روش های ارزیابی اثرات زیست محیطی در پروژه های عمرانی PPT
فرمت: PPT تعداد صفحات: 48
روش های متداول در ارزیابی زیست محیطی
بررسی سابقه انتخاب روش های ارزیابی اثرات زیست محیطی نشان می دهد که 5 روش اصلی در ابتدا مورد استفاده کارشناسان قرار گرفته است. این روشهای عبارتند از:
اما در فرآیند پیشرفت روش های ارزیابی، روش های پیچیده و علمی تری که اکثراً با استفاده از کامپیوتر طراحی شده است ارائه گردید.
متدهای زیر جدیدترین روش های اعلام شده می باشند:
در حال حاضر بسیاری از تحلیل گران از این روش استفاده می نمایند زیرا نیازی به آموزش نداشته و فقط از جنبه های تجربی کاربرد دارد. در این روش فقط اثرات پروژه بر محیط زیست جمع آوری و گزارش می شود ولی هیچ گونه معیار، بارگذاری و شناخت روابط علت و اثر در آنها وجود ندارد. به اضافه، وضعیت واقعی اثرات بر پارامترهای خاصی که تحت تأثیر قرار می گیرند معرفی نمی شوند.
لیستهای استانداردی است که در آن نوع اثرات مرتبط با یک پروژه خاص فهرست می شود.
در این روش از طریق طرح نمودن سوالاتی، حدود اثرگذاری فاکتورهای تأثیرگذار پروژه بر محیط زیست در قالب اثرات زیاد، متوسط و کم از یکدیگر تفکیک گردیده اند.
کلیه آنها از فهرست هایی به نام « فهرست مادر » تشکیل شده اند. بخشی از فهرست شامل جنبه ها یا پارمترهای زیست محیطی متأثر از پروژه بوده و بخش دیگر کلیه فعالیت ها یا عوامل مرتبط با پروژه را که دارای اثر بر محیط زیست می باشند در بر می گیرد.
انواع متفاوت صورت ریزها به شرح زیر می باشند:
چک لیستهای ساده: شامل یک لیست از پیامدهای زیست محیطی بدون هیچگونه دستورالعملی که اثرات چگونه باید محاسبه شده یا تفسیر گردند. که در واقع ارزیابی اثرات است بدون هیچ نوع اندازه ای از حجم تقریبی آنها.
چک لیست های توصیفی: شامل معرفی اثرات و پیامدهای زیست محیطی و دستور العمل اینکه چطور داده های یک پارامتر خاص محاسبه شده و تفسیر گردد.
چک لیستهای مقیاسی یا رتبه بندی: همانند چک لیستهای توصیفی هستند که شامل معرفی اثرات و پیامدهای زیست محیطی و دستور العمل محاسبه آنها به علاوه اطلاعاتی اضافی برای رتبه دهی تئوریک پارامترها می باشند به این ترتیب که در آن اثرات براساس درجه بزرگی و شدتشان درجه بندی شده اند.
چک لیستهای رتبه بندی وزن دار : همانند چک لیستهای رتبه بندی هستند به علاوه اطلاعاتی مازاد برای ارزیابی تئوریک پارمترها و اهمیت نسبی آنها نسبت به سایر پارامترها. به این ترتیب که هر پارامتر توسط یک کارشناس خبره وزن دهی شده و شاخصی در نتیجه آن بدست می آید.
مشکلات اصلی استفاده از چک لیستها عبارتند از:
ماتریس
ماتریسها در حقیقت چک لیستهایی دو بعدی هستند. ماتریس ها تنها اثرات مستقیم را معرفی می کنند. در روش ماتریس ارزیابی اثرات به صورت کمی و با در نظر گرفتن ستون فعالیت ها و سطر اثرات انجام می گیرد. در این روش به منظور ایجاد شمایی گویا و قابل درک از تأثیرات پروژه بر محیط زیست، فعالیت های پروژه در یک ستون عمودی و فاکتورهای مختلف محیط زیستی در ردیف افقی قرار داده شده اند. فاکتورهای زیست محیطی در نظر گرفته شده اثر بر محیط فیزیکی-شیمیایی، اثر بر محیط بیولوژیکی، اثر بر محیط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شامل اثر بر طرح های توسعه، کاربری اراضی و محیط طبیعی می باشند که از طریق وزن دهی و عددگذاری دسته بندی می گردند. ماتریس های توسعه داده شده بر مبنای پارامترهای فوق در این روش امتیازدهی شده و جهت ارزیابی هر یک از گزینه ها مورد استفاده قرار می گیرند. روش های ماتریسی تنها اثرات مستقیم را معرفی می کنند و از معایب آن ها این است که مسائلی همچون زمانبندی یا طول دوره تأثیر در آن ها ذکر نمی شود. ماتریس های ساده هرچند که می توانند اثرات اولیه و یا مستقیم را شناسایی نمایند لیکن قادر به مشخص نمودن اثرات غیرمستقیم و با درجات بالاتر و پیچیده نیستند.
ماتریس های کامل تر که به صورت کمی و درجه بندی شده می باشند ویژگی های خاصی را جهت تجزیه و تحلیل نتایج در اختیار تصمیم گیرندگان قرار می دهند. برخی مواقع، بزرگی اندازه ماتریس ها و تعدد عوامل منجر به تشکیل توده ای از اعداد و ارقام می شود که کار کردن با آنها موجب سردرگمی ارزیاب می گردد. ماتریس ها در ارائه شیوه های پایش و بازرسی اثرات زیست محیطی پس از اتمام پروژه و به هنگام بهره برداری، ناتوان و فاقد کارآئی کافی هستند. در این زمینه روشهای مختلفی اعم از ماتریس ارزیابی اثرات سریع (Rapid Impact Assessment Matrix=RIAM) یا ماتریس پاستاکیا (Christopher Pastakia) و ماتریس لئوپولد، ماتریس اصلاح شده لئوپولد توسعه داده شده اند که مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، بازدیدهای میدانی و جمع آوری اطلاعات از منابع متعدد می باشند.
جهت اطلاع از مطالب به روز سایت به کانالهای ما در شبکه های اجتماعی بپیوندید.