سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط
سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط

خدمات بهداشتی اولبه P.H.C

خدمات بهداشتی اولبه P.H.C

مقدمـه:

 

تا اواخر دوران قاجار هیچگونه نشانه ای ازتشکیلات منظم و قانونی برای مدیریت امر بهداشت و درمان مملکت در دست نیست. سرتاسرکشور آماج یورشهای قحطی و بیماریهای واگیر دار بصورت اپیدمی بود. تنها تعدادی بیمارستان که اکثر آنها راخارجی ها اداره می کردند در گوشه و کنار مملکت وجودداشت. اولین قدم در راه تشکیل یک مرجع قانونی برای رسیدگی به سلامت مردم در کشور با تشکیل شورایی به نام هیئت صحیه (مجلس صحت) در محل دارالفنون برداشته شد و درسال 1300 وزارتخانه جدیدی بنام وزارت صحیه و فواید عامه تاسیس گردید. با تشکیل وزارتخانه و ادغام مجلس صحت با آن ،این مجلس به شورای عالی صحیه تغییر نام یافت ودر سال 1305 اداره جدیدی به نام اداره کل صحیه عمومی مشغول به کار شد. باید دانست که در این سالها اکثرامور بهداشت شهری از قبیل نگهداری واداره شیرخوارگاه ها ،یتیم خانه ها و حمامهای عمومی جزءوظایف شهرداریها بود.در تاریخ 28/6/1320شمسی وزارت بهداری با تشکیلات جدید تاسیس گردید. در این سال امور بهداشت و درمان شکل قانونی یافت و برنامه هایی برای آن تدوین گردید. در سال 1332 اداره کل مهندسی بهداشت محیط وزارت بهداری تأسیس گردید و یکی از اهداف آن اجرای طرحهای توزیع آب سالم برای شهرها و روستاهای کشور بود که موفقیتهای زیادی بدست آورد و در سال 1342 بمنظورتأمین و تربیت نیروی انسانی دوره مهندسی بهداشت در دانشکده فنی و بهسازی محیط دربهداری شروع بکار نمود. شایان ذکر است در خرداد ماه 1334 قانون مربوط به مقررات پزشکی ، دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی تصویب گردید و در تبصره 12 ماده 39 آنرا اعلام نمود وزارت بهداری و شهرداریها مکلفند مراکزی که مواد دارویی و یا غذایی یاآشامیدنی می سازند یا می فروشند را بازدید و در صورت مغایرت با اصول بهداشتی اخطارصادر نمایند  ودر صورت تخلف برابر مقررات اقدام نمایند که از جمله وظایف بهداشت محیط اجرای قسمتی از قانون فوق بود. در تیرماه 1346 قانون مواد خوردنی،آشامیدنی تصویب گردید. و در سالهای 1347 و 1354 مورد اصلاح قرار گرفت و دستورالعملهای لازم را در مورد ساخت، توزیع و فروش مواد غذایی وآشامیدنی تعیین و مجازات متخلفین مربوطه را نیز اعلام کرد. در خرداد سال 1367قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت توسط مجلس شورای اسلامی تصویب گردید و بند2ماده 1 وظایف بهداشت اعلام می دارد: تأمین بهداشت عمومی و ارتقاء سطح آن از طریقاجرای برنامه های بهداشتی خصوصاً در زمینه بهداشت محیط ، مبارزه با بیماریها،بهداشت خانواده ، مدارس و آموزش بهداشت از وظایف وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی می باشد. بدیهی است که تا تاریخ فوق بهداشت محیط در سطح وزارتخانه تحت عنوان مدیریت بهداشت محیط فعالیت می نمود.

و سال 1367 با ایجاد سیستم های شبکه بهداشتی درمانی بعنوان یکی از اصول P.H.C انجام وظیفه می نماید ومسئولیت آبرسانی روستاها نیز از سال 67 به وزارت جهاد سازندگی واگذار گردید .بهداشت به معنی سلامت کامل جسمی ،روانی و اجتماعی است نه فقط فقدان بیماری، لذا خدمات بهداشتی اولیه بعنوان کلید رسیدن به هدف بهداشت برای همه تا سال 2000 میلادی بعنوان یک هدف اجتماعی تعین شد تا تمامی مردم جهان با رسیدن به سطح قابل قبولی از نظر بهداشت ، بتوانند از یک زندگی سالم و سودمند برخوردار گردند، خدمات بهداشتی اولیه هسته اصلی نظام بهداشتی کشور و جزء جدایی ناپذیر توسعه ی اقتصادی، اجتماعی جامعه را تشکیل می دهد. خدمات بهداشتی اولیه: 1ـ آموزش بهداشت با تاکید بر مهمترین مسائل 2ـ تامین آب آشامیدنی سالم و بهسازی اساسی محیط 3ـ ایمن سازی بر علیه بیماریهای عمده ی عفونی 4ـ مراقبت از گروه آسیب پذیر جامعه (مادران و کودکان) و تنظیم خانواده 5ـ تغذیه و اصلاح روشهای نگه داری مواد غذایی 6ـ پیشگیری از بیماریها ی شایع و بومی و کنترل آنها 7ـ درمان مناسب بیماریها و حوادث 8ـ پیش بینی و تدارک داروهای اساسی و مورد نیاز 9ـ بهداشت روانی 10ـ بهداشت دهان و دندان 11 ـ بهداشت حرفه ای تعریف بهداشت محیط: بهداشت محیط عبارتست از کنترل عواملی ازمحیط زندگی که به گونه ای روی سلامت جسمی ، روانی و اجتماعی انسان تأثیر میگذارند. وظایف کلی بهداشت محیط: 1- کنترل بهداشت آب آشامیدنی: بهداشت محیط به منظور حفظ سلامت و بهداشت مردم مکلف است کیفیت آب آشامیدنی عمومی را از نقطه آبگیری تا مصرف از نظر بهداشت تحت نظارت مستمرقرار دهد و سازمانها ، موسسات دولتی و خصوصی تامین کننده آب آشامیدنی عمومی موظف به رعایت همه ضوابط و معیارهای بهداشتی اعلام شده از طرف وزارت بهداشت بوده و بایدهمه اطلاعات لازم برای بررسی مورد یا موارد و تسهیلات بازدید از تأسیسات را دراختیار وزارت بهداشت قرار دهند. 2- کنترل بهداشتی اماکن عمومی: بازدید و بررسی وضعیت بهداشتی اماکن عمومی شامل اماکن متبرکه و زیارتگاهها ، زائرسراها ،هتلها ، مسافرخانه ها ، آسایشگاههای سالمندان ، آزمایشگاهها، حمامها، حمامهای سونا، استخرهای شنا،سینماها ، پارکها ، مراکز تفریحات سالم، باشگاههای ورزشی ، ترمینالهای باربری،ترمینالهای مسافربری ،توالتهای عمومی، گورستانها و .... 3- کنترل بهداشتی مراکز تهیه وتوزیع ، مواد خوردنی ، آشامدنی و بهداشتی: این کنترل شامل کارخانه ها، کارگاهها ، سردخانه ها ، اماکن و واحدهایی که به گونه ای نسبت به تهیه و توزیع ،نگهداری و فروش مواد خوردنی، آشامیدنی و آرایشی اقدام می نمایند، میباشد. 4- کنترل مراکز بهداشتی درمانی : این کنترل شامل بیمارستانها ، درمانگاهها ، مطبها ،آزمایشـگاههای تشخیص طبـی، بخشـهایتزریقات و پانسمان ، طب هسته ای ، فیزیوتراپی ها،رادیولوژی ها، مراکز کاربرد پرتوهای یونساز در پزشکی و ... می باشد 5- کنترل مراکز آموزشی و تربیتی : این مـراکز شـامل مـدارس ، آمـوزشـگاههای تـحصیلـی ، حـوزه های علمیه ، دانشکده ها، پرورشگاه ها ، مراکز تربیتی ، شبانه روزی ها ، ندامتگاه ها ،مهدکودک ها ، آمادگی ها ، خوابگاه های مراکز آموزشی و ... می باشد. 6- بررسی های لازم در مورد تأثیرات هوا : هوای استنشاقی و سایر موارد موثر بر انسان وارائه توصیه های ضروری به مراجع زیربط جهت اقدام. 7- نظارت برامر مبارزه با بندپایان ، جوندگان و حیوانات ناقل بیمارها: (مراجع ذیربط ملزم به رعایت دستورالعملهای بهداشت محیطی می باشند) بمنظور جلوگیری از آلودگی محیط به سموم و مواد شیمیائی روشهای مبارزه از طریق بهسازی محیط ارجح می باشد. 8- ارائه دستورالعملها و توصیه های بهداشتی: ارائه ی دستورالعمل ها و توصیه های لازم بهداشتی به شهرداری ها در تنظیم روشهای جمع آوری ،حمل ونقل و دفع زباله شهر و سایر خدمات شهری 9- بهداشت محیط در روستاها : از طریق خانه های بهداشت ضمن آموزش مردم و جلب همکاری بین بخشی درزمینه مسائل بهداشت محیطی از قبیل جمع آوری ، حمل و دفع زباله، دفع بهداشتی مدفوع، کود حیوانی، بهسازی معابر و جداسازی محل نگهداری دام و طیور از محل سکونت نظارت و پیگیری لازم را داشته و در جهت بهسازی منابع و کنترل کیفی آب آشامیدنی ، جمع آوری و دفع بهداشتی فاضلاب ها ، کنترل اماکن عمومی و مراکز تهیه و توزیع و فروش موادغذایی اقدام می نماید. سطوح مختلف شبکه: سطح اول در روستا ها شامل؛ خانه ی بهداشت و مراکز بهداشتی درمانی روستایی و در شهرها شامل ؛ پایگاه بهداشتی ،و مراکز بهداشتی درمانی شهری می باشد. (واحدهای تسهیلات زایمانی ممکن است در شهرها، نقاط شهری و یا در روستاها در کنار مراکز بهداشتی درمانی فعالیت نماید. سطح دوم ، شامل مراکز بهداشت شهرستان و بیمارستان ناحیه ای، مرکز آموزش بهورزی و مرکز آموزش ماما ی روستایی است و سطـح سوم ، شامل مرکز بهـداشت استـان ، و بیمارستان منطقه ای " تخـصصی" مـی باشد. شرح وظایف واحدهای ارائه دهنده ی خدمات بهداشتی درمانی: خانـه ی بهـداشـت: واحدی مستقر در روستا و یا واحد ارائه کننده ی خدمات بهداشتی در روستا می باشد که غالبا چند روستای دیگر (روستای قمر ) را نیز پوشش می دهد. میانگین جمعیت تحت پوشش هر خانه ی بهداشت 1500 نفر منظور شده است. پرسنل خانه ی بهداشت را بهورزان زن و مرد تشکیل می دهند که با توجه به جمعیت تحت پوشش خانه ی بهداشت تعداد آنها متفاوت است. مهمترین وظایـف خانه ی بهـداشت : الف . سرشماری سالانه از جمعیت تحت پوشش ب . آموزش مردم و جلب مشارکت آنان در زمینه های مختلف ج . ارائه ی خدمات بهداشت خانواده: - مراقبتهای دوران بارداری ، زایمان و شیردهی - مراقبت از کودکان زیر 6 سال - مراقبت از دانش آموزان مدارس - مراقبتهای مربوط به تنظیم خانواده - ایـمنسـازی - پیگیری موارد ترک و یا تاخیر در مراجعه از طریق بازدید در منزل - تکمیل فرمهای مراقبت مادران باردار و فرم مراقبت کودکان ( پایش و واکسیناسیون) و مطابقت دادن آنها با دفاتر مربوطه در خانه ی بهداشت د . فعالیتهای مربوط به مبارزه با بیماریها: - بیماریابی، اجرای موازین پیشگیری و پیگیری درمان مواردیکه باید تحت مراقبت باشند مانند سل و... - تهیه ی لام خون از بیماران تب دار و مشکوک به مالاریا ، نظارت بر سمپاشی و بهسازی محیط - کمکهای اولیه و درمانهای علامتی هـ . فعالیت های بهـداشت محیـط: - بازدید از اماکن تهیه و توزیع و نگه داری و فروش مواد غذای (اماکن عمومی) و تهیه و تنظیم آمار . ( در روستاها این وظایف بر عهده ی بهورز است، ولی در صورت ایجاد مشکل و یا معرفی به مراجع بالاتر و یا معدوم ساختن این اماکن، بر عهده ی شخص کاردان یا کارشناس ، که بیشتر نقش نظارتی بر کار بهورزان و تشکیل کلاس و آموزش را دارد، است). - بهداشت محیط مدارس و بهداشت محیط کارگاهها - پیشنهاد بهسازی اساسی محیط - کلرینه کردن آبهای آشامیدنی و انجام نمونه برداری از آب برای کلر سنجی (روزانه 3 مرتبه،حداقل یک مرتبه توسط خود کاردان یا کارشناس بهداشت محیط باید انجام گیرد و بقیه ی آن بر عهده ی شخص بهورز است ) ، نمونه گیری میکروبی (ماهیانه 5 بار) و نمونه برداری شیمیایی (3 ماه یکبار) - بازدید هر ساله (اولین کار هر سال) از اعضای روستا و مسکن آنها و تهیه ی آمار و پر نمودن بخش انتهایی فرم خانوار که مربوط به بهد اشت محیط و تمام اطلاعات بهداشت محیطی از جمله، وضعیت مسکن ،حمام ، نور ،کف ،سقف ،ایمنی ، فاضلاب ،آب ، دستشویی و... است. - توجه به جمع آوری مواد زائد جامد و دفع بهداشتی زباله ها در سطح روستا - مشارکت در اجرای پروژه های بهسازی و نگه داری از آنها و . جمع آوری ، ثبت و نگهداری آمار و تنظیم گزارش مراکز بهداشتـی درمانی روستـایـی: واحدی است مستقر در روستاها که خانه ی بهداشت را در همان روستا و غالبا چند خانه ی بهداشت از روستاهای دیگر را تحت پوشش دارد. وظیفه ی اصلی مرکز درمانی روستایی ، پشتیبانی از خانه های بهداشت، نظارت بر کار آنها ، قبول یا ارجاعات و برقراری ارتباط مناسب با سطـوح بـالاتـر مـی باشد. عـلاوه بر آن وظایفی چون انجام آزمایشات تشخیص طبی توجه به بهداشت محیط کارگاهها و مدارس، بیماریابی و پیگیری برنامه ی درمان ، بررسیهای آماری و تهیه ی گزارشات نیز پیش بینی شده است. وظایف مراکز بهداشتـی درمانی شهـری ؛ هر مرکز بهداشتی درمانی شهری ، محدوده ی جمعیتی معینی را در بر میگیرد و وظایف و خدمات زیر را اجرا می گذارد؛ 1 . درمان بیماران سرپایی ،بیماریابی از میان مراجعین، مشخص کردن مواردی که باید تحت مراقبتهای ویژه قرار بگیرند و آموزش بهداشت به بیماران؛ 2 . بهداشت دهان و دندان و خدمات داندانپزشکی 3 . بهداشت خانواده 4 . مبارزه با بیماریها 5 . بهداشت محیط و بهداشت مواد غذایی 6 . بهداشت حرفه ای 7 . انجام آزمایشات تشخیص طبی و بهداشتی 8 . همکاری در آموزش نیروی انسانی پزشکی 9 . جمع آوری ،ثبت ، طبقه بندی، بررسیهای اولیه و نگه داری اطلاعات و آمار ،و تنظیم گزارشات وظایف مرکز بهداشت شهرستان ؛ مرکز بهداشت شهرستان ، واحدی است که مسئولیت و مدیریت مجموعه ی واحدها و فعالیتهای بهداشتی شهرستان را بر عهده خواهد داشت. به همین دلیل پیش بینی شده است که از خود گردانی لازم و کافی برای اعمال نظارت فعال و تدارک فنی تجهیزاتی و پشتیبانی اداری و مالی برخوردار باشد. - وظایف کلی مر کز بهداشت عبارتست از : 1 . جمع آوری و نگهداری تازه ترین اطلاعات و آماری که برای شناخت کلیه ی خصوصیات جمعیتی ، بهداشتی ، درمانی ، اقتصادی ، اجتماعی ، طبیعی و جغرافیایی حوزه ی شهرستان لازم است. 2 . جمع آوری اطلاعات و آمار مربوط به مسائل و مشکلات بهداشتی و آمار حیاتی 3 . برنامه ریزی اجرایی بر اساس دستور العمل های ابلاغ شده 4 . نظارت مستقیم بر فعالیتهای مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی و خانه های بهداشت 5 . هدایت ، نظارت و ارزشیابی فعالیتهای واحدهای تحت نظر 6 . پشتیبانی فنی و کمک به آموزش بهداشت عمومی مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی و کنترل اپیدمی ها در حوزه های شهرستان با در نظر گرفتن اولویت بیماریهای واگیر 7 . تهیه ی نقشه و اجرای پروژه های بهداشت محیط و نظارت و کمک فنی در اجرای آنها 8 . آزمایش نمونه های آب ،فاضلاب ، مواد غذایی ، و عوامل زیان آور محیط کار 9 . بهداشت هوا و پرتوها 10 . سنجش عوامل زیان آور محیط کار و ضوابط حفاظتی وسایل کار 11 . تحلیل و ارائه ی روشهای مناسبی برای مبارزه با عوامل زیان آور محیط کار 12 . اجرای مفررات بین المللی قرنطینه ای در نقاط مرزی در مورد بیماریهای قرنطینه ای (تیفوس ، تب زرد ، طاعون ، وبا ، تب راجعه و... ) 13 . آموزش حین خدمت و بازآموزی 14 . فراهم ساختن زمینه های آموزش عملی تربیت نیروی انسانی بهداشتی 15 . انجام پژوهش های کاربردی در زمینه ی فعالیتهای بهداشتی و تکنولوژی های مناسب برای ارائه ی خدمات 16 . اعمال ضوابط و مقررات بهداشت مواد غذایی 17 . پشتیبانی اداری، مالی و تدارکاتی مراکز بهداشتی درمانی روستایی و شهری و خانه های بهداشت 18 . تنظیم بودجه ی بهداشتی شهرستان و نظارت بر اجرای آن 19 . بررسی گزارشات واحدهای تابعه ، تحلیل آنها و تهیه ی گزارش نهایی و اعلام نتایج بر واحدها 20 . نظارت و همکاری در پروژه های بررسی لاروکشی در سطح شهرستان و جمع آوری و بررسی حشرات 21 . تهیه و نگه داری و توزیع واکسن بین واحدها و کنترل زنجیره ی سرما 22 . کمک به دید سنجی و شنوایی سنجی دقیق دانش آموزان معرفی شده از مراکز 23 . نظارت بر خدمات بهداشت دهان و دندان در مراکز بهداشتی درمانی شهرستان 24 . نگه داری حسابها ، تهیه ی اسناد و لیست ها و انجام پرداخت 25 . بر آورد، تامین ذخایر و توزیع تجهیزات پزشکی ،مواد دارویی و خرید وسایل 26 . صدور احکام ماموریتها و مرخصی ها و ... . منبع : ویژه نامه ی گروه بهداشت محیط مرکزبهداشت استان اصفهان مجموعه ی آموزش بهورزی - مبانی بهداشت و کار در روستا












جهت اطلاع از مطالب به روز سایت به کانالهای ما در شبکه های اجتماعی بپیوندید.



   

(جهت دسترسی به مطالب به روز به سمت چپ سایت بخش آخرین مطالب مراجعه کنید)