روشنایی محیط کار و تاثیر آن بر روی بینایی
مقدمه:
چشم: همانقدر که عضو خارقالعاده و شگفتانگیز است بهمان اندازه نیز ظریف و بیپناه و آسیبپذیر میباشد . بنابراین در هنگام کار یا هر جای دیگری باید از آن محافظت نمود.
ناراحتیهای چشمی اکثراً در ساعات کار اتفاق افتاده و ناشی از علل گوناگون میباشد. این صدمات ممکن است ناشی از ازدیاد نور، کمبود نور، پرتاب ذرات، تاثیر مواد سمی، اشعه ایکس یا سایر تشعشعات یونیزان و حرارت باشد.
تاثیر و روشنایی بر روی بینایی کارگران:
تامین نور کافی و مناسب در محل کار موجب میشود که:
1- میل و رغبت به کار در کارگر افزایش یابد.
2- دقت عمل در کار بیشتر شود.
3- راندمان و نتیجه کار افزوده گردد.
4- سلامت چشم و قدرت بینایی کارگر محفوظ مانده و خستگی اعصاب کمتر شود.
5- کار بهتر، راحتتر و دقیقتر انجام شود.
6- از میزان حوادث حین کار کاسته گردد.
تامین نور کافی و مناسب در محیط های کار:
در محیطهای کاری با نور مناسب امکان بروز هر نوع حادثه نیز کاهش مییابد. نور مناسب از طریق استفاده از نور طبیعی و مصنوعی و یا هر دو تامین میگردد. این نور میبایست دارای روشنایی کافی بوده، خیره کننده نباشد و بطور یکسان پخش شده باشد .
عوارض ناشی از ازدیاد نور:
خیرگی: مهمترین عارضه ناشی از ازدیاد نور است. این حالت در اثر برخورد مستقیم نور به چشم و یا انعکاس شعاع تابش نور از سطوح شفاف به چشم بوجود میآید.
علائم خیرگی: احساس ناراحتی و درد در چشم، کم شدن حس بینایی، ترس از نور و ریزش اشک پدید میآید. مثلاً زمانی که منبع نور به طور مستقیم در میدان دید کارگر قرار گیرد باعث بروز خیرگی میشود برای جلوگیری از بروز این مشکل منابع روشنایی بایستی به فواصل مناسبی نسبت به هم نصب شود.
عوارض ناشی از کمبود نور:
در کارگاههائیکه نور مناسب و کافی وجود نداشته باشد بخصوص در مورد کارهای ظریف و دقیق باعث اختلال و کاهش بینایی خواهد شد.
این عوارض شامل فشار در چشم، سردرد، سرگیجه خستگی، بیمیلی نسبت به کار و نیستاگموس حرفهای میباشد.( بیماری نیـسـتاگـموس سـبب بـروز حـرکـات غیـر طبیعی در چشم می شود.)
چه عاملی سبب بروز نیستاگموس در معدنچیان میگردد:
اگر کمبود نور به مدت طولانی ادامه داشته باشد این عارضه بوجود میآید.
در بیماری نیستاگموس کارگران معمولاً وقت خروج از معدن متوجه این عارضه میگردند. بدین ترتیب که به مدت چند لحظه احساس میکنند که اشیاء جلوی چشمشان میلرزد. این عارضه ممکن است یک یا هر دو چشم را گرفتار سازد.
تامین روشنایی در معادن سبب محو سریع نیستاگموس معدنچیان میگردد.
عواملی که عوارض ناشی از کمبود یا ازدیاد نور را تشدید میکند:
خستگی فکری، خستگی چشمی، سن
منابع نور:
برای روشنایی کارگاهها از دو منبع نور طبیعی (نور خورشید) و نور مصنوعی (الکتریکی) میتوان استفاده نمود.
روشنایی طبیعی:
نور آفتاب سالمترین و ارزانترین وسیله روشنایی و یکی از منابع مهم تامین انرژی نورانی میباشد.
به منظور استفاده بهتر و صحیحتر از روشنایی روز بایستی به نکات زیر توجه نمود:
· در صورتی که کارگاه یا محل کار بزرگ باشد و پنجرههای آن برای رساندن نور به همه قسمتها کافی نباشد باید در قسمتهایی از سقف از پوشش شیشهای استفاده شود.
· برای جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید در تابستان بهتر است بالای پنجرهها سایبان داشته باشد.
· برای استفاده بیشتر از نور آفتاب باید سقف کارگاه و دیگر سطوح منعکس کننده نور به رنگ روشن بوده تا نور را بهتر منعکس کند.
· برای اینکه نور کافی به محل کار برسد بایستی با توجه به نوع کار، تابش نور و آفتابی بودن محل مجموع سطوح پنجرهها و یا سقف شیشهای کارگاه متناسب با مساحت کف کارگاه باشد.
در طرح روشنایی مصنوعی برای محیط کار این نکات باید مورد توجه قرار گیرد:
- نور حاصله از منابع روشنایی باید تا حدامکان به روشنایی روز نزدیک باشد.
- سقف و قسمت بالایی دیوارها معمولاً به منظور افزایش راندمان روشنایی وارده از پنجرهها به رنگ روشن و قسمت پایین دیوارها برای ایجاد شرایط آسایش به رنگ تیره رنگ آمیزی میشوند.
- مقدار نور حاصله از منابع روشنایی باید ثابت و به اندازه کافی بوده و بر کلیه سطوح محیط کار به طور یکنواخت توزیع شود تا از بوجود آمدن سایه و زوایای تاریک جلوگیری شود.
- تعمیر و سرویس به موقع منابع روشنایی
- تمیز و پاک نمودن نورگیرها به طور مرتب
- در مورد میزان نور برای کارگاههای مختلف ارقام زیر میتواند راهنمای مناسبی باشد:
محل کار | میزان روشنایی مطلوب بر حسب لوکس* |
کارهای بزرگ | 80-100 |
کارهای ظریف | 150- 250 |
کارهای بسیار ظریف | 500- 1000 |
آیا محیط کار شما از میزان نور مناسب برخوردار میباشد؟
* لوکس: واحد اندازهگیری روشنایی در محیط کار گویند که بوسیله دستگاه لوکسمتر اندازهگیری میشود.