افزایش میزان مراجعه به آرایشگاهها و رفت و آمد افراد گوناگون به این اماکن ممکن است منجر به انتقال بیماری بین افراد شود که یکی از دلایل آن می تواند بی دقتی و عدم رعایت برخی نکات توسط آرایشگران باشد.
عدم رعایت بهداشت در انجام فعالیت هایی که با قیچی، تیغ و سوزن صورت میگیرد، خطر ابتلا به بیماریهای منتقل شده توسط خون مانند ایدز و هپاتیت را بالا میبرند پس آموزش طریقه صحیح استریل کردن تجهیزات و استفاده از تیغ های یکبار مصرف و روش معدوم کردن آنها حائز اهمیت است.
از سال1390بخشنامهای تصویب شد که طبق آن آرایشگران ملزوم به استفاده از دستگاه اتوکلاو (دستگاه UV) جهت استریل کردن تجهیزات شدند و صدور صلاحیت بهداشتی از طرف اداره بهداشت به اتحادیه آرایشگاهها جهت دریافت جواز کسب مکان، درصورت عدم وجود این دستگاه در آرایشگاه لغو میشود.
اتوکلاو چیست؟
این دستگاه با تابش اشعه یو وی در مدت کوتاه کلیه وسایل اعم از اشیا فلزی و غیر فلزی شامل موچین، قیچی، دسته تیغ، شانه، برس رنگ و ظروف را با روشی بسیار ساده استریل میکند.
بیماریهای قابل انتقال در آرایشگاهها را می توان به دو دسته تقسیم بندی نمود:
1-بیماریهای خونی
2- بیماریهای پوستی
بیماریهای خونی عبارتند از بیماریهایی که از طریق خون (حتی به مقدار اندک) و خراشهای پوستی از فرد مبتلا به فرد سالم منتقل می شوند. بیماریهای خطرناکی مانند ایدز و هپاتیت از مهمترین بیماریهایی هستند که توسط وسایل مورد استفاده در آرایشگاه ها (مانند تیغ و قیچی) و هر نوع وسیله ای که میتواند پوست را خراش دهد و یا سوراخ کند منتقل میشوند. بیماریهای پوستی مانند بیماریهای قارچی و جوشهای پوستی توسط وسایلی مانند شانه، برس، پیشبند و حوله آلوده منتقل میشوند. از مهمترین قارچهای پوستی، قارچ کچلی می باشد.
●پیشگیری به منظور پیشگیری از انتقال کلیه بیماریهای خونی و پوستی قابل انتقال در آرایشگاه ها، بهترین شیوه، استفاده از وسایل اختصاصی برای هر مشتری می باشد. بنابراین لازم است که متصدیان آرایشگاه ها از مشتریان خود بخواهند که وسایل آرایشی اختصاصی را همراه بیاورند. این وسایل شامل قیچی، شانه، برس، پیش بند،حوله، تیغ و دسته تیغ و ماشین اصلاح و... می باشد.
امروزه با ارتقای فرهنگ بهداشتی جامعه در برخی از آرایشگاه ها، وسایل اختصاصی هر فرد نگهداری میشود و با شماره گذاری روی کیف یا کیسه پلاستیکی حاوی وسایل و تهیه دفتر اسامی مشتریان، هر مشتری از وسایل اختصاصی خود استفاده میکند. البته در گام اول این امر اقدام مناسبی به نظر میرسد ولی معایبی نیز در بر دارد، از جمله این که مشتری وسایل خود را به همراه خود به منزل نمیبرد تا اقداماتی مانند شستشو و ضدعفونی آنها را انجام دهد. از طرفی متصدی آرایشگاه نیز به دلیل این که وسایل اختصاصی است انگیزه ای برای این کار ندارد. همچنین در پارهای از موارد مشاهده می شود حوله های مورد استفاده بدون هیچ پوششی روی یکدیگر گذاشته شده و در قفسه یا کمد نگهداری می شود، این موضوع باعث انتقال بیماریهای قارچی و پوستی از یک حوله به یک حوله دیگر می شود. در صورتی که حوله ها در پوشش پلاستیکی قرار گیرند نیز به دلیل بالا بودن رطوبت داخل آن انواع قارچها و میکروبها رشد میکنند. بنابراین ضرورت دارد هر مشتری وسایل اختصاصی خود را پس از پایان کار به همراه ببرد و شستشو و ضدعفونی نماید.
●ضدعفونی وسایل کار
در صورت ناچار بودن آرایشگر به استفاده از وسایل مشترک، بایستی اقدامات ضدعفونی وسایل کار در حضور مشتری و قبل از شروع به کار انجام شود. آرایشگر بایستی همچنین دستهای خود را بعد از پایان اصلاح هر مشتری و قبل از شروع کار مشتری بعدی با صابون مایع ملایم و مخصوص شستشو دهد.
برای ضدعفونی وسایل فلزی مانند قیچی و تیغه های ماشین اصلاح بهتر است از حرارت مستقیم استفاده شود.(حداقل به مدت زمان ۳۰ثانیه، به طوری که وسیله مذکور کاملاً داغ شود)، چراغ الکلی وسیله مناسبی برای این کار است ولی برخی از آرایشگران ترجیح می دهند که یک شعله کوچک گاز، مانند شعله های آزمایشگاهی به طور دائم روی میز آنها روشن باشد تا مرتب از آن استفاده کنند. برای ضدعفونی وسایل پلاستیکی می توان از محلول رقیق شده ساولن و یا الکل ۷۰ درجه استفاده نمود که البته وسایل بایستی کاملاً غوطه ور در محلول باشند. وسایل استفاده شده برای هر مشتری بایستی در ظرفی مجزا قرار گیرد تا در اولین فرصت شستشو شده و در ظرف محلول ضدعفونی قرار گیرد. برای ضدعفونی سطح میز کار، پس از اصلاح هر مشتری بایستی الکل ۷۰ درجه به وسیله آب فشان روی میز پاشیده و با دستمال تمیز و مناسب پاک شود. کف محل کار نیز لازم است روزانه به وسیله مواد ضدعفونی کننده، مانند آب ژاول شستشو و گندزدایی شود.
●مواد آرایشی و بهداشتی
پوست و ریشه مو از سلولهای زنده تشکیل شدهاند که نسبت به هر نوع تحریک و مواد خارجی واکنش نشان می دهند. مواد آرایشی مورد استفاده میتوانند اثرات مستقیم روی پوست و مو داشته باشند و همچنین با جذب به بافتهای داخل بدن از طریق جریان خون به کبد و کلیه رسیده و برخی از این مواد (به ویژه مواد تقلبی) باعث آسیب های خطرناکی در اندامها شوند. استفاده مداوم و زیاد مواد آرایشی حتی اگر از بهترین مواد استاندارد نیز باشد، فرد را دچار عوارضی مانند تیرگی و تغییر رنگ پوست، از بین رفتن شفافیت پوست و ایجاد مقدمات حساسیت میکند. کرمهای غیراستاندارد و دست ساز که در برخی از آرایشگاهها استفاده میشوند، مثال خوبی از این نوع مواد است. رنگ موی تقلبی باعث تکه تکه شدن کراتین که پروتئین اصلی تشکیل دهنده مو است میشود و در اثر استفاده مداوم باعث ریزش مو می شود. همچنین گاهی باعث بوجود آمدن موخوره، شکستن مو، کدورت مو، خشک شدن غدد چربی کنار موها و ایجاد حساسیت و خارش سر و گردن میشود.
استفاده از مواد آرایشی نامرغوب و تقلبی باعث آسیب رسیدن به پلک ها و ریختن مژه ها شده، همچنین با ورود این مواد به چشم ایجاد بیماری التهاب ملتحمه چشم می نماید و به قرنیه چشم نیز می تواند آسیب برساند، ضمن این که با ایجاد التهاب لبــه پلک، بـاعثقرمزی و کلفت شدن پلک ها میشود. کسانی کـه بیماریهــای قبلی پوست با سابقه حساسیت جلدی، مخصوصاً بیماریهای کلاژن که پوست را درگیر میکنند، داشته باشند در برابر اثرات مخرب این مواد آسیب پذیرترند. این مواد با تحریک سیستم ایمنی بدن بیماریهای پنهان را شعلهور می سازند،به عنوان مثال افرادی که به بیماری "لوپوس اریتماتو" پنهان مبتلا می باشند حتی با یکبار مصرف مواد آرایشی تقلبی بیماری آنها شدیدتر میشود. امروزه با تولید بسیار زیاد مواد آرایشی، تشخیص مواد آرایشی اصلی از تقلبی به ویژه مواد ساخت خارج از کشور، مشکل شده است. سودجویان و متقلبین با ساخت برچسبها و ظروف مشابه اصلی، مواد تقلبی را روانه بازار میکنند که ناخالصی آنها باعث ایجاد عوارضی همچون افزایش حساسیت در مصرف کننده میشود. معمولاً این مواد قیمت کمتری نسبت به مواد اصلی دارند ولی بهترین راه تشخیص این است که مواد ساخت کارخانههای داخل برچسب با مشخصات کامل (پروانه ساخت و بهره برداری، آدرس، تاریخ تولید و انقضاء، ترکیبات) داشته باشند و مواد ساخت کشورهای خارجی نیز دارای تاریخ تولید و انقضاء، نام کشور سازنده و همچنین برچسب فارسی شماره مجوز ورود از وزارت بهداشت باشند. یادآوری می شود این مواد را باید از فروشگاه های معتبر و مطمئن تهیه کرد و ضمن رعایت شرایط نگهداری مناسب (دور از نور، حرارت و رطوبت ) و توجه به تاریخ تولید و انقضاء همان طور که گفته شد، از مصرف مداوم آنها خودداری کرد.
●نتیجه
استفاده از وسایل اختصاصی در آرایشگاهها با رعایت شرایط بهداشتی نقش به سزایی در پیشگیری از انتقال بیماریهای مرتبط با آرایشگاهها دارد. همچنین خرید مواد آرایشی از فروشگاهای معتبر و دقت در داشتن شرایط مربوطه می تواند از عوارض احتمالی آن بکاهد.
ممکن است در بعضی از آرایشگاهها و مکانهای فاقد مجوز لازم، اقداماتی صورت گیرد که دخالت در امور پزشکی بوده و خطراتی را برای مشتریان داشته باشد، به طور کلی تبلیغ و انجام اقداماتی که به منظور زیبایی صورت می گیرد و جنبه درمانی دارد و یا می تواند به پوست آسیب برساند، در این اماکن ممنوع است، برخی از این اقدامات عبارتنداز : الکترولیز، لیپولیز، هیدرودرمی، کوتریزاسیون پوست، کاشتن مو، پیلینگ (برداشتن قشر سطحی پوست) کارهایی مانند خالکوبی (تاتو) و حالت دادن ناخن های دست و پا (مانیکور و پدیکور) در صورتی که با وسایل آلوده و توسط افراد غیرمتخصص (در امور پزشکی) انجام شود، میتواند ضمن این که در برخی موارد موجب آسیب زدن به زیبایی و لطمات جبران ناپذیری میشود، خطر بروز عفونتهای سطحی و عمقی و همچنین انتقال بیماریهای خطرناکی مانند ایدز و هپاتیت را دربر داشته باشد که این موارد باعث شکایت به مراجع قضایی می شود.
اصول اساسی بهداشتی که میبایستی در کلیه آرایشگاهها توسط متصدی مربوطه رعایت شود:
۱- کلیه متصدیان و کارگران موظف هستند کارت معاینه پزشکی معتبر در محل کار خود داشته و هنگام مراجعه بازرسین بهداشت ارائه نمایند.
۲- کلیه وسایل کار اعم از قیچی، دسته تیغ شانه و ماشین میبایستی بعد از اصلاح هر نفر شستشو و ضدعفونی شود.
۳- برای ضدعفونی وسایل پلاستیکی از میکروتن و جهت ضد عفونی وسایل فلزی از چراغ الکلی (ترجیحاً فور )استفاده شود.
۴- استفاده از لایه دستمال کاغذی به دور گردن مشتری قبل از بستن پیش بند به منظور جلوگیری از انتقال بیماریهای پوستی الزامی است.
۵- برای جلوگیری از انتقال بیماریهای واگیر از جمله ایدز و هپاتیت B برای هر نفر تیغ تعویض شود.
۶- استفاده از حوله عمومی جهت خشک نمودن موهای سر مشتریان ممنوع میباشد.
۷- استفاده از روپوش کار تمیز به رنگ روشن جهت متصدی و پیش بند تمیز به رنگ روشن جهت مشتریان الزامی است.
۸- تهویه مناسب باید به نحوی صورت گیرد که همیشه هوای داخل اماکن سالم، تمیز و عاری از بو باشد.
دیگر توصیه های بهداشتی
- تیغها باید پس از استفاده داخل جعبه یا قوطی در بسته نگهداری شده و به همان صورت دور ریخته شوند تا موجب بریدگی و انتقال آلودگی نشوند.
- وجود یک روشویی به همراه صابون مایع جهت شستشوی دست مشتریان و آرایشگران و شستشوی ظروف، تی و وسایل دیگر، بطور جداگانه از سرشور در آرایشگاه الزامی است و نباید در قسمت سرشور، شستشو وسایل دیگر انجام شود و نباید از دستشویی و سرشویی به طور مشترک استفاده شود.
- برای جلوگیری از بیماریهای پوستی و انتقال شپش از افراد آلوده، حوله و پیشبندها باید بصورت یکبار مصرف استفاده شوند و هرگز نباید حوله و پیشبند مشترک در آرایشگاه وجود داشته باشد.
- مشتریان باید کیف شخصی حاوی وسایل مورد نیاز اصلاح اعم از حوله، شانه، دسته تیغ و را تهیه و به همراه خود بیاورند و یا در جایگاه مشخصی در آرایشگاه قرار دهند.
- کف آرایشگاهها باید از جنس قابل شستشو مانند کاشی و سنگ و سرامیک باشد. ضمن اینکه محل آرایشگاه باید مجهز به کفشور برای خروج فاضلاب به چاه باشد لذا پارکت و لمینت و موکت از نظر بهداشتی برای کف آرایشگاهها مناسب نیستند.
- دیوارها نیز باید رنگ روغن، و اطراف سرشور و دستشویی به ارتفاع یک متر کاشی شده باشند تا قابلیت شست وشو و ضد عفونی را داشته باشند واستفاده از بلکا، چوب یا «ام دی اف» و کاغذ دیواری برای دیوار مورد تایید نیست.
- توصیه میشود خدمات درمانی پوست و مو مانند پاکسازی پوست، ویتامینه کردن موها و یا سایر خدماتی که نیاز به مراقبت پزشکی دارند در مراکز تخصصی پوست و مو انجام شود.
- وجود دستگاههای سولاریوم نیز به علت خطرهای اشعه یو وی و همچنین عدم اطلاعات کافی کاربران در آرایشگاهها ممنوع شده است.
- کلیه عملیات تاتو در آرایشگاهها یا هر جای دیگر مورد تایید نمیباشد.
دانلود چندین فایل پاورپوینت آموزشی و کاربردی مرتبط با بهداشت آرایشگاه ها
جهت اطلاع از مطالب به روز سایت به کانالهای ما در شبکه های اجتماعی بپیوندید.