فیلتراسیون(Filtration)
صاف کردن یا فیلتراسیون یک روش فیزیکی برای حذف ذرات معلق در هر مایع از جمله آب است. این ذرات معلق می توانند گل، رنگ، مواد آلی، پلانکتون، باکتری، ذرات حاصل از سختی گیری و ..... باشند. فیلترها را به دو دسته می توان تقسیم نمود:
الف) فیلترهای عمقی: عمل جداشدن ذرات معلق از مایع در اعماق بستر انجام می شود،مثل فیلترهای ثقلی یا فیلترهای فشاری
ب) فیلترهای سطحی: عمل جدا شدن ذرات معلق از مایع فقط در عمق بسیار کم که همان سطح فیلتر می باشد، انجام می شود مثل کاغذ صافی.
انواع فیلتر
از فیلترهای عمقی در تصفیۀ آب استفاده می شود. آب حاوی ذرات معلق از بستر یک ماده که می تواند شن و یا ذغال آنتراسیت باشد،عبور نماید. در اثر عبورآب از خلل و فرج بین این ذرات، مواد معلق به دام افتاده و آب تقریبا ً عاری از مواد معلق،به دست می آید. جمع شدن ذرات معلق در خلل و فرج صافی، باعث افزایش افت فشار(اختلاف سطح آب روی سطح صافی و آب خروجی از صافی) می گردد.اگر این افت فشار از حد معینی تجاوز نماید، باید صافی را شستشو داد. در شروع کار، فیلترها را باید به آهستگی با آبی که از پایین به بالا جریان می یابد، پر شوند تا آنکه ذرات بستر در آب غوطه ور شوند. این کار برای خارج کردن هوای محبوس بین ذرات بستر لازم می باشد تا از انسداد مسیر آب توسط هوا جلوگیری شود.
انواع صافی های ماسه ای
الف) صافی ماسه ای کند Slow Sand Filter(S.S.F)
در واقع استفاده از صافی شنی کند، یکی از عملیات اولیۀ تصفیۀ آب در جوامع کوچک می باشد که به عنوان یک استاندارد برای خالص کردن آب پذیرفته شده است.
این نوع صافی ها از حوضچه های بتونی تشکیل شده است. در کف آنها مجاری با آجر و سیمان یا لوله های خروجی آب تعبیه گردیده است و بر روی آنها به ترتیب لایه نگهدارنده (به ارتفاع 0/2 تا 0/4 متر) و ماسه های لایه فعال را (به ارتفاع 0/6 تا 1/2متر) قرار می دهند. طرز قرار گرفتن بستر به این ترتیب است که شن های درشت تر در پایین و ماسه های ریزتر در بالاترین قسمت قرار می گیرند. آب روی بستر صافی که حدود 1 تا 1/5 متر ارتفاع دارد از عمق بستر صافی به کمک نیروی ثقل عبور و سپس از کف بستر خارج، و جهت گند زدایی هدایت می شود.
صفحه نصب نازلها
الف) صافی ماسه ای کند
آب عبوری از بستر حاوی مواد معلق، کلوئیدی، میکروارگانیسم های مختلف و نمکهای محلول است که در طی عبور از عمق 40 تا 60 سانتی متری بستر آنها را به جا می گذارد و آب پس از این عمق حاوی مقادیر کمی نمکهای معدنی ساده و نسبتا ً بی ضرر است. فعالیت باکتری ها معمولا ً تا عمق 60 سانتی متری بستر گسترش می یابد. در صافی ماسه ای کند نه تنها بیشتر میکروارگانیسم های مضر جدا می شوند، بلکه مواد مغذی محلول که رشد بعدی باکتری ها در لجن را سبب می شوند، حذف می گردند.
کاربرد صافی های شنی کند:
الف) برای تصفیۀ آبهای حاوی جامدات معلق
ب) برای حذف آهن و منگنز قابل رسوب پس از عمل هوادهی روی آبهای زیرزمینی
ج) تصفیۀ آبهای سطحی با کدورت متوسط
صافی ماسه ای کند
مکانیسم های تصفیه در صافی شنی کند:
1- مکانیسم های انتقال: برخی فرآیندهای اساسی ذرات را در تماس با دانه های ماسه قرار می دهند. بعضی از این فرآیندها عبارتند از:غربال شدن، ته نشینی، نیروهای اینرسی و سانتریفوژ، انتشار یا حرکت شناوری، نیروی واندروالس و جذب الکترواستاتیکی
2- مکانیسم های چسبندگی: از این گروه می توان به مکانیسم های جذب الکترواستاتیک، نیروی واندروالس یا جذب جرمی و چسبندگی یا پیوستگی اشاره نمود.
3- مکانیسم های پالایش: این مکانیسم اساسا ً شامل اکسیداسیونهای بیولوژیکی و شیمیایی می باشد.
ب) صافی ماسه ای تند Rapid Sand Filter (R.S.F)
ساختمان این نوع صافی ها تقریبا ً مشابه صافی های شنی کند است. به طوری که در کف این نوع صافی ها پستانک هایی نصب می شود (حدود 50 تا 70 عدد در هر متر مربع). طرز قرار گرفتن ماسه ها (لایۀ نگهدارنده و فعال) مانند صافی های شنی کند است. ضخامت لایه نگهدارنده 0/6 - 0/3 متر و ضخامت لایۀ فعال 1/2 -1 متر در نظر گرفته می شود. آب روی بستر صافی که حدود 1/5 - 1 متر ارتفاع دارد، از عمق بستر صافی به کمک نیروی ثقل عبور می کند و از کف بستر خارج می شود. بدیهی است به علت درشت تربودن بودن ماسه های لایۀ فعال (0/5 - 0/35 میلی متر) و نگهدارنده (25 - 2 میلی متر) میزان آب تصفیه شده در هر ساعت بیشتر از صافی های شنی کند است. در صافی های مدرنی که امروزه ساخته می شوند بجای لایۀ نگهدارنده از شن و ماسه درشت و لوله های زه کشی معمولا ً از پستانک هایی استفاده می شود. این پستانک ها در کف صافی پیچ می شوند. پستانک ها ممکن است از جنس پلاستیک و یا فلزی باشند. پستانک ها دارای شیارهایی هستند که از آن راه، آب تصفیه شده به قسمت زیر صافی جریان می یابد. به علت کوچکی این شیارها ( 0/35 - 0/7 میلی متر) دانه های ماسه نمی توانند از آن گذر نمایند.
صافی ماسه ای تند Rapid Sand Filter (R.S.F)
کاربرد صافی ماسه ای تند:
الف) پس از هوادهی به منظور جداسازی اشکال نامحلول آهن و منگنز، در این روش معمولا ً آب را در بالای صافی از ارتفاع مناسبی پخش می نمایند.
ب) تصفیۀ آب رودخانه های با کدورت بالا پس از واحدهای انعقاد، لخته سازی و ته نشینی.
ج) تصفیۀ آب رودخانه های با کدورت بالا به عنوان پیش تصفیه قبل از صافی ماسه ای کند.
د) تصفیۀ آبهای با دورت پایین مثل دریاچه ها و رودخانه ها. در این روش گندزدایی بعد از عمل صاف سازی ضروری است.
مکانیسم تصفیه در صافی های شنی تند:
در این صافی ها نیز مکانیسم های مختلفی از قبیل غربال شدن، جذب الکترواستاتیک و فرآیندهای بیوشیمیایی در جداسازی ناخالصیها موثر هستند. در مکانیسم اول به دلیل اینکه سرعت عبور آب بسیار زیاد است، چندان در حذف ناخالصی ها موثر نیستند و در این صافیها موثرترین مکانیسم جداسازی همان جذب می باشد.
نمایی از زیر صافی شنی
مزایا و محدودیت های صافی شنی تند وکند
_ کیفیت آب تصفیه شده در صاف شنی کند بهتر از تند است (هیچ فرآیندی به تنهایی نمی تواند کیفیت فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آب را به اندازۀ صافی ماسه ای کند بهبود بخشد)
_ در صورت خوب کار کردن، صافی کند قادر به کاهش میکروبها در حدود99/9 تا99/99 درصد است.
_ هزینه ساخت صافی شنی کند بخصوص در جایی که زمین ارزان باشد بسیار کمتر و احداث آن آسان تر از صافی شنی تند است.
_ بهره برداری از صافی های کند آسان است و هزینه های بهره برداری آن در مقایسه با صافی شنی تند بسیار پایین است.
که صافیهای ماسه ای تند به دلیل شستشوی معکوس و مداوم 2 تا 3 درصد آب تصفیه شده هدر می رود.
_ در صافی های شنی کند نگهداری لجن، آبگیر و دفع آن بسیار آسانتر از صافی ماسه ای تند است و خطر آلودگی محیط زیست ناشی از لجن صافی ماسه ای کند وجود ندارد و می توان به عنوان اصلاح کنندۀ خاک از آن استفاده نمود.
_ نیاز به زمین در صافی های شنی کند نسبت به شنی تند بسیار بیشتر است.
_ تغییرات ناگهانی در کیفیت آب در کار صافیهای شنی کند به طور جدی ایجاد اختلال نمی کند.
_ طول عمر صافی های شنی تند بیشتر از صافی شنی کند است.
_ صافی های شنی تند فضای کمتری نسبت به کند اشغال می کنند.
شست وشوی
صافی ها
10. جذبAbsorption) )
جذب عبارت است از فرآیندی که طی آن مولکولهای ماده حل شدۀ موجود در یک محلول به سمت فصل مشترک با فاز دیگر کشیده شده و تجمع می یابند. لازمۀ انجام فرآیند جذب، تماس دو فاز با هم است تا جزء یا اجزای موجود در یک فاز به فاز دیگر منتقل شوند.
فاز اول که مواد حل شدۀ آن جدا می شوند و به فاز دوم می پیوندند می تواند به حالت مایع یا گاز باشد. اگر مادۀ جذب، مایع باشد و فرآیند حذف بر روی سطح مایع انجام گیرد، آن را جذب روی مایع می نامند و در صورتی که فرآیند جذب روی سطح جامد انجام گیرد، آن را جذب روی جامد یا جذب سطحی می نامند. حالت دوم یعنی جذب روی جامدات بسیار متداولتر است.
جذب
اجسام جاذب جامد سطح مخصوص بسیار بالایی دارند که نسبتا ً عاری از ماده جذب شدنی می باشند. اصطلاحا ً به این اجسام، فعال یا فعال شده می گویند. جزیی از فاز سیال (مایع یا گاز) را که جذب جسم جامد می شود،.
، جزء جذب شونده و جسم جامد جاذب را که معمولا ً بسیار متخلخل است، ماده جاذب می گویند. جزء جذب شونده از فاز سیال حرکت کرده و بر سطح جسم جاذب تجمع و تغلیظ پیدا می کند تا زمانی که دو فاز از نقطه نظر غلظت آن جزء به حالت تعادل برسند. از این لحظه به بعد فرآیند جذب متوقف می شود.
بسیاری از مواد موجود در آب می توانند با استفاده از فرآیند جذب جدا شوند. مواد جامد محلول، ترکیبات آلی مختلف، پاک کننده ها، حشره کش ها، علف کش ها، طعم و بوی ناشی از مواد آلی سمی و غیر از این طریق قابل جداسازی هستند.
انواع مواد جاذب
الف) جاذبهای طبیعی: مانند خاک دیاتومه، سیلیکاژل، خاک رس و ... گاهی کربن فعال را هم چون اساس طبیعی دارد در این گروه قرار می دهند.
ب) جاذبهای معدنی: مانند آلومینای فعال یا آلومین و برخی اکسیدهای معدنی.
ج) جاذبهای آلی: ماند رزینها.
انواع جاذبها از نظر ساختمانی شرایط جذب اجزا بر سطح خود را دارند و مهمترین ویژگی فیزیکی آنها سطح مخصوص مربوط به ساختمان متخلخل آنهاست که بخصوص در کربن فعال بیشتر این سطح در داخل روزنه ها وجود دارد.
کربن فعال بیشتر از سایر اجسام در تصفیۀ آب مورد استفاده قرار می گیرد
کربن فعال
علت استفاده از کربن فعال توانایی این ماده در جذب مواد آلی مختلف است.کربن فعال برای مصارف تصفیه از مواد خام اولیۀ مختلفی مانند ذغال قیردار، ذغال سنگ نارس(تورب)، ذغال چوب نما یا قهوه ای، پسمانده های نفتی، چوب و پوست نارگیل.
امروزه از زائدات کف مخازن نفت و همچنین از خاکستر فرار زباله سوزها که با فرآیندهای شیمیایی به صورت گلوله در می آیند، برای تهیه کربن فعال استفاده می شود.
1- کربن فعال پودری Powdered Activated Carbon(PAC)
2- کربن فعال دانه ای Granular Activated Carbon(GAC)
انواع کربن فعال
امروزه کاربرد کربن فعال بخصوص بشکل کربن فعال دانه ای در صنعت تصفیه آب بسیار فراوان است که به شرح ذیل عبارتند از: حذف طعم و بو، کلرزدایی، حذف مواد شیمیایی آلی مصنوعی، حذف ترکیبات آلی فرار، حذف رادن، حذف مواد معدنی، حذف محصولات جانبی گند زدایی.
برای کاربرد کربن فعال به صورت دانه ای در تصفیه آب باید یک ستون طراحی گردد و درون آن کربن فعال جای داده شود تا جریان آب از بستر فراهم شده عبور نماید ولیکن در کربن فعال پودری آن را به محیط عمل اضافه می نمایند.
کربن فعال دانه ای استفاده کاملتری از ظرفیت جذب را اجازه داده و در نتیجه هزینه های تصفیه را کاهش می دهد. و ستونهای فراهم شده از کربن فعال دانه ای علاوه بر عمل جذب، عمل فیلتراسیون را نیز تا حدودی انجام می دهد.
11. فلوئورزنی و فلوئورزدایی (Fluoridation & Defluoridation)
تحقیقات نشان می دهد که غلظت مطلوب یون فلوراید در آب آشامیدنی در محدودۀ 07 تا 1/5 میلی گرم است. افزایش آن باعث بیماری فلوئوروزیس و کمبود آن باعث پوسیدگی دندان خواهد شد. لذا باید میزان فلوئور آب در محدودۀ مناسب حفظ شود. میزان فلوئور مناسب در دمای متوسط سالیانه 15 درجه سانتی گراد در حدود 1 میلی گرو در لیتر توصیه می شود. این مقدار برای فصول تابستان و زمستان به ترتیب 0/8 و 1/2 میلی گرم در لیتر پیشنهاد می شود. این تغییر به میزان مصرف در فصول گرم و سرد و تغییرات انحلال فلوئور در آب بستگی دارد.
فلوئور به حالت آزاد یافت نمی شود و همواره در ترکیب با سایر عناصر وجود دارد. تمام ترکیبات آن وقتی به آب اضافه می شوند، برای تولید یون هیدروژن تجزیه می گردند. بعضی از موارد مورد مصرف به شرح ذیل عبارتند از:
1- سیلیکوفلوراید (میزان فلوئور موجود 45%)
2- سدیم فلوراید (میزان فلوئور موجود 61%)
3- اسید هیدروسیلیسیک (میزان فلوئور موجود 71%)
هم چنین برای فلوئورزدایی می توان از روشهای مختلفی مانند ترسیب شیمیایی و تبادل یون استفاده نمود. در روش ترسیب شیمیایی می توان فلوئور اضافی را از طریق لخته سازی به کمک آلوم کاهش داد و یا با استفاده از عملیات سبک کردن با آهک نیز می توان فلوراید مازاد را به صورت رسوب کلسیم فلوراید جدا نمود.
در روش تبادل یون برای حذف فلوئور می توان از تری کلسیم فسفات شامل ذغال استخوان و آرد استخوان، آلومینای فعال و رزینهای تبادل یون استفاده کرد.
12. تثبیت شیمیایی (Chemical Stabilization)
آبهای بی ثبات ایجاد مشکلات بهداشتی، اقتصادی و زیبایی مینمایند. آبهای شرب خورنده موجب حل شوندگی فلزات تشکیل دهندۀ لوله ها می شوند. مثلا ً خورندگی می شود که میکروارگانیسم ها را در برابر کلر باقی مانده حفظ مینماید. لوله های آهنی سیستم توزیع آب باعث تشکیل رسوبات آهنی بنام توبرکول(Tubercul)
آب قرمز رنگ نتیجۀ انحلال آهن لوله های آبرسانی بوسیلۀ آبهای خورنده است. آهن محلول به عنوان منبع غذایی یک گروه از میکروارگانیسم ها بنام باکتری های آهن بکار می رود که مشکلات بو و مزۀ آب را به وجود می آورد. خورندگی لوله های مسی منجر به تولید آب با مزۀ فلزی می شود که در دستشویی ها، وان حمام و ماشین لباسشویی ایجاد لکه های آبی- سبزمی نماید. بنابراین آب باید تثبیت گردد.
تثبیت
هدف از تثبیت آب کنترل خورندگی و تشکیل رسوب و پوسته آبهای شرب قبل از ورود به شبکه توزیع آب است. به عبارت دیگر آب شرب باید از پایداری برخوردار باشد. در صنعت تصفیۀ آب، پایداری به این معناست که در رابطه با کربنات کلسیم محلول یک شرایط تعادلی به وجود می آید، یعنی در یک سیستم پایدار آب، نه کلسیم در سیستم توزیع رسوب کند ونه کربنات کلسیم از سیستم توزیع آب به محلول وارد شود.
13. گندزدایی (Disinfection)
تاریخ گواهی می دهد که گندزدایی آب آشامیدنی از قبل معمول بوده است. پارسیان آب آشامیدنی را قبل از مصرف در ظروف مسی و نقره ای برای مدتی انبار نموده و سپس مصرف می کردند. عمل صاف کردن آب به جهت بهبود کیفیت آن توسط مصریان و در زمانهای بسیار قدیم صورت می گرفته است. همچنین عمل جوشاندن آب به منظور گندزدایی و کاهش بیماریهای منطقله قدمت زیادی دارد.
استفاده از مواد شیمیایی مختلف جهت گندزدایی برای تصفیه و تهیه آب بهداشتی سابقه ای 125 ساله داشته و ابتدا از مواد شیمیایی در مواق اضطراری برای گندزدایی استفاده می شده است. اولین عمل کلر زنی مداوم در سال 1904 برای گندزدایی آب شهر لندن پیشنهاد گردید و چون این پیشنهاد بعد از وقوع اپیدمی حصبه بود، به مورد اجرا گذاشته شد و برای گندزدایی از هیپوکلریت سدیم استفاده گردید. فرآیندی که به منظور از بین بردن ارگانیسم های بیماری زای موجود در آب و یا غیر فعال نمودن آنها به کار برده می شود، گندزدایی آب نامیده می شود.
دستگاه کلریناتور
فرآیند گندزدایی ممکن است به روشهای مختلف به شرح ذیل انجام پذیرد:
1- گندزدایی حرارتی
احتمالا ً حرارت اولین روش گندزدایی آبهای شرب بوده است و هنوز هم در مواقع فوری روش مناسبی برای گندزدایی مقادیر کم آب است. آب را به مدت 5 تا 20 دقیقه می جوشانند. مدت جوشاندن آب به ارتفاع بستگی دارد و در ارتفاعات بالاتر مدت زمان بیشتری برای جوشاندن لازم است زیرا که درجۀ حرارت جوش پایین تر می باشد. از این روش در اردوگاهها، یا مواقعی که اشکالی در سیستم توزیع آب شهر پیش می آید، در منازل استفاده می شود.
2- گند زدایی پرتو افکنی
از پرتو های مختلف مانند اشعه ایکس، گاما، ماوراء صوت و ماوراء بنفش جهت گندزدایی آب استفاده می شود.
روشهای گندزدایی
3- گندزدایی شیمیایی
معمولترین نوع گندزدایی آب استفاده از روش شیمیایی است. مواد شیمیایی که برای گندزدایی آب مورد استفاده قرار می گیرند باید دارای شرایط ذیل باشند:
٭ _ قادر به کشتن انواع میکرو ارگانیسم های بیماری زا باشند.
٭ _ ارزان قیمت و مقرون به صرفه باشد.
٭ _ کاربرد و جابجایی آنها آسان باشد.
٭ _ به آب خاصیت سمی ندهند.
٭ _ قادر به باقی ماندن در آب باشند تا آلودگی ثانویه احتمالی را از بین ببرد.
٭ گندزداهای معمول
بعضی از مواد شیمیایی مورد مصرف در تصفیۀ آب عبارتند از:
1- ید 2- برم 3- ازن 4- یون نقره
5-پرمنگنات 6- کلر و ترکیبات آن
عوام موثر در گند زدایی:
1- شرایط آب
2- ph آب
3- درجه حرارت آب
4- غلظت و مدت زمان تماس
14. مخازن توزیع آب (Distribution tank)
در سیستم های آبرسانی برای اجتماعات مختلف با استفاده از مخازن توزیع برای مقاصدی چون ذخیره سازی آب، متعادل سازی جریان یکنواخت تغذیه(ورودی) و جریان نایکنواخت مصرف(خروجی) و نیز تامین و متعادل سازی فشار، طراحی و احداث میشود.
مخازن از نظر موقعیت نسبت به سطح زمین به دو دسته تقسیم بندی می شوند:
الف) مخازن زمینی: که بر روی زمین به صورت مدفون و غیر مدفون ساخته می شود.
ب) مخازن هوایی: زوی پایه ها نصب می شود.
مخازن توزیع از نظر موقعیت نسبت به سطح منطقه مصرف کنندگان به طور کلی به دو دسته تقسیم بندی می شوند:
انواع مخزن
الف) مخزن سطحی (Surface reservior): در این نوع مخزن اختلاف ارتفاع چندانی با سطح منطقه مصرف کنندکان وجود ندارد و معمولا ً در سطح زمین احداث می شود.
ب) مخزن مرتفع : (Elevated reservoir) این نوع مخزن بالاتر از سطح منطقه مصرف کنندگان قرار می گیرد. در مخازن مرتفع، اختلاف ارتفاع لازم بین مخزن و سطح منطقه مصرف کنندگان توسط پایه های بتنی یا فلزی (به صورت مخزن پایه دار یا هوایی) و یا تپه ماهورهای داخل و اطراف شهر (به صورت مخزن زمینی) تامین می شود.
مخازن ذخیره و توزیع آب از لحاظ هندسی معمولا ً به دو نوع استوانه ای و مکعب مستطیل تقسیم می شوند.
مخازن آب برای اهداف زیر طراحی و اجرا می شوند:
1-به منظور ذخیره سازی آب
الف) ذخیره سازی آب آتش نشانی Fire storage
ب ) ذخیره متعادل سازی Balancing storage
ج) ذخیره اضطراری Emergency storage
2- به منظور تامین فشار
الف) متعادل سازی فشار در سیستم توزیع
ب) افزایش فشار در نقاط دوردست
ج) متعادل سازی هد روی پمپ
مقدارآب مورد نیاز شهرها، شهرستانها و روستاها در مرحلۀ اول به تعداد ساکنان آنها، تعداد کارخانجات، مؤسسات عمومی و فضاهای سبز آن منطقه بستگی دارد و در مرحلۀ دوم به عواملی نظیر آب و هوا، آداب و رسوم و وجود چاه یا منابع دیگر آب بستگی دارد.
مصرف آب
برای بدست آوردن حداکثر مصرف روزانۀ آب بایستی آب مصرفی قسمت های زیر را محاسبه نمود:
1- مصرف خانگی
2- مصرف عمومی
3- مصارف صنعتی و تجاری
4- فضای سبز
5- تلفات آب
تلفات آب
تقریبا ً 15% حجم آب تامین شده برای آبرسانی شهری را مصارف ناخواسته و به حساب نیامده تشکیل می دهد و شامل آن بخش از آب در خطوط انتقال و شبکه های توزیع است که به صورت ناخواسته از لوله ها، اتصالات، شیرآلات و مخازن به خارج نشت پیدا می کند و یا توسط انشعابات غیر مجاز برداشت می شود. نشت آب تابعی از قطر و جنس لوله، کیفیت آب بندی پیوندی ها، اتصالات و شیرآلات، دما، فشار آب، مدیریت بهره برداری و عمر سیستم است.
متاسفانه مقدار اتلاف آب شرب ازسیستم آبرسانی شهرهای ایران تا 33% گزارش شده است، اخیرا ً با مرمت و بهره برداری بهتر رو به بهبود است. تخمین زده می شود که با اجرای خوب و بهره برداری صحیح و دقیق سیستم های آبرسانی شهری این مقدار می تواند تا 20 لیتر به ازای هر نفر در روز تقلیل یابد.
تاریخچه آب تهران
تا سال 1306 آب شهر تهران توسط 26 رشته قنات با مجموع آبدهی حدود 700 لیتر در ثانیه تامین می گردید. دراین سال عملیات احداث کانال انتقال آب رودخانه کرج به تهرا ن آغاز شد. این کانال 53 کیلومتر طول داشت و آب را از روستای بیلقان کرج به جمشید آباد تهران منتقل می نمود. طی 4 سال احداث گردید. 20 کیلومتر از این کانال سرپوشیده و بقیه روباز بود. لذا احتمال آلودگی و تلف آب وجود داشت . از طریق این کانال مقدار 53 سنگ به عنوان حق آبه و مقداری هم بعنوان سهمیه 9.84 به تهران افزوده شد . و به این ترتیب جمعا ً قریب 110 سنگ (حدود 1600 لیتر درثانیه) آب توسط جویها به آب انبارهای منازل انتقال می یافت. .
درسال 1330 طرح اولیه لوله کشی تهران برای جمعیت معادل 900،000 نفر به مرحله اجرا درآمد. و دو خط آبرسانی لوله فولادی به ظرفیت 242000 مترمکعب در شبانه روز برای انتقال از آبگیر بیلقان به اولین تصفیه خانه تهران (جلالیه) درنظرگرفته شد. بهره برداری از این خطوط لوله فولادی و تصفیه خانه جلالیه درسال 1334 آغاز گردید.
همچنین درسال 1333 به منظور مهار بارش های آسمانی مطالعات ساخت سد امیرکبیر در 40 کیلومتری شمال غربی تهران ( از آبگیر فرسنگ کوه) در کنار جاده کرج – چالوس درحوالی کیلومتر 23 نزدیک به روستای واریان آغاز گردید. عمـلیات ساختـمانی این سد درسال 1337 شـروع و درسال 1342 پایان یافت و بهره برداری از آن آغاز شد.
منابع
امیر بیگی،حسن،اصول تصفیه و بهداشت آب،انتشارات اندیشه رفیع،1382
امیر بیگی،حسن،اصول بهداشت محیط ،چاپ دوم،انتشارات اندیشه رفیع،1382
منزوی،محمد تقی،آبرسانی شهری،چاپ دهم،انتشارات دانشگاه تهران،1378
شریعت پناهی،محمد،مبانی بهداشت محیط ،انتشارات دانشگاه تهران،1379
مطالب مرتبط با صافی های شنی و فیلتر ها در سایت بهداشت محیط ایران :
- فیلترهای شنی
دانلود فیلم مربوط به فیلتر چکنده
-دفع فاضلاب ناشی از فیلتر غشایی
سایت بهداشت محیط ایران