ای آن می باشد . مزیت این چادرها ایجاد فضای وسیع و مرتفع بدون نیاز به تیرکهای نگهدارنده است . انواع چادر از نظر اسکلتی و فیزیکی
چادرها از نظر اسکلتی و فیزیکی نیز به انواع زیر تقسیم می شوند :
1) چادرهای بدون تیرک : این نوع چادرها از انواع مکانیکی بوده که به صورت اتصال از بالا به درخت ، پایه و یا دیواره بدون داشتن تیرک در داخل آن برپا می شود و فضای قابل استفاده بیشتری را در اختیار قرار میدهد .
2) چادرهای تک تیرک ( تک پایه ) : این چادرها با استفاده از یک تیرک در وسط برپا شده و توسط طنابهای کناری مهار می شود . این نوع چادر را در اصطلاح خیمه ای گفته و از نظر حجم و ارتفاع ، همراه با دیواره و بدون دیواره دارای انواع مختلفی می باشد  و احتیاج به تیرک ندارند .
3) چادرهای جفت تیرک و بیشتر : این چادرها انواع چادرهای گروهی را تشکیل میدهند که  به نسبت بزرگی و کوچکی دارای دو تیرک و یا بیشتر است .در این چادرها معمولا ً تیرکها به تیرکهای دیگری منتهی می شوند .
4) چادرهای چند تیرک بدون تیرک : این چادرها شبیه خیمه بوده و یک تیرک اصلی در وسط و تیرکهای فرعی در کناره ها را شامل میشود . چادر سیرکها نمونه مشخص این نوع می باشد . در برخی انواع این چادرها ممکن است تیرک اصلی بیش از یکی باشد .
5) چادرهای اسکلت دار : این چادرها دارای اسکلت فلزی متصل بوده و فضای بیشتری را در اختیار استفاده کننده قرار می دهد. این چادرها طنابهای مهار ندارند ولی از پایه باید به زمین متصل شوند در این نوع چادرها ، کفی متصل به بدنه ، از خصوصیات مهم آن بشمار می رود . با نصب پنجره های توری دار بزرگ تخلیه هوا در تابستان بهتر انجام گرفته و باعث خنکی بدون وجود پشه می گردد . در این نوع چادر فشارهای خارجی مانند باد توسط اسکلت خنثی می شود، بنابراین دقت در اتصال صحیح قطعات آن ، مقاومت چادر را تضمین می کند .
6) چادرهای دو جداره : این چادرها تیرکهای مخصوص جهت نگهداشتن دو جداره دارند و دو جداره بودن آن در تابستان باعث خنکی میشود و در فصول سرد و بارندگی ، از نفوذ سرما و آب بدرون چادر جلوگیری می نماید .
7) چادرهای سرویس بهداشتی : این چادرها فقط جهت استفاده های اختصاصی مناسب بوده و به صورت کوچک دارای حجم مناسب جهت توالت و حمام می باشد و در محلهای اضطراری قابل استفاده است. در مناطق آسیب دیده ضروری ترین کار ، ایجاد سرویسهای بهداشتی مناسب می باشد .

انتخاب محل چادر محل برپایی چادر با توجه به شرایط زیر در نظر گرفته می شود :
1) از نظر نم و رطوبت ، محلی خشک و بدون گل و لای انتخاب شود .
2) از نظر کوبیدن میخ باید زمین استحکام کافی داشته باشد و این میخها طوری کوبیده شوند که بعدا ً بتوان انها را بیرون آورد .
3) زمینهای سفت و سنگلاخ جهت محل چادر مناسب نیست .
4) زمینهای گود و بستر خشک رودخانه برای چادر مناسب نیست .
5) زمینهای مرتفع و قله ها به جهت خطر باد و صاعقه مناسب نیست .
6) محلهایی که در معرض ریزش کوه و سنگ قرار دارد مناسب نیست .
7) زیر درختان پر شاخ و برگ مناسب نیست .
8) در مناطق پر درخت محوطه های عاری از درخت انتخاب می شود .
9) در مناطق برفی برای انتخاب محل چادر احتمال سقوط بهمن در نظر گرفته شود .
10) در صورت امکان پس از برپایی چادر کف آن را با ماسه و یا خاک نرم صاف کنید .
11) برای انتخاب محل برپایی چادر خطر بروز سیلاب نیز در نظر گرفته شود .
12) زمین زیر چادر از نظر لانه حیوانات کنترل شود .
13) در صورت امکان قبل از برپایی ، زمین زیر چادر کوبیده شود ( به جهت حشرات درون خاک )
14) نزدیک محلهای جمع آوری زباله و فضولات و وجود آبهای بو گرفته جهت برپایی چادر مناسب نیست .

اندازه گیری لازم برای برپایی چادر امدادی در چادرهای خیمه ای نقطه مرکز آن را مشخص و سپس دایره اول را به شعاع چادر و دایره دوم را به شعاع میخ کوبی می زنیم و سپس خیمه را برپا و طنابها را به میخهای نصب شده با فاصله مساوی متصل می کنیم . ( محیط دایره دوم به تعداد سوراخهای طناب چادر به صورت مساوی تقسیم می گردد . )
فضاهای اردوگاه :
به طور کلی سلسله مراتب فضاهای اردوگاه ، با عرصه های زندگی جمعی و زندگی خصوصی که باید در طراحی اردوگاه به آن توجه شوند عبارتند از :
• فضاهای عمومی اردوگاه : جاها و تسهیلاتی که متعلق به عموم است مانند خیابانها ، جاده ها و ...
• فضاهای نیمه عمومی اردوگاه : فضاهای خاصی از اردوگاه که مورد استفاده عموم قرار می گیرد و مدیریت اردوگاه بر آن نظارت می کند و سرپرستی آن را بر عهده دارد . مانند درمانگاه صحرایی ، سالن اجتماعات چند منظوره
• فضاهای عمومی خاص یک گروه : مکانهایی که در مرز عرصه خدمات و تسهیلات عمومی و عرصه مستقلات خصوصی قرار گرفته اند و هر دو عرصه باید به آن دسترسی داشته باشند . و در قبال آن مسئول می باشند، مانند محل جمع آوری زباله ، آب و برق ، آتش نشانی و احتیاجات فوری و موقتی دیگر .
• فضاهای خصوصی خاص یک گروه : انواع مکانهای کم اهمیت تر که تحت نظارت و مدیریت اداره کنندگان اردوگاه باشند . از جانب این مدیریت برای افراد اردوگاه تسهیلاتی مانند : زمین بازی کودکان ، انبار ، پارکینگ و ... فراهم آورند .
• فضاهای خصوصی خانواده ها : فضاهایی در عرصه خصوصی که در اختیار یک خانواده واجد شرایط باشد و اختصاص به فعالیتهای این خانواده داشته باشد . در طراحی اردوگاه لحاظ نمودن این مهم بسیار قابل توجه است که هر چه عرصه مورد نظر کوچکتر باشد مجتمع ، نظارت پذیرتر است  زیرا بر هم خوردگی در هر یک از اجزاء یا رشد در نزول بهداشت جسمانی و روانی اردوگاه بسیار موثر است . یک اردوگاه اصولی از نظر بازده کار گروه امداد نیز بسیار مهم می باشد برقراری یک اردوگاه با تقسیم کار مناسب و سازماندهی اصولی باعث صرفه جویی در نیروی انسانی می گردد . اساس این اردوگاه امدادی بر شناسائی و تثبیت منطقه حادثه و مرکز آن انتخاب محل مناسب در اردوگاه و آماده سازی محل اردوگاه برای اسکان می باشد .

تمایلات سکونتی بازماندگان پس از فرونشستن فشار سانحه ، بازماندگان درباره سرپناه تمایلاتی ابراز می کنند . بر اساس شواهد ایشان ترجیح می دهند که :
• حتی الامکان نزدیک خانه های آسیب دیده یا ویران شده و وسایل زندگی خود بمانند .
• موقتا ً به منزل اقوام و روستائیان خود بروند .
• به ایجاد سرپناههای موقت در مجاورت خانه های ویران شده اقدام کنند .
• در ساختمانهایی که به طور موقت اشغال کرده اند به زندگی ادامه دهند .
• به چادرهایی که روی خانه های ویران شد یا در مجاورت آنها بر پا می شود کوچ کنند . به سرپناههای اضطراری که مراکز امداد خارجی فراهم کرده اند نقل مکان کنند .

تثبیت منطقه حادثه و تعیین مرکز آن تیم های امدادی اعزامی به منطقه حادثه باید قبل از هر کاری نقشه ای با فرضیات منطقه با مقیاس حد بالا را تهیه نمایند . سپس بر روی این نقشه محلهای حادثه دیده را که تا آن لحظه گزارش شده است علامت گذاری کرده و بعد با توجه به گزارشهای علمی از طریق ماهواره و یا مراکز هواشناسی و مراکز ذیصلاح با در نظر گرفتن مدارک و سوابق حوادث قبلی ، مرکز حادثه را تعیین نمایند . در حوادث طبیعی مانند سیل ، حوزه سیلاب باید دقیقا ً شناسایی گردد و اگر در منطقه ، آب بند و سدخاکی و یا سد بتونی و یا دریاچه های طبیعی موجود باشد باید سریعا ً از طرف کارشناسان مربوطه بررسی و امکان شکستن و یا سرریز و الحاق آب آنها به سیل و تشدید حادثه را گزارش نمایند . در صورتی که امکان شکستن و یا سرریز و گسترش حادثه پیش بینی می شود باید حوزه ای که در خطر سیل دوم قرار دارد به عنوان حوزه خطر احتمالی روی نقشه مشخص گردد . در زلزله مرکز و شدت آن و طول زمان و پریود تکرار زمین لرزه های متوالی دیگر مشخص می گردد و فاصله مرکز زلزله از مناطق آسیب دیده و سمت آن نسبت به منطقه آسیب دیده روی نقشه علامتگذاری و یادداشت می شود . با در نظر گرفتن شرایط فوق و شناسایی منطقه حادثه و مرکز آن و خصوصیات و تمایلات فرهنگی و اجتماعی آسیب دیدگان و حتی المقدور نزدیکترین نقطه را ، جهت برقراری اردوگاه انتخاب نمود . این اردوگاه با در نظر گرفتن نوع حادثه می تواند دائم ( بلند مدت ) یا ( کوتاه مدت ) باشد . با بررسی میزان آسیبهای وارده و برآورد مدت جبران آن و تعداد افراد آسیب دیده و مسائل دیگر مربوط به موضوع در مورد موقت و یا دائمی بودن اردوگاه کارشناسان و مسئولین می توانند اظهار نظر نمایند .

الف ) اردوگاههای دائمی ( بلند مدت ) این اردوگاهها به صورت شهرکهای مسکونی طراحی و اجرا می شود . محل این اردوگاهها باید با دقت و مطالعه و بررسی کامل انتخاب گردد . شرایط لازم برای محل این اردوگاهها تا حد امکان باید مراعات گردد . اجرای سوله در ایجاد این شهرکها می تواند راه حل ارزانتر و سریعتر باشد ولی معمولا ً این اردوگاهها یا با استفاده از خانه های پیش ساخته و یا بلوکهای سیمانی ایجاد می شود . شرایط انتخاب محل اردوگاههای دائم : این اردوگاهها باید نسبت به مناطق آسیب دیده مرکزیت داشته و حتما ً نزدیک جاده اصلی برپا گردد . در عین حال اردوگاه باید تا حد امکان دور از شعاع عمل تخریب حادثه و دور از تاثیرات ثانویه باشد و در مناطق زلزله زده با در نظر گرفتن مرکز زلزله و شدت آن در نقطه ای امن نسبت به شعاع عمل زلزله میتوان محل اردوگاه را انتخاب نمود . این محل باید در عین حال در مسیر حوادث دیگر مثل سیل ، ریزش کوه یا بهمن و ... نباشد . در حادثه سیل ، محل اردوگاه در مسیر سیل دوم که معمولا ً شدیدتر از سیل اول است قرار نگیرد ، در صورت انتخاب اجباری محلی که احتمال سیل دوم می رود که در مسیر خطر ، ایجاد سیل برگردان به شکل گودال منحرف کننده و یا خاک ریز سیل گیر ضروری می باشد . محل انتخابی باید از لحاظ حرکت لایه های زمین نیز مورد بررسی قرار گیرد و همچنین در مناطق تحت پوشش حوزه سدهای آب گیر نباشد . علاوه بر امکانات رفت و آمد ، تامین آب به مقدار کافی در محل ، از ضروریات یک اردوگاه می باشد . در صورت دور بودن از جاده اصلی ، راه ارتباطی ماشین رو با جاده اصلی وجود داشته باشد . بوجود آوردن امنیت در اردوگاه از طرف نیروهای انتظامی از دیگر شرایط مهم اردوگاههای دائم می باشد .
ب ) اردوگاههای موقت ( کوتاه مدت ) این اردوگاهها برای اسکان کمتر از 10 روز است و حادثه دیدگان بعدا ً به محل دیگر اعزام و یا به محلهای اولیه خود بر می گردند . اردوگاههای موقت در نزدیکترین محل امن نسبت به منطقه آسیب دیده برپا می گردند . اردوگاههای موقت به صورت چادرهای موقت و یا بناهای دولتی قابل سکونت مانند مدارس و یا استادیومهای ورزشی و غیره ... می تواند باشد . بهترین اردوگاه موقت استفاده از بناهای دولتی قابل سکونت می باشد زیرا این محلها از لحاظ امکانات رفاهی از قبیل آب ، برق ، بهداشت و سرپناه کمبودی ندارند و تنها وظیفه گروههای امداد تامین دیگر نیازهای حادثه دیدگان مانند غذا ، لباس ، دارو و غیره ... می باشد . اردوگاههای موقت صحرایی به صورت چادرهای موقت می باشد . آب مورد نیاز این اردوگاهها در صورت عدم دسترسی به آب لوله کشی از چشمه و یا رودخانه و یا چاههای موجود در محل پس از آزمایش قابل شرب بودن از محلهای نزدیک و مناسب تامین نمود . توالتها به صورت موقت و صحرایی و چادرها به صورت منظم در بلوکهای مستطیل شکل برپا می شوند . خیابان کشی با رعایت فاصله چادرهای بلوکها از هم انجام می گیرد و به غیر از حفر نهرهای کنار چادرها و هدایت آنها به یک نهر مشترک به طوری که در خیابان بین بلوکها جاری نشود به تاسیسات اساسی دیگری نیازی نیست . در بعضی از مواقع آشپزخانه صحرایی ، برقرار شده و در 24 ساعت یک وعده غذای گرم و دو وعده غذای سرد توزیع می نمایند . در اردوگاههای برپا شده در شیب دامنه کوهها ، بین اردوگاه و کوه حتما ً باید نهرهای سیل برگردان حفر شود . این نهرها به شکل قائمه بوده و اردوگاه را در زاویه بسته آن جای می دهند ( البته در این نوع اردوگاهها باید اطمینان حاصل نمود که امکان ریزش کوه وجود ندارد . ) در صورت امکان با استفاده از برق ، خیابانهای اردوگاه در شب باید روشن نگهداشته شود . اگر در محل ، امکان دسترسی به نیروی برق نیست میتوان با آویختن فانوسهای نفتی بر سر تیرهای چوبی کاشته شده در دو طرف خیابان به فاصله حداقل هر 5 متر 1 شعله ، روشنایی شبانه اردوگاه را در حد امکان تامین کرد .

الگوی کلی ایجاد اردوگاههای موقت
1) زمین محل اردوگاه باید از مرکز تولید مثل پشه و توده های زباله فاصله داشته باشد و دسترسی به جاده ها آسان باشد .
2) وضع و شیب زمین باید برای زهکشی آب مناسب باشد و شرایط آبهای سطحی و زیرزمینی ، مورد مطالعه و توجه قرار گیرند .
3) در صورت امکان محل باید به طور طبیعی از شرایط نامناسب اقلیمی محفوظ باشد . از دره های باریک و روخانه های خشک که امکان بروز سیل در آن وجود دارد باید اجتناب نمود .
4) از زمینهای مجاور مراکز صنعتی و تجاری که در معرض سر و صدا ، بو ، آلودگی هوا ، تراکم ، ترافیک و ناراحتیهای دیگر قرار دارند باید پرهیز کرد .
5) باید فضای کافی برای پناه دادن اشخاص و ایجاد کلیه تسهیلات عمومی در نظر گرفته شود . سطح این فضا تقریبا ً حدود 4 – 3 هکتار برای یک هزار نفر ( 40 – 30 متر مربع برای هر نفر )است.
6) محل زمین اردوگاه باید در فاصله معقولی از منبع آب مناسب و کافی قرار داشته باشد .
7) چادرها باید به صورتی نصب شوند که سرویس دهی و حمل و نقل از وسط آنها آسان باشد . عرض خیابانهای اصلی اردوگاه حداقل 10 متر و فاصله چادر تا خیابان 2 متر ( میخ تا جاده )  باشد .
8) بین چادرها باید فاصله معقولی جهت تردد افراد و کنترل احتمالی آتش سوزی قرار گیرد. ( 2 – 5/1 متر از میخ های چادر ) .
9) بهتر است از چادرهای کوچک استفاده شود تا تعداد کمتری در هر چادر جایگزین شوند . از فاصله انداختن هر یک از افراد خانواده از یکدیگر پرهیز شود .
10) برای مقابله با هوای سرد باید بخاریهای نفتی و وسایل گرم کننده دیگر تهیه کرد و طرز استفاده از آنها را به افراد آموخت و کلیه احتیاجات را جهت پیشگیری از آتش سوزی و انفجار به عمل آورد .
11) تهویه طبیعی برای چادر باید کافی باشد .
12) برای روشنایی چادر باید فانوسهای نفتی تهیه شوند . در صورت وجود امکانات میتوان از چراغهای اضطراری با باطری خشک نیز بهره برد .
13) جایی که آب لوله کشی در دسترس نیست باید مخازن آب در دو طرف جاده نصب کرد . ظرفیت مخازن حداقل 200 لیتر در نظر گرفته می شود و در مکانهایی قرار می گیرد که ساکنین اردوگاه برای برداشت آب بیش از 100 متر پیاده روی نکنند .
14) برای هر 4 تا 8 چادر باید یک سطل زباله در دار به ظرفیت 50 تا 100 لیتر در نظر گرفت .
15) سرویسهای بهداشتی یکی از مهمترین نیازهای مجموعه می باشد که با توجه به شرایط و امکانات موجود هر چه استانداردهای آن بهبود داده شود . تامین بهداشت جسمانی و روانی افراد در حد مطلوب تری حفظ خواهد شد .  برای هر 20 نفر یک مستراح و هر 50 نفر یک حمام  در نظر گرفته شود، فاصله مستراح تا چادر 50 – 30 متر باشد.
16) برای هر 50 نفر باید سکوی دو طرفه شیردار ( به طول 3 متر ) جهت شستشو تهیه شود .
17) جهت جمع آوری آبهای سطحی ناشی از بارش خصوصا ً در فصول بارندگی زهکشی با فاصله 35 سانتیمتر در جهت دادن آب باید مدنظر قرار گیرد، این امر جهت محلهای برداشت آب و شستشو نیز باید مورد توجه قرار گیرد تا از ایجاد گل و لجن جلوگیری به عمل آید .
18) اردوگاه باید به بخشهایی تفکیک شده همانند منطقه مسکونی ، منطقه خدمات رسانی ، درمانگاه صحرایی ، سالن اجتماعات چند منظوره ، محل تفریحات و غیره تقسیم شود .
19) جهت سهولت اعمال مدیریت و جلوگیری از بیماریهای واگیر باید از اجتماعات اردوگاههای بزرگ اجتناب کرد یا آنها را به واحدهای مستقل کوچکتر که در هر یک بیش از هزار نفر نباشند تقسیم کرد
نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد