سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط
سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط

مدیریت مواد زائد جامد با تاکید برکاهش تولید زباله

مدیریت مواد زائد جامد

 با تاکید برکاهش تولید زباله

تهیه کننده : مهندس حسین معصوم بیگی

 

اهداف آموزشی:

1-   بررسی عوامل موثر بر تولید زباله و شناخت مواد زائدجامد.

2-   معرفی روشهای موثر برکاهش تولید زباله

3-   معرفی ارزش اقتصادی کاهش تولید زباله

 

خلاصه:

        همواره مواد زائد جامد به عنوان یکی از آلاینده های اصلی محیط زیست مورد توجه بوده و با توجه به افزایش رو به رشد جمعیت و تولید بیشتر و متنوعتر زباله ها، مدیریت مواد زائد، از اهمیت خاصی برخوردار است . با توجه به اختصاص بودجه های کلان برای اجرای برنامه های مدیریت مواد زائد جامد در مراحل تولید، نگهداری، جمع آوری، حمل و نقل، دفع نهایی و اهمیت حفظ محیط زیست از اثرات مخرب زباله ها بویژه زباله های عفونی و خطرناک، ضرورت بررسی دقیق نحوه استفاده از بودجه های مذکور توسط مهندسین و اهل فن وجود دارد و همیشه سعی بر استفاده بهینه از امکانات، تجهیزات و بودجه در قالب طرحهای مهندسی و اقتصادی می باشد . برای رسیدن به این هدفها یکی اجرای برنامه هایی که منجر به کاهش تولید زباله می شودودیگری توجه به مسئله بازیافت در محل تولید توسط تولید کنندگان زباله   از جایگاه و اولویت اصلی برخوردار می باشد . امروزه در سطح جهان مدیریت مواد زائد جامد بدون توجه به این دو مسئله اساسی مطمئناً مدیریت موفق و کاملی نخواهد بود . به همین دلیل لازم است در کلیه طرحها و برنامه های مربوط به کنترل مواد زائد، دو مسئله کاهش تولید زباله وبازیافت  مورد توجه قرار گیرد . موفقیت و رسیدن به اهداف مذکور در برنامه های مدیریت مواد زائد جامد بیشتر مستلزم اطلاع رسانی و آگاه سازی جامعه نسبت به اهمیت و ارزش بهداشتی و اقتصادی این گونه طرح هاست تا بتوانیم با جلب مشارکت و رضایتمندی آحاد جامعه، آن برنامه ها را هر چه بهتر به مرحله اجرا بگذاریم. در این مقاله سعی شده در بحث مدیریت مواد زائد جامد، موضوع کاهش تولید زباله مورد توجه قرار گیرد . برای موفقیت در این رابطه ابتدا شناخت دقیق از زباله تولیدی ضروری است تا بتوانیم طرحهای مناسب و لازم را برای کاهش تولید زباله از طرق ایجاد تحول در فعالیت های بهره برداری، تغییر در نوع مواد اولیه و تغییر تولیدات و … به اجرا بگذاریم . در ادامه هم ارزش اقتصادی بازیافت و کاهش تولید زباله مورد بررسی قرار می گیرد . 

 

 

مقدمه:

 مواد زائد جامد(Solid Waste) به عنوان یکی ازآلاینده های اصلی محیط زیست،همراه با توسعه شهر نشینی وافزایش جمعیت،بیش ازپیش بر تنوع و مقدار آن افزوده شده است و ادامه روند فعلی تولید زائدات تا سال 2025 آنرا به میزان 5-4 برابر مقدار فعلی می رساند. در نتیجه توجه خاص به مسئله مدیریت مواد زائد جامد(Solid Waste Management) واتخاذ روشها و مدیریتی که کاهش تولید زباله را در پی داشته باشد ضروری و اجتناب ناپذیر واز جایگاه و اولویت خاصی در زندگی انسان برخورداراست،به نحوی که بااعمال مدیریت صحیح درمراحل مختلف تولید، نگهداری،حمل ونقل ودفع نهائی زباله ها ، سلامتی محیط زیست و انسان حفظ وتامین شود و برای رسیدن به این هدف اساسی ومهم، اتخاذ سیاستهای پیشگیری از آلودگی منابع(Pollution Prevention) وبه حداقل رساندن اثرات سوء مواد زائد و پیشگیری ازآلودگی آب، خاک، هوا، پیشگیری از تخریب چشم اندازهای طبیعی،پیشگیری ازانتقال بیماریها ودرنهایت پیشگیری از رشد و تولید حشرات و جوندگان، ضروری است. (1،2)

درمرحله تولید زباله، توجه به مسئله پیشگیری از تولید زباله وجداسازی در محل تولید و تولید کمتر زباله، در مرحله نگهداری در محل تولید، توجه به مسئله روش نگهداری و محل نگهداری و زمان تحویل زباله، در مرحله جمع آوری و حمل و نقل توجه به بهترین روش جمع آوری با کمترین هزینه با انتخاب امکانات و تجهیزات و مسیرهای مناسب و نیروی انسانی مناسب و کارآمد ودرآخرین مرحله یعنی مرحله دفع نهائی با توجه به آنالیز زباله، می بایست روش مناسبی اعم از بازیافت، تولید کمپوست، سوزاندن، دفن و یا روش دیگری اعمال گردد.

در مراحل مختلف مدیریت مواد زائد، توجه به اولین مرحله مدیریت زائدات یعنی مرحله تولید از اهمیت بالایی برخوردار است و تولید کمتر زائدات درواقع،بهترین و سالمترین روش کنترلی است که امروزه در سطح جهانی بویژه در کشورهای توسعه یافته، در طرحهای جامع مدیریت زباله، بیش بینی شده و برنامه های کاملی برای تولید زباله کمتر طراحی و به اجرا گذاشته شده است.همواره اعمال مدیرِِیت مواد زائد جامد با هدف به حداقل رساندن اثرات سوء ناشی از دفع غیر بهداشتی زباله ها بویژه انواع خطرناک انجام می شود و این کار از طریق کنترل روتین ومرتب زباله ها و به حداقل رساندن زمان نگهداری،جمع آوری وحمل و نقل و دفع بهداشتی که از اصلی ترین اصول بهسازی محیط محسوب می شود واصلاح و بهینه کردن روشها و وضعیت موجود وآینده نسبت به قبل، با یک برنامه ریزی صحیح به منظور کاهش هزینه های کلان مربوط به مدیریت زباله می باشد تا آنچه به عنوان زباله دفع نهائی می شود تهدید کننده سلامت محیط زیست و مردم نباشد.(3،4)  با توجه به اهمیت مدیریت زباله درمرحله تولید، در این مقاله آن را مورد بررسی قرار می دهیم.

1-  شناخت مواد زائد و عوامل موثر بر تولید زباله :

در مدیریت مواد زائد با هدف کاهش تولید زباله،وجود اطلاعات اولیه، بسیار ارزشمند وضروری است و مسیر درست مدیریت مواد زائد جامد را مشخص می نماید.

 قبل از اعمال هر گونه مدیریتی، شناخت دقیق عوامل موثر بر تولید زباله در هر منطقه ای ضروری است تا برنامه های پیش بینی شده دقیق و قابل اجرا باشند که از جمله مهمترین این عوامل آداب و سنن و فرهنگ مردم ،فصل سال ،موقعیت جغرافیائی ،برنامه جمع آوری زباله و دفعات جمع آوری ،پیشنهاد هاونگرشهای مردمی ،قوانین و مقررات موجود و میزان بازیافت مواد زائد ،می باشد.(3،5)

در ابتدا می بایست شناخت کافی از آداب و سنن و فرهنگ مردم و وضعیت فرهنگی و اجتماعی و وضعیت جمعیتی شامل تعداد جمعیت، بعد خانوار، تعداد خانوار، وضعیت تراکم جمعیت در منطقه مورد مطالعه، داشته باشیم و بعد از آن میتوان با انجام نمونه برداری از زباله به روشهای استاندارد موجود، اطلاعات مربوط به زباله های تولیدی شامل چگالی زباله،مقدارو ترکیب زباله، درصد اجزا تشکیل دهنده زباله، ارزش اقتصادی هر کدام از آنها، سرانه زباله تولیدی و هزینه انجام شده مربوط به هر کیلوگرم زباله در برنامه های فعلی، درصد رطوبت زباله، تغییرات مقدارو نوع زباله تولیدی در هر فصل سال متناسب با تغییرات آب و هوا و موقعیت جغرافیایی و احتمالاً میزان بازیافت های فعلی از زباله را بدست آورد، تا توان بالقوه حداقل سازی تولید زباله با دقت بیشتری مورد توجه قرار گیرد. نوع قوانین و مقررات جاری و ضوابط شهری منطقه ای و نوع نگرشها و همکاریهای مردمی نیز تاثیر زیادی روی اطلاعات جمع آوری شده دارند و به همین دلیل لازم است آنها را بخوبی قبل از شروع مرحله نمونه برداری شناسایی کرد تا از نحوه و میزان اثر آنها اطلاع کافی حاصل شود. سازمان جهانی بهداشت در گزارشی بیان کرده که هر چه درآمد مردم بیشتر می شود، مواد آلی زباله آنها که جز فساد پذیر زباله است کمتر می شود.(3،5)

در نتیجه با شناخت ترکیب و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی زباله های تولیدی میتوان برنامه های بهتری برای کاهش تولید زباله طراحی و به مردم معرفی نمود. با توجه به اینکه موفقیت اصلی این گونه طرحها در گروه جلب مشارکت مردمی است برای رسیدن به این هدف،آگاه سازی مردم از فواید و اثرات مطلوب طرح لازم و ضروری است. مردم همواره در حد آگاهی و اطلاعات خود با اینگونه طرحها همکاری می نمایند و ما بعد از آگاه سازی مردم می توانیم از آنها انتظار همکاری داشته باشیم و بر اساس قوانین و مقررات، تشویقات و احتمالاً تنبیهات مناسبی را جهت اجرای برنامه های اعلام شده و حذف الگوهای غلط قبلی اعمال نمائیم.(3،6) در پایان این قسمت یادآوری می شود که سرانه و ترکیب و اطلاعات زباله ثابت نمی ماند و هر ده سال یکبار بدلیل تغییر سبک زندگی و نوع بسته بندی مواد و تغییر نوع سوخت و انرژی مصرفی، باید بازنگری شود.

کاهش تولید زباله:

هر گونه فعالیتی که باعث کاهش حجم ویا سمیت مواد زائد یا حذف تولید مواد زائد در منبع تولید شود، کاهش تولید زباله گویند(Waste minimization). اینگونه فعالیتها با هدف حفظ و رعایت اصول مهندسی بهداشت محیط و جلوگیری از آلودگی محیط زیست و در واقع طراحی صحیح محیط و طرح یک سیکل و سبک زندگی به نحو شایسته همراه با توجه خاص به توسعه پایدار و حفظ محیط زیست انجام می شود و در یک مفهوم کلی، مهندسی سبز است.(7)

تولید کمتر زباله منجر به حفظ سلامت انسان به عنوان محور توسعه پایدار و محیط زیست می شود.به همین دلیل EPAدر بحث مدیریت مواد زائد جامد چهار مرحله کاهش زباله در منبع تولید ،بازیافت ،تصفیه با جداسازی و تغلیظ وسوزاندن،ودفع نهائی را پیشنهاد کرده است. 

یکی از مهمترین موضوعات مورد بحث در مدیریت موادزائد جامدکه منجر به کاهش تولید زباله می شود، مسئله بازیافت در محل تولید بویژه بازیافت و جداسازی موادز ائد خطرناک به عنوان یک اقدام پیشگیرانه، به منظور کاستن از میزان خطرناکی زباله های تولیدی است تا آنچه برای دفع نهائی می ماند تهدید کننده بهداشت عمومی وسلامتی مردم نباشد.(8) امروزه مسئله بازیافت زباله ها به عنوان طلای کثیف در جهان تا حدگسترده ایی مورد توجه قرار گرفته است که نتیجه آن ایجاد قوانین صریح تر و ضوابط و دستور العمل های بهداشتی اقتصادی در خصوص مواد زائد است تا بازیافت از زائدات در محل تولید کنترل شده و بهداشتی انجام شود که در این شرایط می توان از مواد بازیافت شده به عنوان ماده اولیه در فرایند تولید و یا جایگزین مناسب برای مواد خام اولیه استفاده نمود.متاسفانه جایگاه چنین قوانینی فعلا در کشور ما خالی است و می بایست همزمان با فرهنگ سازی لازم در بین مردم قوانین و مقررات مناسبی هم توسط دولت آماده اجرا شود و زباله هم برای خود قانونمند گردد.

کاهش تولید زباله در بخش خانگی و صنایع از اولویت و اهمیت خاصی برخوردار است و بویژه مدیران صنایع توجه زیادی نسبت به این مسئله دارند و روشهایی که منجر به کاهش تولید زباله ودر واقع کاهش هزینه های انجام شده می شود، مورد استقبال آنها قرار می گیرند.(9)علاوه بر کاهش تولید،کاهش حجم زباله های تولیدی برای مثال از طریق خرد کردن وخمیر کردن کاغذها ،فشردن،سوزاندن دردستگاه زباله سوز ویا در محوطه باز وجداسازی بخش فساد پذیرزباله برای تولید کمپوست نیز امکان پذیر است.با بکارگیری این گونه روشها امکان ارائه طرحها و برنامه های مناسب اقتصادی تر با صرفه جوئی انجام شده وجود دارد.

 مجموعه فعالیت هایی که منجر به کاهش حجم و مقدار تولید زباله در پادگانها و مناطق مسکونی و صنایع می شوند از طرق ذیل انجام پذیر هستند:

1- تغییرواصلاح در فعالیت های بهره برداری

2- تغییر و اصلاح تکنولوژی

3- تغییر و اصلاح در ورودیهای مواد خام

4- تغییرو اصلاح در تولیدات.

5- استفاده مجدد از مواد

1- تغییر و اصلاح در فعالیت های بهره برداری:

برای تغییر دادن و بهینه کردن فعالیت های بهره برداری لازم است برنامه های کاهش تولید و کاهش حجم زباله همواره وجود داشته باشد و مورد پیگیری قرار گیرد و مجموعه فعالیت های مدیریت و پرسنل در راستای برنامه های کاهش تولید زباله باشد واهمیت وکنترل آن فعالیتها، بیشتر طبق برنامه، مورد توجه قرار گیرد چون عدم توجه به این مسئله و هماهنگ نبودن سیستم مدیریت با برنامه های کاهش تولید زباله سبب رها شدن طرح و اتلاف بیشتر امکانات و تجهیزات و بودجه مربوط به طرح می شود.(2،3)

 انتخاب مواد اولیه مناسب و جداسازی انواع زباله ها در محل تولید، و فشردن آنها در مواردی که ممکن باشد، نیز نقش موثری در کمک به اجرای برنامه می نماید. جلوگیری از انتشاروپخش آلاینده ها در محیط زیست که آلودگی آب و خاک و هوا را در پی دارد ومحدود کردن جابجایی و حمل و نقل آنها، با کنترل نقطه ایی آلاینده ها وزائدات وجلوگیری ازاختلاط زباله های شیمیایی وبیولوژیکی و رادیواکتیو در مرحله تولید و در نهایت دفع سریع آنها با حداقل اختلاط وجابجایی نقش موثری در موفقیت برنامه های کاهش تولید زباله از طریق تغییر و بهینه کردن فعالیت های بهره برداری خواهد داشت و  اثرات نامطلوب بعدی آن کمتر و کنترل آن با هزینه کمتری  ممکن می شود.(5،10،11)

تغییر و اصلاح فعالِیتهای بهره برداری و اجرای دقیق دستورالعملها و قوانین و ضوابط بهداشتی که منجر به کاهش حجم و مقدار تولید زباله در پادگانها و مراکز استقرار نیروها ی نظامی می گردد،از اهمیت خاصی در این مراکز برخوردار می باشد.این اصلاحات می تواند شامل موارد ذیل باشد:

1- آموزش پرسنل در خصوص برنامه های جاری ارائه خدمات بهداشتی به منظور جلب مشارکت وآگاه سازی انها از وظایفشان در اجرای موفق برنامه ها.

2- تهیه وتامین مواد اولِیه سالم و به اندازه مصرف و مورد نیاز و استفاده از آنها به نحوی که کمترین زائدات تولید شود از قبیل خرید نان مصرفی،میوه و سبزیجات وخرید مواد خام  اولیه سالم و به اندازه برای طبخ غذا.

3- تفکیک زباله های تولید شده در مبدء وقبل از اختلاط آنها با یکدیگر از قبیل جداسازی کارتنها ،کاغذها،شیشه ها،پلاستیکها،نان خشکها،قوطی های کنسرو و قطعات فلزی ،وسائل و لوازم اسقاطی و استفاده مجدد از هر کدام آنها و جداسازی مواد فساد پذیرسبب کاهش موثر مقدار زباله های تولیدی می شود.

4- متراکم کردن وفشردن بعضی از مواد زائد برای کاهش حجم اشغال شده بسته به مقدار و نوع اجزای تشکیل دهنده زباله ها امکان پذیر است.با توجه به اینکه هزینه های جمع آوری و حمل و نقل و دفع نهائی زباله ها ارتباط مستقیم با حجم و مقدار زباله دارد ،از روشهای کاهش حجم زباله به گو نه ایی که مشکلی برای محیط زیست ایجاد نکند می توان استفاده نمود.با کمک این گونه روشها مثل متراکم کردن ،سوزاندن ،بازیافت وجداسازی اجزای تشکیل دهنده زباله در محل تولید ،تغلیظ ،سمیت زدائی بویژه در خصوص زباله های خطرناک و عفونی می توان علاوه بر کاهش هزینه های مدیریت زباله ،از پخش و انتشار بیشترآلودگی به سایر اجزای زباله نیزجلوگیری نمود.البته کاهش حجم زباله ها بامتراکم کردن بندرت ازمیزان خطرآن برای محیط زیست می کاهد، و مانند روشهای تصفیه ،از قبیل تغلیظ وسوزاندن،بیشتر برای کاهش زمین مورد نیاز دفن، موثر است.در مناطقی که زمین گران باشد هزینه های دفع زباله خیلی گران است و در نتیجه بکارگیری روشهای مذکور اهمیت بیشتری پیدا می نمایدمثلا کاربرد زباله سوزها حجم زباله را تا 30-20درصد اولیه کاهش می دهدو مواد قابل دفع و پایداری تولید می نماید ،گر چه هزینه های بهره برداری و نگهداری و کنترل آلودگی زباله سوزها بالاست.

5- جداسازی زباله های خطرناک از سایر زباله ها مثل زباله درمانگا هها.

 

6-  تغییر و اصلاح تکنولوژیها:

تکنولوژی بویژه تکنولوژی تولید در صنایع، باید به گونه ای تغییر کند که آلاینده کمتری تولید شود و تجهیزات مورد استفاده از راندمان بالاتری برخوردار باشند.بهینه کردن شرایط بهره برداری از تجهیزات مثل تغییر فرایند ها ،تغییرتجهیزات وطرح پلان و جایگزینی واحد ها،ایجاد تغییر در دما، فشار، زمان ماندها، نوع و میزان جریان و اتوماتیک کردن سیستم ها می تواند نقش موثری در کاهش تولید زائدات داشته باشد.(3،7)

7-  تغییر واصلاح در مواد اصلی یا ورودیهای مواد خام:   

1- تغییر و اصلاح در مواد اولیه

استفاده از مواد اولیه کمتر در فرایند های ساخت و بسته بندی یک محصول، بنحوی که مواد خام اولیه دارای عمر مفید لازم در زمان مصرف باشد، سبب می شودکه آن مواد دارای راندمان 100% مورد انتظار باشند.از طرفی حذف ذخیره سازی غیر ضروری مواد اولیه بویژه مواد فساد پذیر برای جلوگیری از پرت و ایجاد ضایعات از اهمیت بالایی برخوردار است.خرید مواد اولیه مورد نیاز، به اندازه مصرف نیز نقش موثری در رسیدن به این هدف دارد.برای این منظور استفاده از مواد اولیه با کیفیت بهتر، تعویض مواد و جایگزین کردن مواد بهتر وبی خطرویاکم خطر،بجای مواد خطرناک و مصرف مواد و اقلام انباری قبل از انقضای تاریخ مصرف آنها، حداقل ممکن مصرف کردن مواد اولیه مورد نیاز ودرصنایع افزایش عمر مفید محصولات تولیدی، نقش موثری در کاهش تولید مواد زائد جامد بر عهده دارند.(12،9،5)

در استفاده بهینه از مواد دو اصطلاح  use ، reuse کاربرد دارند که اولی وقتی کاربرد دارد که مواد بعد از بازیافت به فرایند اصلی به عنوان یک ماده اصلی برگشت داده می شود مثل استفاده دوباره از شیشه های نوشابه و reuseبه معنی برگشت مواد به فرایند دیگری به عنوان یک ورودی است مثل کاغذها و پلاستیکهایی که یک بار مصرف شده اند و کاغذهای بازیافت شده در تولید کارتن مجدد مورد استفاده واقع می شوند.(5)

انتخاب نوع مواد خامی که در تولید بعضی محصولات در صنایع استفاده می شوند با توجه به انواع آلاینده هایی که تولید می کنند بسیار حائز اهمیت هستند. کاربرد بعضی مواد به عنوان موادتشکیل دهنده تولیدات و یا به عنوان تولید کننده انرژی می تواند منجر به تولید انواع آلاینده های محیط زیست از قبیل هوای آلوده، فاضلاب، مواد زائد معمولی و انواع خطرناک، لجن و سایر آلاینده شوند. لذا همیشه سعی بر این است که مواد خام اولیه ای استفاده شوند که برای بکارگیری آنها انرژی کمتری مصرف شود و خود آنها آلودگی کمتری تولید کنند. از طرفی بهتر است از منابع انرژی که کمترین آلوده کنندگی را برای محیط زیست دارند و به عنوان منبع انرژی پاک می شناسیم استفاده کنیم. با توجه به اینکه موادخام مورداستفاده در فرایندهای تولیددرصنایع همواره مقداری به عنوان تلفات همراه فاضلاب ، زباله، هوای آلوده... وجود دارند توجه به انتخاب مواد مناسب و مقدار مصرف آن بسیار مهم است.

          مقدار تلف شده + مقدار بکار رفته در تولیدات =  مقدار مواد خام مصرفی

 یا تبدیل شده به مواد زائد.

باید همواره موادی رابه عنوان مواد اولیه انتخاب نمائیم که در طول زمان مشخصی مثلاً یک مرحله تولید کمترین آلودگی و پرت و بیشترین راندمان را داشته باشد تا آسیب کمتری به محیط زیست وارد نماید و از طرفی باید تلاش شود در فراینده های تولید، کاربرد مواداولیه خطرناک حذف و یا به حداقل ممکن برسد.

2-  تغییرواصلاح درتولیدات:

تغییرات تولید از طریق جایگزین کردن تولیدات بهتر، وکنترل دائم فرایند وترکیب تولید، بر اساس برنامه های کاهش تولید زباله می تواند موفق عمل نماید و با افزایش عمر مفید محصولات تولیدی و یا کاهش مقدار مواد مصرفی در بسته بندی جهت ارسال محصول به بازار و یا بکارگیری موادی که قابل بازیافت باشند می توان نقش موثری در کاهش تولید زائدات ایفا نمود.(9،3)

ارزیابی اقتصادی کاهش تولید زباله:

ارزش اقتصادی زباله،یک عامل مهم و شاخص قابل توجه در ارزیابی بازِیافت از زباله است گر چه ارزشهای بهداشتی و فواید سیاسی اجتماعی هم در پی دارد.با کاهش حجم و مقدار زباله تولیدی و انجام بازیافت از زباله ها در محل تولید، هزینه های مربوط به تامین و آموزش و بکارگیری نیروی انسانی مورد نیاز در مراحل مختلف کاهش می یابد و شاهد کاهش و جبران هزینه های تجهیزاتی وبهره برداری ونگهداری ازطرق ذیل نیزخواهیم بود(6،9،4)

- کاهش هزینه های ذخیره سازی، جداسازی، جمع آوری، حمل و نقل و تصفیه و دفع نهائی مواد زائد و در واقع استفاده بهینه از بودجه های موجود که معمولاً بسیار محدود هستند.

- استفاده بهینه از مواد خام با هزینه کمتر

- تولید با کیفیت بالا تر و هزینه کمتر

- کاهش هزینه ها و مشکلات مربوط به بیمه نیروی انسانی و تجهیزات

-  ارزش افزوده مواد بازیافت شده با استفاده مجدد از آنها که جبران کننده بخش قابل توجهی از هزینه ها می باشد.

-  تامین امکانات و تجهیزات مناسب برای اجرای برنامه های مربوط به مدیریت مواد زائد با بهره گیری مناسب از بودجه تخصیص داده شده.

- کاهش زمان صرف شده برای جمع آوری وحمل و نقل مواد زائد و استفاده بهتر از زمان

- با توجه به اینکه کاربرد روش دفن بهداشتی به عنوان آخرین روش دفع نهائی زائدات لازم الاجرا و ضروری است کاهش تولید مقدار وحجم زباله، سبب افزایش بهره برداری از زمین برای دفن زباله وحفظ آن برای نسل های آینده می شود.

- ارتقا ایمنی و سلامتی و دفع آلودگی  کمتر به محیط زیست و در واقع حفظ محیط زیست با مصرف کمتر مواد اولیه و تولید آلاینده های کمتر.

- کاهش هزینه های پاکسازی و رفع آلودگی  از محیط زیست

- کاهش هزینه های سربار و ایجاد درآمد واشتغال با بازیافت مواد.

- کنترل روزانه و دائم مواد زائد تولید شده و اعمال مدیریت و کنترل دقیق تر بر مواد زائد.

 - صرفه جوئی در مصرف انرژی و حتی تولید انرژی از طریق سوزاندن زباله ها و یا تولید بیوگاز و استفاده از انرژی حرارتی تولید شده.

-  ایجاد انگیزه بیشتر برای تولید کنندگان زباله که زباله کمتری تولید کنند. بخصوص در کارخانجات و صنایع که مجبور به پرداخت هزینه های فوق برای دفع نهائی زباله های خود هستند.  

               - کاهش احتمال ایجاد مزاحمت و بحران های امنیتی ناشی از مدیریت غلط مواد زائد جامد برای جامعه وجلب توجه ورضایت مندی مردم از کاهش هزینه ها و اجرای دقیق و منظم برنامه های مدیریت مواد زائد.

 نتیجه گیری:

همواره استفاده ناقص و نامناسب از منابع اولیه بدون توجه به میزان خطر و تهدیدی که به دلیل ایجاد آلودگی برای سلامتی محیط زیست و مردم دارند، سبب تولید زباله بیشتری میشود و با توجه به ارزش و اهمیت اقتصادی و بهداشتی زباله ها، اعمال مدیریت مواد زائد جامد با تاکید بر کاهش مقدار و حجم تولید زباله، از طریق اجرای برنامه های مخصوص کاهش تولید زباله ها و انجام بازیافت و استفاده بهینه از منابع انرژی ضروری است.برای حفظ محیط زیست همواره بهترین کار در مدیریت مواد زائد به ترتیب در مرحله اول پیشگیری ازتولید زباله،سپس تولِید کمتر زباله ،وبعد انجام بازیافت از زباله های تولید شده در محل تولید بنحوی که زباله تولِید شده کمتر جابجا و پخش شود و در نهایت سریعا و با حداقل جابجائی  دفع بهداشتی باقی مانده زباله انجام گیرد(13). با انجام این فعالیت ها، هدف اصلی یعنی کاهش مقدار وحجم زباله های تولیدی محقق شده ومنجر به کاهش هزینه های کلان مربوط به مدیریت زباله، بخصوص در بخش جمع آوری و دفع نهائی مواد زائد جامد می شود.همه فعالیتهای انسان اثرات محیطی دارند ولی نباید این اثرات خطرناک و غیر قابل قبول و غیر قابل کنترل باشند.

سوالات :

1- روشهای مناسب کاهش تولید زباله را توضیح دهید؟

2- کاهش تولید زباله از نظر اقتصادی چه محاسنی در پی دارد؟

3- بهترین مرحله بازیافت زباله را معرفی نمائید؟

4- قبل از ارائه یک طرح مناسب برای کاهش تولید زباله انجام چه اقداماتی ضروری است؟

منابع:

۱)A.Pruss and etal.       (WHO)

Safe Management of Waste from Health Care Activities.     

 

۲ ) J. H. Clark (1995)

CHEMISTRY of Waste Minimization

Black Academic professionals.

3-دکتر مجید عباسپور    مهندسی محیط زیست  جلد دوم  انتشارات دان آزاد اسلامی 1371 ص928-918

4- ج.چوبانو گلوس وهمکاران   مهندسی محیط زیست جلد دوم  مترجمین  دکتر علی کی نژاد و مهندس سیروس ابراهیمی - انتشارات دان صنعتی سهند

5- دکتر قاسمعلی عمرانی مواد زائد جامد انتشارات دان آزاد 1373

6- جرج چوبانو گلوس و همکاران   مدیریت مواد زائد جامد   جلد سوم ترجمه دکترمحمدعلی عبدلی    سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری تهران 1371

۷) Niir Board (2002)

Modern Technology Of Waste Management

Pollution control –recycling-Treatment and Utilization    p256-470

۸) Michaud D. Lagreg and etal  (1994)

Hazardous Waste management              MCGROW- Hill

9- جلال شایگان              تکنیکهای کاهش ضایعات خطرناک در صنایع

مجموعه مقالات اولین سمینار بازیافت و تبدیل مواد شهرداری تهران 1371

10-دکتر محمود اسدی و همکاران                   مدیریت مواد زائد خطرناک

                      انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست 1376

11- دکتر محمود شریعت پناهی       مبانی بهداشت محیط          انتشارات دان تهران 1382 ص295-290

۱۲) WTEC( july2000)

WORKSHOP ON Environmentally Benign   Manufacturing (EBM) Technologies  

۱۳) P.r White ,M.Franke  and P.Hindle(1995)

Integrated Solid Waste managment  A lifecycle Inventory       p159-193

       2nd  Blackie Academiz and Professional


منبع : http://masoumbeigi.blogfa.com/



 مطالب به روز به سمت چپ سایت بخش آخرین مطالب مراجعه کنید)