اندازه گیری بو در آب برای نمونه هـایی ماننـد آبهـای طبیعـی بـی بـو تـا فضولات صنعتی با آستانه بوی بسیار بالا قابل اندازه گیری مـی باشـد. در مـورد نمونـه هـای شـدیدا” بـودار مشکلی وجود ندارد چون آن نمونه ها پیش از آنکه بدست آزمایش کننده برسند چندین برابـر کـاهش رقـت می یابند. نمونه آب بی بو رقیق می شود تا به رقتی برسد که کمترین حساسیت تشخیص را برای هر آزمایش کننده ای باقی بگذارد. افراد حساسیت های بسیار متفاوتی نسبت به بوها دارند و حتی یک فرد درتشخیص بـو در ایـام مختلف بطور یکسان حس بویای اش عمل نمی کند.
گروهی حدود 5 نفر و ترجیحا” 10نفر یـا بیشـتر بـرای غلبه بر مسئله تغییر پذیری ناشی شده از بو توصیه شده است. برخی از محققین سعی کرده اند بـا اسـتفاده از یک ماده بودارمانند m-cresolیا n-butanolومقایسـه حساسـیت هـای افـراد مختلـف، بـرای انجـام آزمایش بو کالیبره تهیه نمایند
عامل هایی که در آب آشامیدنی بو تولید می کنند اغلب ماهیـت آلـی دارنـد. بـوی نـامطبوع در آب بـدلایل مختلف ایجاد می شود. مواد طبیعی موجود در آب، ترکیبات ایجاد شده حین فرآینـد تصـفیه، مانـد طـولانی مدت آب درحین ذخیره سازی و توزیع آن، نشت ترکیبات بکاررفته در شبکه توزیـع بـه تنهـایی یـا متعاقـب واکنش با املاح یا مواد افزوده شده به آب در زمره عامل های مسبب بوی نامطبوع در آب به شمار می رونـد.
برخلاف طعم که اغلب از مواد معدنی در آب است بوی آب بیشتر موارد از حضور مواد آلی ناشـی مـی شـود و باتوجه به ماهیت خاص ترکیبات آلی و تاثیر آن بر ویژگی هـای فیزیکـی، شـیمیایی و میکروبـی آب ، بـو بـا هریک از این ویژگی ها ارتباط پیدا می کند. موارد ذیل از جمله بوهـایی هسـتند کـه در آب استشـمام مـی شوند.
روش اندازه گیری بو در آب برای نمونه هـایی ماننـد آبهـای طبیعـی بـی بـو تـا فضولات صنعتی با آستانه بوی بسیار بالا قابل اندازه گیری مـی باشـد. در مـورد نمونـه هـای شـدیدا” بـودار مشکلی وجود ندارد چون آن نمونه ها پیش از آنکه بدست آزمایش کننده برسند چندین برابـر کـاهش رقـت می یابند. اغلب آبهای لوله کشی و بعضی از فاضلابها کلرزنی شده اند و مطلوب این است که بوی نمونه کلرزنی شـده را همراه با بوی همان نمونه بعد از کلرزدایی مقایسه نمایند.
مقادیر آستانه بو با دما تغییر می کند. برای اغلب آبهای لوله کشی و منـابع آب خـام ایجـاد دمـای 60درجـه سانتی گراد برای نمونه، تشخیص بوهائی را که در غیر از این دما ممکن است احساس شوند، امکان پذیر مـی سازد. دمای استاندارد برای نمونه های گرم شده جهت آزمایش آستانه بو 60درجه سـانتی گـراد مـی باشـد. برای برخی بوهای خیلی فرار، گرم نمودن نمونه امکان پذیر نخواهد بود و دراین مواقع دمای تست اسـتاندارد 40درجه سانتی گراد را بکار ببرید. برای مقاصد معینی دماهای دیگری ممکن است بکـار رود پـس همیشـه دمائی را که در آن آزمایش انجام شده است، گزارش شود.
شرایط اندازه گیری بو در آب
برای اطمینان از انجام آزمایش آستانه بو و اندازه گیری دقیق، کلیه لوازم شیشـه ای بایـد بـدون بـو باشـند. کمی پیش از استفاده ظروف را با صابون بی بو و محلول شستشوی اسیدی تمیـز کـرده و بـا آب بـدون بـو (تهیه آن در پیوست این دستورعمل است) آبکشی نمائید. ظروف معینی را همیشـه بـرای انجـام آزمـایش بـو اختصاص دهید و فقط بـرای ایـن آزمـایش از آن هـا اسـتفاده شـود. از درهـای پلاسـتیکی، چـوب پنبـه ای یاکائوچویی استفاده نکنید. برای آزمایش بو ظروف دهانه تنگ بکار نبرید.
تجهیزات آزمایش اندازه گیری بو در آب
1. بطری های نمونه با درب شیشه ای یا درب های تفلونی برای نگهداری نمونه های اصلی
2. حمام با دمای ثابت: یک حمام آبی یا هات پلیت برقی قادر به کنترل دما تا ± 1درجه سـانتی گـراد بـرای تست های بویائی در دماهای بالا.
3. ظروف آزمایش بو: ارلن مایر 500میلی لیتر با درب شیشه ای برای نگه داری رقت هـای نمونـه در خـلال آزمایش با پیپت 200، 100 ، 50، 25
4. پی پت های اندازه گیری با دقت 10میلی لیتر
5. ترمومتر از صفر تا 110درجه سانتی گراد
6. آب بی بو
7. افراد واجد شرایط جهت انجام آزمایش بو
نمونه ها را برای اندازه گیری بو در آب در بطری های شیشه ای با درب های شیشه ای یا تفلونی جمع آوری کنید. بعـد از جمع آوری نمونه، آزمایش ها را تا حد ممکن سریعترانجام دهید. اگر نیاز به ذخیره کردن نمونـه وجـود دارد حداقل 500میلی لیتر نمونه را در یک بطری تا لب آن پرکنید، منجمد نموده و مطمـئن باشـید کـه هـیچ بوی خارجی در خلال سرد شدن آب وارد نمونه نمی شود.
آستانه بو نسبتی است که به آن اندازه نمونه دارای بو با آب بی بو رقیق می شود تا لحظه ای ایجاد گردد کـه بو در آزمایش تعیین بو قابل درک باشد“عدد آستانه بو” خوانده می شودکه علامت اختصاری آن TONمـی باشد. حجم کل نمونه وآب بدون بو را در هر آزمایش به 200میلی لیتر برسانید. رقـت هـا را ادامـه دهیـد و اعداد آستانه (ترشولد) معادل ارائه شده را یادداشت و ثبت کنید.
اعداد آستانه بو
متناسب با رقت های مختلف
اگر حجم کلی غیر از 200میلی لیتر مشخص شده بکار می برید، عدد آستانه
(ترشـولد) را بـه ایـن ترتیـب حساب کنید:
در اینجا Aبرابر با میلی لیتر نمونه و Bبرابر با میلی لیتر آب بدون بو است
TON=A+B/A
در مطالب به بررسی روش آزمایشگاهی اندازه گیری بو در آب پرداخته خواهد شد.
جهت اطلاع از مطالب به روز سایت به کانالهای ما در شبکه های اجتماعی بپیوندید.
(جهت دسترسی به مطالب به روز به سمت چپ سایت بخش آخرین مطالب مراجعه کنید)