سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط
سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط

لپتوسپیروز


مروری بر بیماری لپتوسپیروز در انسان و دام

مقدمه:
بیماری لپتوسپیروز که در ایران به " تب شالیزار " معروف است، بیماری عفونی مشترک بین انسان و حیوانات است که در کشورما اولین مورد وقوع آن در سال 1335  در انسان در استان گیلان گزارش شد. امروزه این بیماری یکی از بیماری­های مهم مشترک بین انسان و دام در جهان محسوب می­شود و در تمام کره زمین جز قطب­شمال و جنوب دیده شده است. با اینهمه بیماری بیشتر در مناطقی که دارای بارندگی بالا هستند و مناطق گرم و حاره­ای و زمین­های گلی و کنار دریاچه­ها و ماندآب­ها اتفاق می­افتد.
در ایران نیز بیماری همچنانکه از نام آن پیداست در افرادی که در شالیزارها کار می­کنند بیماری شناخته شده است. در دام­ها نیز بیماری در نقاط مختلف کشور دیده می­شود و گاهی همه­گیری­های آن خسارات قابل توجهی به دام­ها و دامداری­ها وارد می­کند. وقوع بیماری در دام­ها معمولا بعد از بارندگی­های شدید و آب­گرفتگی مراتع و دامداری­ها اتفاق می­افتد.
 عامل بیماری لپتوسپیروز چیست؟
عامل مولد بیماری لپتوسپیروز باکتری خمیده از جنس لپتوسپیرا می­باشد.
بیماری در چه شرایط محیطی بیشتر دیده می شود؟
 درجه حرارت محیط بین 7 و 36 درجه سانتیگراد،PH  حدود 8-6  و زمین های گل آلود با زه کشی ناقص همچنین افزایش ناگهانی درجه حرارت محیط توأم با افزایش نزولات آسمانی و ایجاد سیلاب های فصلی شرایط مساعد برای وقوع بیماری هستند.
 
چه حیواناتی ممکن است به عامل بیماری را در بدن خود رشد و تکثیر نمایند و یا مبتلا به بیماری شوند؟
حدود 165 گونه از پستانداران به بیماری حساس هستند و تمام این حیوانات و انسان می توانند به عنوان میزبان و یا مخزن بیماری عمل کنند، اما مخزن نهایی و میزبان قطعی لپتوسپیروز جوندگان بخصوص
موش ها هستند.
نشانه های بالینی بیماری در حیوانات چیست؟
علایم عمومی بیماری­ها مانند بی­حالی، عدم تمایل به حرکت و بی­اشتهایی در این بیماری نیز دیده می­شود. زردی (یرقان) و خون­شاش از علایم مهم بیماری در دام­ها محسوب می­گردد. در دام­های شیری ممکن است رنگ شیر تغییر پیدا کند و رنگ آن زرد شود یا لخته­های خون در آن دیده شود. در دام­های آبستن ممکن است سقط جنین رخ دهد. 
نشانه های بیماری در انسان چیست؟
نشانه های بالینی بیماری در انسان گسترده است و ممکن است شامل تب­بالا، لرز، سردرد، درد ماهیچه­ای، استفراغ، یرقان، قرمزشدن چشم­ها، درد شکم، اسهال و دانه­های پوستی باشد.
 
در ایران بیماری در دام­ها در کجا دیده می­شود؟
همچنانکه گفته شد بیماری در همه نقاط کشور به صورت انفرادی دیده می­شود. اما گاهی همه­گیری نیز اتفاق می­افتد. مثلا همه­گیری بیماری در تالاب حله در استان بوشهر بعد از بارندگی­های شدید سال 1382 باعث تلفات بیش از 500 راس گوسفند، بز و گاو گردید. بیماری در سال 1383 در کشت و صنعت مغان 70 راس گوساله را تلف کرد. در سال 1379 بیماری در روستای قلعه­جوق زنجان باعث تلفات بیش از 100 زاس گوسفند و بز شده بود.
 
تلفات گوسفند در اثر لپتوسپیروز در تالاب حله در سال 1382
 
زردی(یرقان) در اثر لپتوسپیروز (گوسفند، تالاب حله)
راههای پیشگیری از لپتوسپیروز چیست؟
جلوگیری از ایجاد فاضلاب در محل زندگی دام­ها و خشک نمودن آنها از مهمترین راه­های جلوگیری از بیماری و انتشار آن است. همچنین باید از چرای دام­ها در مراتع باتلاقی که با ادرار دام­های بیمار یا جوندگان آلوده شده است جلوگیری شود و از تماس جوندگان با منابع غذائی وانبار های علوفه و آلودگی مواد غذایی با ادرار و مواد دفعی آنها پیشگیری گردد. باید دام­های تلف شده و جفت و جنین دام­های بیماری به خوبی دفن شده و یا از بین برده شوند تا باعث آلودگی محیط و منابع غذایی و آب نشوند.
البته برای جلوگیری از بیماری واکسن هم می­تواند استفاده شود که باید از سویه­های محلی باکتری تهیه گردد.
تلفات گوساله در اثر ابتلا به لپتوسپیروز در میرجاوه به علت ایجاد فاضلاب در محل نگهداری دام­ها.(1390)
 
بیماری لپتوسپیروز با کدامیک از بیماری­ها ممکن است اشتباه شود؟
به علت خون­شاش و تلفات زیاد در هنگام همه­گیری­ها ممکن است لپتوسپیروز با بیماری شاربن (سیاه­زخم) اشتباه شود. بعد از تلفات از منافذ بدن لاشه­های لپتوسپیروزی نیز خون جاری می­شود که نباید با شاربن اشتباه شود. خون جاری در لاشه­های شاربنی غلیظ و قیری رنگ است.
دانلود پاورپوینت
دانلود رایگان | کلیک کنید

منبع

مهندسی بهداشت محیط ایران


بیماری لپتوسپیروز یکی از گسترش یافته ترین بیماریهای مشترک بین انسان و حیوانات است.  چهره بالینی این بیماری آنقدر متغیر است که هرگز نمیتوان تنها بر پایه علائم و نشانیهای بیماری، آن را تشخیص داد.  به همین دلیل تشخیص بیشتر بر پایه اعتماد به آزمایشگاه در نشان دادن و مشاهده عامل بیماری و دقت روشهای سرولوژیکی استوار است.

جنس لپتوسپیرا شامل دو گونه است : 1)   لپتوسپیرا اینتروگان (بیماریزا)، 2)  لپتوسپیرا بیفلکسا (غیر بیماریزا) .  هر کدام از این دو گونه دارای تعداد زیادی تیپهای سرولوژیکی میباشند که به سروگروپ معروف هستند. 

      لپتوسپیرا اینتروگان برای انسان و دام بیماریزا است و در حال حاضر حدودا شامل 230 سروواریته شناخته شده میباشد، در حالیکه سویه های لپتوسپیرا بیفلکس ساپروفیت بوده و معمولا در آبها و خاک وجود دارند.

      عفونتهای لپتوسپیرایی معمولا در اثر تماس مستقیم و یا غیرمستقیم انسان یا دام با آب، خاک یا غذای آلوده شده توسط ادرار آلوده تعداد زیادی از حیوانات وحشی یا اهلی حامل (Carrier) حاصل میشود.  همچنین در اثر تماس مستقیم با ادرار یا بافتهای حیوانات مبتلا، بیماری منتقل میشود.  اجرام بیماریزای لپتوسپیرا از طریق زخم یا خراشهای ایجاد شده برروی پوست بدن، سطوح مخاطی، بافت ملتحمه چشم، تنفس قطرات ریز و معلق (آئروسل) مایعاتی که واجد اجرام لپتوسپیرا هستند وارد بدن میشوند.  اجرام لپتوسپیرا بلافاصله وارد جریان خون شده و شروع به تزاید میکنند و بدینصورت مرحله حضور اجرام لپتوسپیرایی در خون (Leptospiremia) که 7 تا 10 روز پس از شروع بیماری ادامه می یابد فرا میرسد.  در طی این مرحله از بیماری اجرام لپتوسپیرایی را به آسانی میتوان از خون جدا نمود.  10 روز پس از شروع بیماری و زمانی که پادتنها را میتوان اندازه گیری نمود، اجرام لپتوسپیرایی که در لوله های کلیوی جایگزین شده اند از طریق ادرار دفع میشوند (Leptospiruria) .  این مرحله از بیماری (لپتوسپیروریا) در صورت عدم درمان مبتلایان، ممکن است تا مدتها (چند روز تا چندین ماه) دوام داشته باشد.  در طی این مرحله میتوان اجرام لپتوسپیرایی را از ادرار یا بافت کلیه (حیوانات تلف شده) جدا نمود.

      باکتری لپتوسپیرا به شکل اسپیروکت فنر مانند محکمی است به ضخامت 1/0 میکرومتر و به طول 6 تا 20 میکرومتر.  این باکتری را به آسانی بوسیله حرکت چرخشی یا مارپیچی اش و قلاب مشخصی که در یک یا هر دو انتهای آن است میتوان تشخیص داد.  از لحاظ شکل ظاهری گونه های بیماریزا و ساپروفیتها (غیربیماریزا) لپتوسپیرا از یکدیگر قابل تفکیک نیستند و بهترین وسیله برای مشاهده این اجرام، استفاده از میکروسکپ زمینه تاریک است.  این اجرام با رنگهای آنیلین بخوبی رنگ آمیزی نمیشوند.  تکنیکهای رنگ آمیزی نقره ((Silver impregnation technique در جنینهای سقط شده و رنگ آمیزی با قرمز کنگو در مورد رسوبات ادراری میتواند مفید باشد.  اجرام لپتوسپیرا بدلیل حرکات شدید و ضخامت کمشان قادرند از صافیهای با اندازه ریز 22/0 تا 45/0 میکرومتر که اغلب باکتریها از آنها رد نمیشوند، عبور کنند.

 

      لپتوسپیراها هوازی اجباری اند و هنگامی که در یک محیط مناسب و در دمای 30- درجه سانتیگراد کشت داده شوند، دوره تولیدمثل و تکثیر آنها 7 تا 12 ساعت است.  در محیط کشت نیمه جامد محتوی 02/0 درصد آگار، رشد باکتری بصورت حلقه هایی در پایین سطح محیط به راحتی قابل مشاهده است.  رشد حلقه ای ممکن است در کشتهای اولیه که بمنظور جداسازی اجرام لپتوسپیرایی فراهم میشوند، حتی بعد از گذشت مدت زمان زیاد هم مشاهده نشود.  مشاهده و اثبات حضور اجرام لپتوسپیرا در محیط های کشت منوط است به مشاهده متناوب توسط میکروسکوپ زمینه تاریک.  از آنجایی که خواص کشت و مورفولوژی (شکل ظاهری) لپتوسپیراها بسیار شبیه هم میباشد، طبقه بندی اجرام جدا  شده بستگی به خواص سرولوژیکی آنها دارد.  براساس آزمایش آگلوتیناسیون میکروسکوپیک (MAT) که در آن از آنتی سرم اختصاصی استفاده میشود، سروتیپهایی که دارای آگلوتیناسیون اصلی مشترک دارند جهت سهولت کار در یک سروگروپ طبقه بندی میشوند.  آنتی سرمی که بیشترین واکنش متقاطع را در یک سروگروپ نشان دهد معرف همان سروگروپ خواهد بود و برای تشخیص کشتهای ناشناخته از آن استفاده میشود.

      در حال حاضر 22 سروگروپ شناخته شده وجود دارد.  هنگامی که سروگروپ یک ارگانیسم جدا شده مشخص شد، ارگانیسم را با آنتی سرمهای اختصاصی سروواریته های آن سروگروپ مورد آزمایش قرار میدهند، تا مشخص نمایند به کدام یک بیشتر نزدیک است.  سپس برای تشخیص و تفکیک ارگانیسم جدا شده، آن را با آنتی سرمهای اختصاصی سروواریته با آزمایش جذب آگلوتیناسیون متقاطع مورد آزمایش قرار میدهند.  تاکنون حدود 230  نوع تیپ سرمی (سروتیپ) در سطح جهان شناسایی شده که وجود هشت سروتیپ آن از طریق سرولوژی در کشور ما نشان داده شده است.

 

 

شرایط وقوع بیماری: 

مساعد بودن شرایط آب و هوایی، pH خاک، میزان بارندگی و رطوبت، وجود آبهای راکد و یا باتلاقی، افزایش جمعیت جوندگان ( انواع موش) ، خرگوش، خفاش، و نیز گوشتخواران اهلی و وحشی ( سگ روباه گرگ و ...) در محیط می تواند میزان وقوع بیماری را افزایش دهد.  باکتری لپتوسپیرا  می تواند از طریق خراشهای ریز پوست و یا از محلهایی که پوست زخمی شده و نیز از طریق مخاطات سالم (مخاط لب و دهان و چشم) وارد بدن شود. شنا در آبهای راکد و آلوده به ادرار حیوانات مبتلا  و کار در شالیزار های برنج  که محل عبور حیوانات وحشی و جوندگان می باشد و یا تماس با حیوانات مبتلا امکان آلودگی انسان را افزایش می دهد.

 

نشانه های بیماری در انسان:

این بیماری در انسان بیشتر به عنوان یک بیماری وابسته به شغل شناخته می شود و  در افرادی که دارای مشاغلی خاص مانند کار در مزارع برنج، نیشکر، دامپزشکان،  کار در آزمایشگاه، کارکنان کشتارگاهها و دامپروران هستند بیشتر دیده شده است. البته در مواردی هم گزارشاتی از بیماری در سربازان که به اردوگاههای جنگلی اعزام شده اند و یا در افرادی که بعنوان ورزش و تفریح به اردو در مناطق پرباران و یا شنا در برکه ها و استخرهایی که از آب جاری پر می شوند نیز وجود دارد.

در مناطق شمالی کشور این بیماری با نام تب بیجار معروف می باشد و همه ساله تعداد زیادی از شالیکاران کشور در اثر ابتلا به این بیماری در بیمارستاتهای منطقه بستری می شوند.  هر چند درمان به موقع بیماری بسیار موفقیت آمیز است اما مشکل اصلی تشخیص به موقع و عدم اشتباه آن با بیماریهای مشابه است. به همین دلیل در بعضی از رفرانسها این بیماری به عنوان یک بیماری چند چهره شناخته می شود.  نشانه های بیماری در مواردی مشابه آنفلوآنزا بوده و ممکن است  با آن  اشتباه شود. البته فرمهای دیگر بیماری در انسان وجود دارد شامل:  سندرم ویل (weil ) که با یرقان، نارسایی کلیوی، خونریزی، میوکاردیت همراه با آرتیمی مشخص می شود. فرم ﻣﻨﻨژیت/ ﻣﻨﻨﮕوآﻧسفالیت که با نشانه های عصبی همراه است و فرم خونریزی ریوی که همراه با نارسایی تنفسی می باشد.   

در مجموع علایم بیماری در انسان شدیداً  متغیرند. بطور خلاصه بیماری در انسان عموماً‌ با یکی از چهار شکل زیر رخ می دهد:


 *   بیماری ملایمی شبیه آنفولانزا، 

    *  سندرم  weil که با یرقان، نارسایی کلیوی، خونریزی، میوکاردیت همراه با آرتیمی مشخص می شود.

*   ﻣﻨﻨژیت/ ﻣﻨﻨگوآﻧسفالیت

   *  خونریزی ریوی همراه با نارسایی تنفسی.   گاهی فرم پوستی بیماری باراش های جلدی نیز دیده می شود.

    

 

 در  صورت ورود باکتری به بدن و پس از طی  دوره کمون (اختفاً) 7 تا 13 روزه  در مرحله اول بیماری (باکتریمی) نشانه های زیر ظاهر می شود:  تب و لرز، دردعضلانی بخصوص در ناحیه عضلات ران و کمر، سرفه و درد  در ناحیه سینه، یرقان، تورم و پرخونی غشاً ملتحمه چشم به صورت دو طرفی، درد مفاصل، ترس از نور، جوشهای قرمز پوستی، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ، گاهی اسهال، مننژیت آسپتیک و در زنان حامله خطر از بین رفتن جنین و سقط وجود دارد.  البته بسته به  سروتیپ عامل بیماری ممکن است یک یا تعدادی از نشانه های فوق ظاهر شود.  بعد از طی مرحله اول بیماری (4 تا 9 روز) با ظهور پادتن ها لپتوسپیراها از خون محو شده و در کلیه ها متمرکز شده و بطور متناوب از طریق ادرار دفع میشوند. این مرحله که به آن مرحله لپتوسپیروری می گویند می تواند ماهها ادامه یابد.

 

 

نوع نمونه های مورد نیاز در امر تشخیص  و نحوه ارسال آنها به آزمایشگاه:

 

در صورت شک به بیماری در دام یا انسان و به منظور ارسال نمونه به آزمایشگاه اکیدا توصیه می شود قبل از هر اقدامی با آزمایشگاه تماس گرفته و هماهنگی لازم بعمل آید تا نمونه در شرایط استاندارد تحویل آزمایشگاه گردد.

 

نمونه های مورد نیاز جهت ارسال به آزمایشگاه:

1) سرم خون:   در اغلب موارد تنها نمونه مورد نیاز جهت تشخیص بیماری، سرم خون بیمار می باشد. برای تهیه این نمونه کافی است حدود 4 میلی لیتر خون کامل در لوله های ساده و بدون ماده ضد انعقاد اخذ و پس از حدود یک ساعت نگهداری در دمای اتاق، سرم آن مستقیما به یک لوله اپندروف منتقل گردد. ظرف اپندروف که حاوی حدود یک میلی لیتر  سرم خون می باشد را در مجاورت یخ قرار داده (فلاکس حاوی یخ خشک) و همراه با برچسب و نامه ای که حاوی مشخصات کامل بیمار و مبدا ارسال کننده باشد به آزمایشگاه ارسال گردد. بهتر است همراه هر نمونه ارسالی فرم مخصوص ارسال نمونه تکمیل و به آزمایشگاه ارسال گردد.

 

2) ادرار (برای جداسازی باکتری):  در شرایط بهداشتی و تمیز مقدار 10 تا 25 میلی لیتر از وسط جریان ادرار (Mid-stream urine sample)  در ظروف استریل درپیچ دار تهیه می شود، ادرار جمع آوری شده به دو قسمت تقسیم و یک قسمت آن به ظرف استریل دیگری منتقل شده و به آن 0.5%  تا 1%  فرمالین خالص  فیلتر شده افزوده می شود (100 میکرولیتر فرمالین + 10 میلی لیتر ادرار). هر دو ظرف نمونه ادرار با هماهنگی قبلی به آزمایشگاه ارسال می شود . نمونه های ادرار (به منظور آزمایش مستقیم و یا کشت) در ظروفی  محکم  محتوی یخ و دور از تابش نور همراه با نامه ای که مشخصات صاحب نمونه و آدرس و تلفن وی  بر روی آن نوشته می شود در کوتاهترین زمان ممکن (کمتر از یک ساعت) به آزمایشگاه ارسال گردد .

توجه:  نمونه ادرار حتما قبل از شروع درمان با آنتی بیوتیک باید اخذ شود تا امکان جداسازی و یا مشاهده باکتری لپتوسپیرا  میسر شود.

نکته مهم: با توجه به دوام کوتاه مدت باکتری در نمونه ادرار؛  قبل از اخذ نمونه حتما با آزمایشگاه هماهنگی شود؛ تا از آماده بودن مقدمات آزمایش مطمئن شوید.

 

تاریخچه بیماری در ایران و جهان:

    لپتوسپیروز توسط دانشمندی به نام وایل برای اولین بار در سال 1886 بیماری شناسایی و تعریف شد. شناسایی عامل بیماری توسط دانشمند ژاپنی به نام اینادا در سال 1914 صورت گرفت. از آن زمان تا کنون مطالعات سرو باکترولوژیک در بسیاری از کشورهای جهان صورت گرفته که بیانگر شیوع بیماری در اغلب کشورهای دنیا و در انواع گونه های پستانداران اهلی و وحشی می باشد.

 اولین مطالعه گستردهای که در ایران در مورد لپتوسپیروز صورت گرفته مربوط به سال 1336 میباشد که در طی آن دکتر  مقامی و همکاران در موسسه سرم سازی رازی  نمونه های سرمی 3000 راس گاو  گوسفند و 5 نفر شتر را با آزمایش MAT مورد بررسی قرار دادند  که نتایج آن بیانگر 31%  آلودگی گاوان و 17% آلودگی گوسفندان به سروتیپهای گریپوتیفوزا، پومونا، هیوس و ایکتروهموراژیه بود (1 و2).  در بررسی دیگری در سال 1356 دکتر مقامی تعداد 2097 نمونه سرم گاو از 23 دامداری اطراف تهران  را با آزمایش MAT مورد آزمایش قرار داد. نتایج این بررسی نشان دادکه 6/24 درصد ماده گاوها دارای تیتر سرمی  مثبت بر علیه یکی از سروتیپ های لپتوسپیرا بودند که 6/21 درصد آن ناشی از سروتیپ بورینکانا بود(3). در مطالعه دیگری در سال 1369  بر روی 735 سرم گاوان اطراف تهران واکنش مثبت سرمی نسبت به 7 سروواریته گزارش شد که بیشترین آن مربوط به هارجو بود(4). یک بررسی سرواپیدمیولوژیک گاوداریهای صنعتی اطراف مشهد در سال 1374 نشان دادکه 24 درصد دامهای مورد مطالعه دارای تیتر مثبت سرمی بوده که بیشترین آن با سروتیپ  ایکتروهموراژیه بوده است(5). در بررسیهای جدیدتری  که در طی سالهای 1381 تا  1385 در آزمایشگاه تحقیقاتی لپتوسپیروز دانشگاه تهران بر روی نمونه های ارسالی از استانهای تهران، گیلان، آذربایجان، خراسان، خوزستان، چهارمحال و بختیاری، اصفهان و  بوشهر صورت گرفته نشان می دهد که میزان شیوع سرولوژیک بیماری هم در انسان و هم در دامها بین 25 تا 42 % می باشد (13و 16). نتایج این بررسیها همچنین نشان می دهد که سروتیپ کانیکولا که زمانی تصور می شد میزبان اصلی آن سگ می باشد، میزان شیوع سرولوژیک آن در انسان و حیوانات اهلی برخی از استانهای کشور در حال افزایش است (16 و 20 و 21 و 25). مطالعه که در سال 1388 در یکی از شهرستانهای واقع در حاشیه کویر ایران صورت گرفته نیز بیانگر شیوع سرولوژیک بیماری به میزان 10.5% می باشد.

 

نحوه نامگذاری علمی لپتوسپیراها :   Leptospira interrogans serovar Australis strain Ballico

 

لپتوسپیروز در حیوانات اهلی:

 

لپتوسپیروز در حیوانات اهلی به اشکال مختلفی بروز می کند از فرم های تحت بالینی و حتی پنهان بیماری در میزبانان نگهدارنده  تا فرم های حاد و فوق حاد در میزبانهای تصادفی و نوزادان گزارش شده است. لذا در بسیاری از منابع علمی از نشانه های بالینی مختلفی مانند: تب، زردی، هموگلوبینوری (خون شاش)، سقط جنین و یا تولد جنین مومیایی، کاهش باروری، ورم پستان و تغییر رنگ شیر و یا چشم درد متناوب در اسبها به عنوان نشانه های شاخص لپتوسپیروز در حیوانات اهلی نام برده شده است. با این وجود باید تاکید نمود که بیش از 80% موارد بیماری در دامها بصورت تحت بالینی یا فرم پنهان بروز می کند، این بدین معنی است که دامهای مذکور با وجود آنکه دامهای مبتلا  ظاهرا علائمی از بیماری را نشان نمی دهند، اما منبع مهمی برای آلودگی سایر دامها، محیط زیست و نیز انسانهای در تماس با آنها می باشند.  

بیماری در گاو     با اشکال حاد، تحت حاد و مزمن بروز می کند. دامهای جوانتر به شکل حاد و بالغین به دو شکل دیگر ابتلا می یابند. دوره کمون بیماری 8-4 روز است و بدنبال آن لپتوسپیرمی بروز می کند که از یک تا 5 روز دوام دارد. گاهی بصورت طوفان سقط در گاوداریهای صنعتی بروز می کند و معمولا میزان باروری بسیار کاهش می یابد.

در گاو ماده جریان شیر تقریباً قطع می شود و ترشحی برنگ قرمز محتوی لخته خون از پستان خارج می گردد.

در گاو نر ورم بیضه، کاهش تعداد اسپرم و گاهی جراحات پوستی ناحیه اسکروتوم نیز مشاهده شده است.

سیر بیماری در گوساله ها شدیدتر بوده و منجر به عقب ماندگی رشد و بدرجات متغیر مرگ و میر را باعث می گردد.

 

بیماری در سگ ها می تواند بسرعت منتشر شود، بخصوص اینکه این حیوانات عادت به لیسیدن واژن یکدیگر دارند.

شدیدترین شکل بیماری، شکل هموراژیک آن می باشد. این نوع بیماری با حمله ناگهانی تب که 4-3 روز بطول می انجامد، شروع شده که با سفت شدن و درد عضلات اعضای خلفی بدن، هموراژی حفره دهانی با گرایش به نکروز و تورم حلق دنبال می گردد. پس از آن،گاستروآنتریت هموراژیک و نفریت حاد بوقوع می پیوندد.

در اسب بیماری با یرقان، بی حالی و خمودگی همراه است. سقط جنین در مادیانهای آبستن از علائم و عواقب بارز بیماری در   اسب بشمار می رود. یکی دیگر از آثار لپتوسپیروز در اسب چشم درد دوره ای است.

 

 

روشهای مبارزه با لپتوسپیروز:

خشکاندن باتلاقها و برکه ها،

مبارزه با جوندگان و گوشتخوران وحشی در محدوده زندگی انسانها و حیوانات اهلی،

تعیین سویه های غالب در هر منطقه و شناسایی دامهای مبتلا و حامل با کمک آزمایشگاه  و درمان آنها، 

واکسناسیون حیوانات اهلی در مناطق آلوده با استفاده از واکسنهای تهیه شده از سویه های بومی و جلوگیری از ورود حیوانات وحشی به محل پرورش دامهای اهلی،

افزایش سطح آگاهی عمومی بویژه افرادی که از نظر شغلی در معرض خطر ابتلاً به بیماری قرار دارند.

مکانیزاسیون کشاورزی و استفاده از تجهیزات ماشینی جهت کاشت و داشت و برداشت محصولات بویژه در شالیزارها

جهت تعیین میزان شیوع لپتوسپیروز در یک دامپروری لازم است از 15 تا 20 درصد دامها (از سنین مختلف) نمونه های خون اخذ و به آزمایشگاه لپتوسپیروز ارسال گردد.

 

روشهای آزمایشگاهی تشخیص بیماری :

آزمایش آگلوتیناسیون میکروسکپی (Microscopic Agglutination Test  )  با استفاده آنتی ژن زنده سروتیپ های شایع لپتوسپیرا در منطقه، این آزمایش روش استاندارد WHO در

تشخیص لپتوسپیروز معرفی گردیده است. تیتر 400/1  در نمونه اول خون و یا افزایش دو برابر تیتر در نمونه دوم نشانه قطعی بیماری است.

کشت نمونه های مرضی (خون یا ادرار)  در محیط اختصاصی، 

آزمایش پادتنهای درخشان (IFA) Indirect Flurscent Antibody، 

آزمایش مستقیم نمونه های مرضی به کمک میکروسکپ زمینه تاریک،

تکنیک PCR) )   Polymerase Chane Reaction، 

تکنیک REA  Restriction Endonuclase Analysis )) جهت تشخیص ژنوتیپ سویه های جدا شده

روش الیزا ELISA ،

تزریق به حیوانات آزمایشگاهی

 

روشهای باکتریولوژیک (Bacteriologic Methods) در تشخیص لپتوسپیروز

 

     تهیه محیط کشت:

                            

1)  محیط کورتف (Kortof’s Medium):  مواد زیر در 920 میلی لیتر آب مقطر حل شود:

Pepton ..................................... 0.8 gr,

NaCl ........................................  1.4 gr, 

NaHCO3  ................................   0.02 gr, 

Kcl ..........................................    0.04 gr, 

CaCl2 ......................................   0.04 gr,

KH2PO4  ................................    0.24 gr, 

Na2 HPO4  ..............................    0.88 gr.

به مدت 20 دقیقه آنها را بجوشانید سپس یک شب در دمای 4 درجه و بعد آن را فیلتر کرده و سپس اتوکلاو نموده و 8 تا 10% سرم خرگوش استریل غیر فعال شده به آن افزوده و pH  نهایی را به 4/7  می رسانیم.

 

2) محیط فلتچر  (Fletcher  Mediu): مواد زیر در 920 میلی لیتر آب مقطر حل شود:

Peptone  .................................    0.3 gr;

Beef Extract  ..........................   0.2 gr;

NaCl  .......................................  0.5 gr;

Agar  .......................................   1.5 gr;

محلول فوق را به مدت 15 دقیقه در دمای 121 درجه اتوکلاو نموده و 8 تا 10% سرم خرگوش استریل غیر فعال شده به آن افزوده و pH  نهایی را به4/7  می رسانیم.

 

3)  محیط استوارت  (Stuart’s  Medium): مواد زیر در 995 میلی لیتر آب مقطر حل شود:

Asparagine  .................................   0.132 gr;

NH4Cl  .......................................    0.268 gr;

MgCl2-6H2O ............................     0.406 gr;

NaCl  .......................................  1.808 gr;

Na2 HPO4  ..............................    0.666 gr.

KH2PO4  ................................    0.087 gr, 

Phenol red .............................    0.01 gr;

Glycerine ...............................    5.0 ml;

 

محلول فوق را به مدت 15 دقیقه در دمای 121 درجه اتوکلاو نموده و 8 تا 10% سرم خرگوش استریل غیر فعال شده به آن افزوده و pH  نهایی را به 7.4 می رسانیم.

 

4) محیط اختصاصی EMJH  که به صورت تجاری توسط شرکت دیفکو و یا شرکت BBL تهیه و توزیع می گردد.

5) محیط اختصاصی  GRA Sinaکه در آزمایشگاه تحقیقاتی لپتوسپیروز  تهیه می گردد و اکنون جایگزین محیط EMJH شده و بشکل های مایع و نیمه جامد همراه با آنتی بیوتیک جهت جداسازی باکتری در فیلد مورد استفاده قرار می گیرد و از کارایی بسیار خوبی برخوردار می باشد. در صورت نیاز می توانید سفارش خرید این محیط را به آزمایشگاه تحقیقاتی لپتوسپیروز ارسال نمایید.

 

 

منابع برای مطالع بیشتر:

1-  گزارشات بخش انگل شناسی مؤسسه رازی حصارک، سالهای 1339-1340   

2-  صباغیان، حسین: وضع کنونی لپتوسپیروز در گاوداریهای اطراف تهران، پایان نامه شماره 417 سالهای 1339-1340

3-  مقامی، غلامرضا: بررسی نقش لپتوسپیروز در بچه اندازی ماده گاوهای اطراف تهران، انتشارات سازمان دامپزشکی شماره 20 صفحه 50 تا 60  سال 1359

4- محرمی، مجتبی: بررسی سرواپیدمیولوژیک لپتوسپیروز در دامداریهای اطراف تهران، پایان نامه شماره 1928 سالهای 1369-1370

5- طالبخان گروسی، مسعود و همکاران: بررسی سرواپیدمیولوژی آلودگی لپتوسپیرایی در گاوداریهای صنعتی اطراف مشهد، کنگره ملی بیماریهای قابل انتقال بین انسان و دام. مشهد سال 1375 صفحه 35

6-  وندیوسفی، جلیل- مرادی بیدهندی، سهیلا و اهورایی، پرویز: یافته های تازه پیرامون لپتوسپیروز در مؤسسه رازی. پژوهش و سازندگی سال 1373 صفحه 72-75

7-  روزنامه کیهان  مورخ 3/4/78 و روزنامه سلام (فروردین 1378)

8- عبداله پور  غلامرضا ، راد  محمدعلی:  بررسی سرواپیدمیولوژی لپتوسپیروز در دامها.  سمینار زئونوزها، تهران، دیماه 1368  صفحه 134-142

9-  عبداله پور  غلامرضا:  بررسی واکنش سرولوژیک لپتوسپیروز گاوهای واکسینه شده با واکسن دوگانه هارجو-پومونا.  فصل نامه دامپزشک 1377 دوره 1 شماره 4 صفحه 58-63

10- حمیدرضا هنرمند- سعیداشراقی - محمدرضاخرمی‌زاده- فریبرزمنصور قناعی-  محمدصادق فلاح - محمود رضوانی- غلامرضا عبداله پور:  بررسی انتشار موارد مثبت لپتوسپیروز در استان گیلان به روش الیزا  . مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان – دوره چهاردهم شماره 54  صفحه 59-65

11-  حسن پور، ع – فرتاشوند، م – مقدم، ق – عبداله پور  غلامرضا – آموغلو، ب – مسافری، ص -  تعیین میزان شیوع سرولوژیک آلودگی به لپتوسپیرا در گاوهای شیری اطراف تبریز. پژوهش و سازندگی شماره 74 بهار 1386  صفحه 67-77

12-  حاجی حاجیکلائی محمد رحیم، مسعود قربانپور، محمد مهدی کمیلیان،  عبداله پور غلامرضا:   مطالعه آلودگی  به  لپتوسپیرا  در افراد در معرض تماس مستقیم و غیر مستقیم با حیوانات در سطح شهر اهواز. مجله دامپزشکی ایران – شماره یک دوره چهارم   1387  صفحه 14-23

13-  عبداله پور غلامرضا، ستاری سعید:  لپتوسپیروز بیماری بازپدید و اهمیت آن در ایران  . ماهنامه نظام دامپزشکی –  شماره شش  دوره 31  سال 1387  صفحه 28-32

14-  محسن ایماندار، علی حسن پور، سعید عسگرلو، غلامرضا عبداله پور، محمد حسین صادقی زالی، منصور خاکپور: بررسی آلودگی سرمی سروتیپ های مختلف لپتوسپیرا در کارگران کشتارگاه صنعتی دام شهرستان خوی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان دوره  شانزدهم شماره 2  تابستان ۱۳۹۰ صفحه: 77-85

15-  حیدری بختیار، محمد رحیم حاجی حاجیکلایی، مسعود قربانپور نجف آبادی، غلامرضا عبداله پور، فروغ جافری، ناهید متقیان، زهرا علی پور و الهام رضایی(1390): بررسی شیوع سرمی آلودگی به لپتوسپیرا در بین دانشجویان دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز. مجله دامپزشکی ایران، دوره 7 شماره 4 زمستان 1390 صفحه 12-21

16-  عبداله پور غلامرضا، افتخاری زهره، ستاری سعید، موسی خانی فرهاد، علی قاضی نفیسه، بررسی سرولوژی لپتوسپیروزیس در گوساله های نر در گاوداری های نیمه صنعتی اطراف تهران. مجله پژوهش و سازندگی 93 شماره 4 سال 1390 صفحه 33-38

17-  رامین علی قلی، عبداله پور غلامرضا، عزیززاده فرید، قهرمانی پریا، مسعودی امیر، رامین سینا (1392) جستجوی پادتن­های ضد لپتوسپیرا درسرم خون گاو و گوسفندان ارومیه. مجله دامپزشکی ایران شماره 3 دوره 9 صفحه: 54-61

18- محمد رحیم حاجی حاجیکلایی، علیرضا سازمند، غلامرضا عبداله پور و سید حسین حکمتی مقدم:  بررسی سرو لوژیکی آلودگی به لپتوسپیرا در شتر: یک مطالعه استانی.  مجله تحقیقات دامپزشکی (دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران)، دوره 68 شماره 2  (1392): 121-125

 

19- Abdollahpour G., English A W. and Taslar I. (1996): Isolation of Leptospira interrogans serovar Grippotyphosa from a heifer in New South Wales. Australian Veterinary Journal (73) 3: 109-110

 

20-  Ebrahimi, A., Alijani L., Abdollahpour G. (2003);   Serological survey of human leptospirosis in tribal areas of Farsan and Koohrang cities.  Iranian Journal of Medical Science, Vol 28, No. 2, June. 93-96

 

21- Haji Hajikolaei M.R.,  Gorbanpour Najafabadi, M.; Abdollahpour G. (2005); Serological study of Leptospirosis  in cattle in Ahvaz: J Fac Vet Med Uni Tehran, 60(1): 7-14.

 

22- Haji Hajikolaei M.R.,  Gorbanpour, M.;  Haidari, M.; Abdollahpour G. (2005); Comparison of Leptospiral Infection in the Horse and Donkey. Bull Vet Inst Pulawy. 49(2): 175-178

 

23- Haji Hajikolaei M.R.,  Gorbanpour, M.; Abdollahpour G. (2006); Seroprevalence  of Leptospiral Infection in Bufalo (Bubalus bubalis). Bull Vet Inst Pulawy. 50(3): 341-344

 

24- H Honarmand, S Eshraghi, MR Khorramizadeh, RA Hartskeerl, FM Ghanaei, Abdolahpour G. and  MR Eshraghian (2007); Distribution of hِuman leptospirosis in Guilan province, northern Iran. Iranian J Publ Health, Vol. 36, No.1, pp.68-72

 

25- Sakhaee E., Abdollahpour G., Bolourchi M., Hasani Tabatabayi AM and Sattari Tabrizi S. (2007) Serologic and bacteriologic diagnosis of bovine. leptospirosis in Tehran suburb dairy farms. Iranian Journal of Veterinary Research, University of Shiraz, Vol. 8, No. 4, Ser. No. 21, 325-332

 

26- Haji Hajikolaei M.R.,  Gorbanpour, M., Gharibi, D. and Abdollahpour, G. (2007): Serologic study on leptospiral infection in sheep in Ahvaz, southwestern Iran. Iranian Journal of Veterinary Research, University of Shiraz, Vol. 8, No. 4, Ser. No. 21, 333-336

 

27- Haji Hajikolaei M.R.,  Gorbanpour, M., Keshavarzi-Yangabadi, M. and Abdollahpour, G. (2007): Seroprevalence of leptospiral infection in goat of Ahvaz. Journal of Veterinary Research, University of Tehran, Vol. 62, No. 4, 93-96

 

28- Avizeh, R., Gorbanpour, M., Hatami, S. and Abdollahpour, G. (2008): Seroepidemiology of canine leptospirosis in Ahvaz, Iran. International Journal of Veterinary Research, University of Tehran, Vol. 2, No. 1, 75-79.

 

29- Tooloei M, Abdollahpour, G, Karimi H, Hasanpor A (2008), Prevalence of Serum Antibodies Against Six Leptospira Serovars in Sheep in Tabriz, Northwestern Iran, Journal of Animal and Veterinary Advances 7: 450-455

 

30- Khorami, N.; A. Malmasi; S. Zakeri;  T. Zahraei Salehi; G. Abdollahpour; S. M. Nassiri and A. Nejati (2009) Screening urinalysis in dogs with urinary shedding of leptospires, Comp Clin Pathol, Springer online 13 May, 1-4.

 

31- Abdollahpour, G., Shafighi, S.T. and Sattari Tabrizi S. (2009): Serodiagnosis of Leptospirosis in cattle in North of Iran, Gilan. International Journal of Veterinary Research, Vol. 3, No. 1, 7-10.

 

32- Hassanpour, A., Monfared, N., Abdollahpour, G and Satari, S. (2009), Seroprevalence of leptospiral infection in horses in Tabriz – Iran. Journal of Bacteriology Research Vol. 1(8), pp. 097-100, November, 2009, 97-100

 

33- Sakhaee E., Abdollahpour G., Bolourchi M. and Sattari Tabrizi S. (2010), Comparison between microscopic agglutination test (MAT) and enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA) for detection of leptospiral antibodies in cattle. Comp Clin Pathol, 19 (1): 5-9.

 

34- Honarmand, H., Abdollahpour, G., Eshraghi, S.S. Comparison of Two ELISA Methods for the Laboratory Diagnosis of Acute Leptospirosis, Iran J Med Sci June 2010; Vol 35 No 2: 116-121

 

 35- Shafighi, S.T.,  Abdollahpour, G.,  Zahraei Salehi, T. and Tajbakhsh, H. (2010): Serological and bacteriological study of Leptospirosis in slaughtered cattle in North of Iran (Rasht),  African Journal of Microbiology Research, Vol. 4, No. 20, 2118-2121.

 

36- Sakhaee E., Abdollahpour G., (2011): Detection of leptospiral antibodies by microscopic agglutination test in north-east of Iran, Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine, 227-229

 

37- Torki E., Abdollahpour G., Afshari, Gh. ; Rajabion M. ; Raeesian, M. ; Shahabi M. and

          Motaghinejad, M. (2010): Pleural effusionandcardiacdisplacement in a heifer:a casereport, International Journal of Veterinary Research, Vol. 4, No. 4, 269-271.

 

38- Bahari, A.; Abdollahpour, G.; Sadeghi-Nasab, A.; Sattari Tabrizi, S.; Yavari, M. and Dadmehr, B.  (2011): A serological survey on leptospirosis in aborted dairy cattle in industrial farms of Hamedan suburb, Iran. Iranian Journal of Veterinary Research, Shiraz University, Vol. 12, No. 4, Ser. No. 37, pp. 337-339

 

39- Hassanpour, A.; Imandar, M.; Abdollahpour, G., Mahsayekhi, M., (2011): Seroprevalence of Leptospiral Infection in Ewes in Khoy – Iran. Advances in Environmental Biology, 5(8): 2033-2038

 

40-  A. Hassanpour, S. Asgarloo, M, Imandar, M. Mashayekhi, G. R. Abdollahpour and S. Safarmashaei  (2012): Seroepidemiologic Study  of  Goat leptospirosis in Khoy – Iran. Journal of Animal and Veterinary Advances Vol. 11(2), pp. 229-233

 

41-  Hamali, H.; Jafari Joozani, R and Abdollahpour, G. (2012): Serodiagnosis and molecular survey on leptospiral abortions in the dairy cattle of Tabriz, Iranian Journal of Vet Res, (Shiraz Uni), Vol. 13, No. 2, Ser 39,: 120-125

 

42-  Khousheh, Y., A. Hassanpour, G.R. Abdollahpour and S. Mogaddam (2012): Seroprevalence of Leptospira Infection in Horses in Ardabil-Iran. Global Veterinaria 9 (5): 586-589

 

43- Jahed Dashliboron,  O., A. Hassanpour and G.R. Abdollahpour (2013): Serological Study of Leptospirosis in Horses in Gonbad, Iran. Global Veterinaria 10 (1): 51-54, 2013 

 

44- Malek, Sh; Gholamreza Abdollahpour; Alireza Bahonar (2013): Serological and bacteriological study of leptospirosis in dairy herds and feedlot in Tehran suburbs. Iranian Journal of Veterinary Medicine, 7(3):177-183

 

45- Mosallanejad, B.; Ghorbanpoor Najafabadi, M. ;Avizeh, R. ;Abdollapour, Gh. R. andAbadi, K. (2011) A serological survey of Leptospiral infection of cats in Ahvaz, southwestern of Iran.و Int.J.Vet.Res., 5; 1: 49-52

 

46- Mosallanejad, B, Masoud Ghorbanpour Najafabadi, Reza Avizeh, Gholamreza Abdollahpour, (2013) A Serological Survey on Leptospiral Infection Among Wild Rats (Rattus rattus) of Ahvaz District, Southwest of Iran: A Preliminary Study,  Jundishapur J Microbiol. 2013;6(10):e8333

 

47- Khalili M., Askari N., Sakhaei E., Ghezeljeh AM., Abdollahpour G. (2014): Serological Survey of Human Leptospirosis in Southeast Iran. Online Journal of Veterinary Research, Volume 18(1): 29-34

 

48- Foroutani, P., Hossein Hamali, Raziallah Jafari-Joozani, Gholamreza abdollahpour, Katayoon Nofouzi and Gholamreza Norsaadat, (2014): A survey on abortions caused by Leptospira spp. in sheep flocks located on the suburb of Tabriz –Iran. Journal Klagenfur Austria, 21 (1): 1