سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط
سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط

تصفیه آب خانه سوهانک


تصفیه آب خانه سوهانک
 

تصفیه خانه سوهانک یکی از جدیدترین تصفیه خانه های آب ایران به شمار می رود که در شمال شرقی شهر تهران و در ارتفاع 1700 متری از سطح دریا در انتهای بزرگراه لشگرک واقع شده است.

5-1- ظرفیت و محدوده کاری
احداث تصفیه خانه سوهانک در سال 1379 توسط دو شرکت پیمان آبگیران و ماشین سازی ویژه به عنوان پیمانکارهای ساختمانی و تأسیساتی آغاز و بعد ازگذشت حدود 4 سال در سال 1383 به بهره برداری رسید. ظرفیت اسمی این تصفیه خانه 5/7 متر مکعب بر ثانیه بوده که در شرایطی تا 9 متر مکعب بر ثانیه قابل افزایش می باشد.
آب خام ورودی این تصفیه خانه از دو منبع سد لار و چاه های جاجرود تأمین می شود. آب خام ورودی از سد لار توسط تونل سرپوشیده لوارک به طول 45 کیلومتر و قطر 6/3 متر به تصفیه خانه انتقال یافته و از ضلع شمالی به روش ثقلی وارد تصفیه خانه می شود. آب صاف در مخازن داخل تصفیه خانه ذخیره و به شبکه آبرسانی انتقال می یابد. این تصفیه خانه توانایی تأمین بیش از 25 درصد آب شرب شهر تهران را دارد.

5-2- وضعیت مالکیت تصفیه خانه
تصفیه خانه سوهانک در ارتفاع 1700 متری از سطح دریا و در شمال شرقی شهر تهران در منطقه سوهانک واقع شده است. راه دسترسی اصلی این تصفیه خانه از طریق بزرگراه لشگرک (بلوار ارتش) شهر تهران می باشد. مساحت کل اراضی این تصفیه خانه حدود 6 هکتار است. مالکیت زمین تصفیه خانه در اختیار "شرکت آب و فاضلاب شهر تهران" است که سند آن نیز در اختیار شرکت است. از لحاظ جغرافیایی این تصفیه خانه از شرق در مجاورت خیابان ناز آباد، از شمال باغ فردیس، از جنوب بزرگراه لشگرک و از غرب قطعه زمینی که در گذشته برای احداث فاز دوم تصفیه خانه در نظر گرفته شده و هم اکنون بدون استفاده مانده قرار دارد. 


5-3- مشخصات فنی تصفیه خانه
به طور کلی ابنیه، تأسیسات و تجهیزات ایجاد شده در این تصفیه خانه را می توان به شرح ذیل طبقه بندی نمود.
 

5-3-1- کانال آب خام
آب خام تصفیه خانه سوهانک از یک کانال به طول 26/38 متر، به عرض 6 تا 5/9 متر و عمق 4 تا 8/6 متر تأمین می شود. اندازه گیری دبی آب ورودی نیز در این کانال انجام می گیرد.

5-3-2- حوضچه اختلاط سریع
این تصفیه خانه دارای چهار حوضچه اختلاط سریع به حجم 175 متر مکعب با چهار همزن ملخی معمولی 16 کیلوواتی می باشد.

.5-3-3- حوضچه های زلال ساز
این تصفیه خانه دارای 8 حوضچه زلال ساز از نوع پولساتور به ابعاد 5*7/28*4/42 متر بوده و هر حوضچه نیز دارای یک پمپ خلأ با قدرت 15 کیلووات و دبی ماکزیمم هوای 2221 متر مکعب بر ساعت می باشد. هشت عدد قیف لجن با ظرفیت 7/21 متر مکعب نیز در هر حوضچه برای تخلیه لجن تعبیه شده است.

5-3-4- صافی های شنی
فرآیند فیلتراسیون آب در این تصفیه خانه توسط بیست و چهار  زوج صافی شنی از نوع آکازور V تند ثقلی با مساحت 150 متر مربع انجام می گیرد. دانه بندی ماسه های مورد استفاده در این صافی ها بین 4/0 و 9/0 میلی متر تغییر می کند. ضخامت کل لایه های ماسه بین 80 و 90 سانتی متر متغیر می باشد. ضریب یکنواختی دانه های ماسه (UC) معادل 2 و اندازه موثر (ES) آن ها معادل 1 میلی متر می باشد.

5-3-5- مخازن ذخیره آب صاف
آب صاف این تصفیه خانه به دو مخزن ذخیره آب که هر کدام 10 هزار متر مکعب ظرفیت دارند و در ضلع جنوبی تصفیه خانه واقع شده اند هدایت می گردد.

5-3-6- پست برق اضطراری
پست برق اضطراری تصفیه خانه به مساحت 160 متر مربع در قسمت جنوبی تصفیه خانه و در مجاورت مخازن آب تصفیه شده قرار دارد. در مواقع اضطراری یک دستگاه ژنراتور سه فاز با ظرفیت نامی تولید برق 725 کیلووات و ولتاژ 400 ولت که موتور دیزل آن توانایی تولید 634 کیلووات قدرت را دارا می باشد جهت تأمین برق این تصفیه خانه پیش بینی گردیده است.

5-3-7- فرآیند تصفیه آب
در تصفیه خانه سوهانک فرآیند تصفیه آب از نوع شیمیایی، فیزیکی و میکروبی می باشد که طی آن کدورت و بار میکروبی آب خام تا میزان مطلوب استاندارد کاهش یافته و همچنین اصلاح و کاهش برخی املاح و ترکیبات شیمیایی نیز انجام می گیرد. فرآیند تصفیه آب در این تصفیه خانه شامل مراحل زیر است:

•    کلر زنی مقدماتی
•    تهیه و تزریق مواد شیمیایی
•    اختلاط سریع
•    زلال سازی
•    صاف سازی
•    کلر زنی نهایی
•    ذخیره سازی

5-3-7-1- مرحله کلرزنی مقدماتی
هدف از کلر زنی آب خام سالم سازی آب ورودی به تأسیسات به منظور اکسیداسیون و حذف نسبی آلاینده های آلی مولد بو و طعم نامطلوب، حذف نسبی آلاینده های معدنی مولد رنگ مانند آهن، منگنز، فلزات سنگین و ته نشینی آنها در مرحله زلال سازی و جلوگیری از رشد بعدی میکرو ارگانیسم ها و گیاهان آبی در تأسیسات تصفیه خانه است. کلرزنی آب خام باید در حدی انجام شود که مقدار کلر آزاد باقیمانده در زیرصافی حداقل در حدود  ppm 2/0 تا ppm 3/0 باشد.

5-3-7-2- فرآیند تهیه و تزریق مواد شیمیایی
کلرورفریک به عنوان ماده منعقد کننده با خلوص 40 درصد در مخازنی با ظرفیت 270 متر مکعب در این تصفیه خانه ذخیره گردیده و پس از آماده سازی در مخازن انحلال توسط سیستم تزریق و خطوط انتقال به کانال آب خام تزریق می گردد. آهک نیز جهت تنظیم pH و بهبود فرآیند انعقاد، به صورت شیر آهک آماده و به کانال آب خام تزریق می گردد. به منظور به دست آوردن لخته های بزرگتر و سنگین تر و به خصوص در زمستان (زمانی که دمای محیط کمتر از 12 درجه سانتی گراد می شود) از پلی الکترولیت به عنوان کمک منعقد کننده استفاده می گردد. مقدار تزریق مواد شیمیایی توسط آزمایشگاه به وسیله آزمایشی به نام جارتست تعیین و به واحد بهره برداری اعلام می گردد.

5-3-7-3- مرحله اختلاط سریع

به منظور سرعت بخشیدن به عمل انعقاد لخته ها در این مرحله مواد شیمیایی مورد استفاده در فرآیند تصفیه در زمانی بسیار کوتاه و با سرعت زیاد توسط همزن مکانیکی با آب مخلوط می شوند.
 
5-3-7-4- فرآیند زلال سازی
زلال سازهای این تصفیه خانه از نوع پولساتور می باشند. در این حوضچه ها عمل انعقاد، لخته سازی و ته نشینی مواد انجام می گیرد. اساس کار سیستم پولساتورها بر توزیع متناوب و جریان یکنواخت و عمودی آب خام از کف و عبور از یک توده لجن معلق استوار می باشد. هر واحد پولساتور از یک مخزن به شکل مکعب یا مکعب مستطیل تشکیل شده که در کف آن تعدادی لوله سوراخ دار و صفحات مورب جهت توزیع یکنواخت آب خام و در بالای آن تعدادی لوله یا کانال سوراخ دار جهت جمع آوری آب زلال قرار دارد. در پولساتورها آب خام به محفظه ای ارسال گردیده که هوای داخل آن توسط یک پمپ خلأ مکیده می شود. پس از آن با شکسته شدن این خلأ با توجه به فشار ایجاد شده جریان آب به سوی لوله های سیستم توزیع هدایت می شود. تکرار این فرآیند جریان متناوب یکنواختی را در پولساتور به وجود می آورد. عبور عمودی جریان آب از ابر لجن تأثیر بسیار زیادی (97 تا 98 درصد) در حذف فلوک ها دارد.

5-3-7-5- مرحله صاف سازی
حذف نهایی مواد معلق (کلوئیدی) از آب و فلوک های ریز که در مرحله زلال سازی ته نشین نشده اند در صافی ها انجام می گیرد. پس از گذشت چند ساعت از کارکرد صافی به دلیل گرفتگی فضای میان دانه های ماسه توسط ذرات همراه آب افت فشاری به وجود می آید که باعث کاهش راندمان صافی می شود. برای برطرف کردن این مسأله صافی ها توسط آب و هوا به صورت معکوس در دوره های متناوب زمانی شستشو شده و پساب حاصل ازشستشو به استخر جمع آوری آب شستشوی صافی ها انتقال می یابد. حداکثر کدورت آب خروجی از صافی ها NTU 1 می باشد و 95 درصد اندازه گیری های انجام شده ماهانه بر اساس پایش چهار ساعته نباید از NTU  3/0 تجاوز نماید.

5-3-7-6-  مرحله کلرزنی نهایی
کلرزنی نهایی به منظور گندزدایی و تأمین کلر آزاد باقیمانده در آب خروجی انجام می گیرد. کلرزنی نهایی در حدی انجام می شود که مقدار کلر آزاد باقیمانده در خروجی تصفیه خانه طبق دستور معاونت نظارت بر بهره برداری و تأیید مدیریت امور نگهداری و بهره برداری تصفیه خانه ها باشد.

5-3-7-7-  ذخیره سازی
آب صاف در دو مخزن 10 هزار مترمکعبی جمع آوری گردیده و از آنجا به مخازن ذخیره سطح شهر انتقال می یابد.

5-3-8- مواجهه با شرایط اضطراری در فرآیند
مقدار آب ورودی قابل تصفیه توسط تصفیه خانه ارتباط تنگاتنگی با میزان کدورت آب خام ورودی دارد. در جدول 5-1  ارتباط بین این دو پارامتر در تصفیه خانه سوهانک ارائه شده است.

جدول 5-1- میزان آب خام قابل تصفیه توسط تصفیه خانه سوهانک در کدورت های مختلف


بیشتر از 2000 ******2000-1500***1500-1000**1000-700**100-700کمتر از 100*
ظرفیت به صفر می رسدظرفیت به شدت کاهش می یابدظرفیت به نصف کاهش می یابدکمتر از 47/57/5ظرفیت آبگیری m3/s

* کدورت خروجی کمتر از NTU 3/0
** کدورت خروجی کمتر از NTU 5/0 – 3/0
*** کدورت خروجی کمتر از NTU 1

5-3-9- ذخیره سازی
آب صاف در هر یک از فاز های تصفیه خانه در دو مخزن 12500 مترمکعبی جمع آوری گردیده و از آنجا به مخازن ذخیره سطح شهر انتقال می یابد.
 
5-3-10- ایستگاه پمپاژ
فاز قدیم تصفیه خانه سوهانک دارای یک پمپ سانتریفوژ چهار طبقه با قدرت 200 کیلو وات و دبی 400 متر مکعب بر ساعت می باشد و فاز جدید تصفیه خانه نیز دارای دو پمپ سانتریفیوژ پنج طبقه با قدرت 99 کیلو وات و دبی 200 متر مکعب بر ساعت است. این پمپ ها جهت انتقال آب به مخازن مرتفع از قبیل مخازن شهران در نظر گرفته شده که در شمال ساختمان اداری در زیر زمین واقع شده اند. کنترل این ایستگاه پمپاژ بر عهده تله متری است و اکثر مواقع مورد استفاده قرار نمی گیرد.

5-3-11- ساختمان اداری
این تصفیه خانه دارای ساختمان اداری به مساحت 350 متر مربع می باشد که دو طبقه بوده و شامل دفاتر مدیریتی، اداری، بهره برداری و آزمایشگاه می باشد.

5-3-12- سالن صافی ها
تجهیزات کنترل و بهره برداری صافی ها در هریک از فازهای  تصفیه خانه در یک سالن صافی با ابعاد 5*120 متر قرار دارند که به صورت طولی در راستای عرض صافی ها قرار گرفته و دارای دو طبقه می باشد. در طبقه بالایی تجهیزات کنترلی و در طبقه پایین شیرآلات خروجی و شستشوی صافی ها و نیز تجهیزات تنظیم کننده سرعت آب صافی که از نوع سیفون و شناور می باشند قرار دارند. در فاز قدیم برای هر صافی و در فاز جدید برای هر زوج صافی تجهیزات مجزایی در نظر گرفته شده است.

5-3-13- ساختمان مواد شیمیایی
تصفیه خانه سوهانک دارای ساختمان مواد شیمیایی واقع در ضلع شمالی تصفیه خانه بوده که مجهز به تجهیزات کلرزنی، تهیه شیر آهک و تززیق کلرورفریک می باشد. تجهیزات مربوط به آماده سازی و تزریق کلرورفریک در فاز قدیم شامل یک پمپ انتقال 5/3 کیلوواتی، دو مخزن تزریق 20 متر مکعبی و چهار پمپ تزریق دیافراگمی و در فاز جدید نیز شامل یک پمپ انتقال 5/5کیلوواتی، دو مخزن تزریق 20 متر مکعبی و چهار پمپ تزریق دیافراگمی می باشد. همچنین مخازن ذخیره کلرورفریک که شامل دو مخزن ذخیره 450 متر مکعبی برای فاز قدیم و چهار مخزن ذخیره 141 متر مکعبی برای فاز جدید است در مجاورت ساختمان مواد شیمیایی و در قسمت شمالی آن قرار دارند.
این تصفیه خانه دارای یک دستگاه کلریناتور تحت خلأ با ظرفیت 40 کیلوگرم بر ساعت برای کلر زنی اولیه و یک دستگاه کلریناتور تحت خلأ با ظرفیت 40 کیلوگرم بر ساعت برای کلر زنی نهایی می باشند. برای نگهداری کپسول های کلر از اتاقی در شمال ساختمان مواد شیمیایی و در مجاورت مخازن کلرورفریک استفاده می شود. تجهیزات کلرزنی ذکر شده دارای قسمتی مجزا در ساختمان مواد شیمیایی بوده که به دلیل خطرهای احتمالی ناشی از گاز کلر این قسمت مجهز به سیستم های ایمنی لازم از قبیل سنسور های نشت یاب کلر و سیستم تهویه می باشد. بخش غربی ساختمان مواد شیمیایی به منظور نگهداری آهک و تهیه و تزریق شیر آهک استفاده می شود. تجهیزات مربوط به تهیه و تزریق شیر آهک شامل یک مخزن انحلال 50 متر مکعبی، دو همزن 5/3 کیلوواتی، یک همزن 5/1 کیلو واتی، دو همزن 3 کیلو واتی و دو پمپ تزریق 6/3 کیلوواتی با دبی 20 متر مکعب بر ساعت می باشد.


5-3-14- کار گاه فنی و انبار تجهیزات
کارگاه فنی با مساحت 145 متر مربع در قسمت شمالی تصفیه خانه و در مجاورت ساختمان مواد شیمیایی در نظر گرفته شده که شامل کارگاه مکانیک، برق و انبار تجهیزات می باشد. این کارگاه شامل تجهیزات جوشکاری، تراشکاری، آهنگری, تأسیسات لوله کشی, تعمیر شیرآلات و پمپها و کمپرسورها، نگهداری و تعمیرات تابلوهای صنعتی و تعمیرات تأسیسات و روشنایی تصفیه خانه می باشد.

5-3-15- انبار خدماتی
انبار خدماتی این تصفیه خانه به عنوان اتاقی مجزا در ساختمان کارگاه فنی در نظر گرفته شده و حدود 25 مترمربع فضا را به خود اختصاص داده است.

5-3-16- آزمایشگاه
آزمایشگاه تصفیه خانه سوهانک به مساحت 50 مترمربع در ساختمان اداری واقع بوده و دارای تجهیزات به شرح جدول 5-2 می باشد.

آب مقطرگیری1
اون1
پی.اچ متر1
ترازوی دیجیتالی1
دستگاه جار1
دستگاه کلر سنج آنلاین 1
بن ماری1
اسپکتروفتومتر12
کدورت سنج1
هدایت سنج1
هود آزمایشگاهی2
دستگاه پی.اچ متر آنلاین1
شیکر1
میکروسکوپ1
همزن مغناطیسی1
اسپکتروفتومتر1
راکتور COD1
یخچال1

شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور

"معاونت نظارت بر بهره برداری"













جهت اطلاع از مطالب به روز سایت به کانالهای ما در شبکه های اجتماعی بپیوندید.