طبق بند 4مصوبه مورخ 18/10/1368"
مصوبه مورخ 18/10/1368 ( بند 4 ) : " ب) با توجه به لزوم حفظ تصفیه خانه های فاضلاب به لحاظ مشکل بو و سایر عوامل زیست محیطی، اولاٌ در انتخاب موقعیت مکانی تصفیه خانه ها کلیه مسائل فنی و زیست محیطی رعایت گردد و ثانیاٌ کلیه دستگاه های ذیربط موظفند از هر گونه ساخت و ساز تا حریم 6 کیلومتری تصفیه خانه جلوگیری نمایند ، ضمناٌ لازم است توسط مسئولین مربوطه کمربند درختکاری در اطراف تصفیه خانه ایجاد شود . "
ماده قانونی ذکر شده ، غیر قانونی بودن محل تصفیه خانه فاضلاب تهران را واقع در شهر ری نشان می دهد .
در سال 1381 خانم ها خطیبی - موسوی و ابوطالبی پیگیر موقعیت غیر قانونی و مشکل آفرین محل فاضلاب تهران و انعکاس داد نامه مردم الیمان علائین شدند و طی بازید هایی از محل تصفیه خانه و همچنیین روستا های اطراف ، گزارشی در نشریه خبری فریاد زمین منعکس کردند. متاسفانه به دلیل عدم حل مشکلات عدیده زیست محیطی مناطق اطراف تصفیه خانه فاضلاب تهران و همچنین به لحاظ مطرح بودن تدوین طرح تفضیلی تهران و نیز طرح راهبردی 24 منطقه تهران ، کانون دیده بانان زمین ، لزوم پیگیری و توجه به این امر را در دستور کار خود قرار وطی بازدید های انجام شده توسط خانم ها موثق نژاد ، هادیان و خطیبی ، مشاهده شد که پس از گذشت نزدیک به دو سال از ارائه دادنامة مرداد ماه 1381 از سوی ساکنین ، مشکلات همچنان باقی و حتی بر شدت آن افزوده شده است .
نهر ها ی فاضلاب بی هیچ حفاظ و پوششی همچنان از کنار مزاع سبزی کاری ، اماکن مسکونی می گذرد و ساکنین در حقیقت محکومینی هستند که باید تاوان عدم مدیریت پس ماند های تهران را بپردازند !! به گفته یکی از کشاورزان منطقه " الیمان " قبلاٌ چشمه ای با آب بسیار زلال و گوارا به نام چشمه علی در این منطقه وجود داشته که آب آن مثال زدنی بوده ، نزدیک 100 سنگ آب داشته و مزارع را سیراب می کرده . قنات دیگری به نام آب " الیمان " که 30 سنگ آب داشته و دو نهر بزرگ از طرف آن روان بوده . حالا همة قنات ها به دلیل عدم رسیدگی خراب و یا آلوده شده است و در عوض کشاوزان شاهد نهر های بزرگ فاضلاب هستند که انبوهی از انواع زباله های بالای شهر تهران را حمل می کند.
مروری کوتاه بر موقعیت تصفیه خانه فاضلاب تهران و نزدیک ترین محل مسکونی به آن :
محل اجرای تصفیه خانه فاضلاب تهران به وسعت 110 هکتار در جنوب کمربندی شهر ری ودر محدوده اراضی کشاورزی عماد آور و الیمان و مناطق مسکونی قرار دارد( شهرک علائین ، شهرک مفتح ، عماد آور ، کوی ابوذر « قلعه الیمان ( علی مان ) وقرار دارد.( تصاویر و نقشه ضمیمه ) . در نزدیکی محل تصفیه خانه فاضلاب ، سکونتگاهی به نام قلعة الیمان با سکنه ای حدود 50 خانوار وجود دارد . دو نهر عریض و عمیق فاضلاب از فاصله دو متری دیوارة جنوب قلعه عبور می کند که بوسیله یک پل بسیار کم عرض و غیر مقاوم ارتباط اهالی را با اراضی جنوبی این قلعه پیوند می هد .
در اطراف این دو نهر بسیار آلوده و خطر ناک انبوهی از زباله ها تخلیه شده است . تاکنون بسیاری از بچه های این قله به درون این نهر افتاده که با تلاش اهالی موقتاٌ از مرگ نجات پیدا کرده اند . در هر بارندگی تهران آب نهر افزایش یافته و گاهی سرریز می شود و مشکلات را بسیار حاد و خطرناک تر می کند . خانواده ها در کنار انبوهی از رباله و کثافت زندگی می کنند .مجموعه بافت قلعه به گونه ای است که طویله و اتاق ها در کنار هم قرار دارند . محل بازی بچه ها در کنار این کانال های مرگ و در انبوهی از زباله است ، بعضی از جوانان جهت امرار معاش با جستجو در زباله ها و نهر های فاضلاب ضایعات پلاستیکی را جمع آوری کرده ، آن ها را تحویل کارخانه ها می دهند . انواع بیماریهای پوستی و انگلی رایج است . حشرات بیداد می کنند . در این قلعه حمام وجود ندارد و اهالی از عدم وجود بهداشت در عذابند و خواهان تغییر سکونت خود از سوی شهرداری و یارسیدگی به محله هستند . زمین قلعه و زمین های اطراف موقوفی است و اهالی اجازة ساخت و ساز ندارند ، در مانده اند و فریاد رس می خواهند !
مرور کوتاهی بر تاریخچه فاضلاب تهران :
در زمان توزیع آب تهران در سال 1330 ، چگونگی ایجاد تاسیسات فاضلاب تهران مورد توجه قرار گرفت و در سال 1336 نمایندة دولت وقت اعلام کرد که طرح فاضلاب تهران با اعتبار 300 میلیون تومان آغاز شده است . در دهه 40 وزارت نیرو اقدام به تملک اراضی موقوفه از کشاورزان صاحب نسق نمود و در دهه 50 عملیات اجرایی آغاز شد ولی طرح چندان پیشرفتی نداشت بعد از انقلاب ، در سال 1371 با تشکیل شرکت آب و فاضلاب تهران ، مسئولیت ادامة این کار به این شرکت سپرده شد و پس از اخذ وام از بانک جهانی اجرای طرح آغاز شد و مهندسین مشاور مهاب قدس به جای مشاور“ ری آب ” کار را دنبال کرد . در سال 1373 کار های اجرایی طرح مجدداٌ با کندی شروع شد و امروز پس از 30 سال از آغاز عملیات صرفاٌ فعالیت های زیر در محل تصفیه خانه انجام شد است:
1- دیوار کشی اطراف محل طرح حدود 110 هکتار
2- احداث ساختمان اداری در دو طبقه
3- احداث 8 استخر بتونی
4- اتصال لوله های بتونی انتقال فاضلاب به استخر های اولیه ( فاضلاب 50 هزار نفری نازی آباد )
5- احداث کانال خروج پساب به سمت اراضی کشاورزی شرق تصفیه خانه ( پس از رسوب گذاری و بدون هر گونه عملیات بازیافتی و حتی هوادهی )
بنا براین با توجه به قصد انتقال فاضلاب 10 میلیون نفری تهران به این مکان که لوله گذاری آن در دست اقدام است ، موارد پنجگانه فوق تنها 10درصد از عملیات را در بر خواهد گرفت، آنهم به شکل رسوب گیری فاضلاب انسانی و انتقال روباز آن به اراضی کشاورزی شرق تصفیه خانه و در مسیر و محور شهر ری به ورامین که تبعات زیست محیطی بسیار زیاد فعلی ، به فاجعه زیست محیطی برای مردم ساکن در شهر ری و به تبع آن زوار آستان مقدس حضرت عبدالعظیم ( ع ) تبدیل خواهد گردید .
.
چکیده نامه سر گشاده ساکنین و اهالی روستا های علائین و الیمان
در مرداد ماه 1381 از طرف ساکنین و اهالی روستا های علائین ، الیمان ، عماد آور ، دولت آباد قیصریه ، شهرک های مجتمع مسکونی حضرت عبدالعظیم ( ع) ، شهرک رضوان و سایر ساکنین شهر ری ، نا مه ای سر گشاده به حجت الاسلام آقای موسوی لاری وزیر کشور نوشته شد مبنی بر اعتراض به وجود کانال های فاضلاب تهران که در سه مسیر روباز از اطراف و حوالی شهر ری عبور می کند و مشکلات متعددی را برای مردم ایجاد نموده است ، بعلاوه در این نامه به محل طرح تصفیه خانه فاضلاب تهران اعتراض شده است و اشاره شده است که در سال 54 رژیم منحوس پهلوی بدون توجه به قوانین و مقررات شرعی و عرفی احکام وقف ، اقدام به خرید اراضی موقوفه آستان حضرت عبدالعظیم (ع ) از کشاورزان مستاجر اراضی مذکور در الیمان نموده و اجرای طرح تصفیه خانه فاضلاب را با احداث تعدادی حوضچه محدود و روباز و رسوب گیر و صاف نمودن فاضلاب و انتقال آن به اراضی ورامین آغاز می کند وپس از انقلاب وزارت نیرو ( سازمان آب و یا شرکت آب و فاضلاب ) اقدام به برنامه ریزی جهت تکمیل طرح مذکور می نماید ، در پایان نامه خواستار تجدید نظر در اجرای طرح و انتقال محل تصفیه خانه تهران به جنوب خط آهن تهران – مشهد ( اراضی دوتویه ) شده اند. لازم به ذکر است که محل پیشنهادی مردم در فاز دوم طرح نیز پیش بینی شده است.
فراز هایی از پاسخ مسئولین به نامه سرگشاده اهالی شهر ری و جواب داد نامه :
" داد نامه مردم شهر ری " کتابچه کوچکی است در 35 صفحه تحت عنوان :
" گزارش تکاندهنده از وضعیت تصفیه خانه فاضلاب جنوب تهران " . این داد نامه حاوی نامه سرگشاده مردم ، پاسخ مسئولین به این نامه و پاسخ داد نامه به جواب مسئولین به همراه عکس هایی تکان دهنده از این منطقه است . در زیر پاسخ مسئولین و جوابیه درج شده در دادنامه آورده می شود :
توجیهات وزارت نیرو در انتخاب و اجرای طرح در محل فعلی :
● عدم وجود قابلیت اراضی کشاورزی!
پاسخ داد نامه : در حال حاضر در اطراف اراضی مذکور به علت قابلیت بسیار خوب خاک ، انواع سبزی ، صیفی، غلات و ذرت کشت می شود که بیشترین بازده را نسبت به اراضی مشابه دارد.
● پساب خروجی بسیار مناسب بوده و قابلیت هر گونه بهره برداری را دارد !
پاسخ داد نامه : شبکه بهداشت و درمان شهر ستان ری استفاده از آبهای ذکر شده برای آبیاری کشاورزی و سایر مصارف را غیر مجاز و خطرناک دانسته و اعلام نموده که ضمن آلود نمودن سبزیجات و محصولات کشاورزی ، باعث آلودگی خاک و آب و منابع زیر زمینی نیز می گردد
● خارج از محدوده بودن محل تصفیه خانه
پاسخ داد نامه : شهرداری منطقه 20 اعلام نموده است که محل تصفیه خانه در داخل محدوده 25 ساله و همچنین داخل کمربند سبز می باشد . لازم به ذکر است فاصلة هوائی تصفیه خانه با مناطق مسکونی کمتر از 700 متر می باشد .
● اجرای طرح هیچگونه معضل زیست محیطی ندارد !
پاسخ داد نامه : اداره کل محیط زیست استان تهران وجود اثرات سوء زیست محیطی ناشی از عملکرد تصفیه خانه را تائید نموده است .
در انتها ، این داد نامه سه سئول بسیار جدی و حائز اهمیت را مطرح نموده است :
یک- دلیل اجرای عملیات تکمیلی تصفیه خانه در دهه اخیر ، با توجه به گسترش مکان های مسکونی و همجواری با بقاء متبرکه و مخالفت های کلیه ادارات و سازمان های ذیربط شهرستان ری به ویزه آستان مقدس حضرت عبدالعظیم ( ع) و فرمانداری چیست ؟
دو – پاسخ مسئولین محیط زیست استان بر لزوم اجرای طرح های رفع معضلات زیست محیطی بالقوه و بالفعل این منطقه چیست ؟
سه – پاسخ عملی و اجرایی مسئولین شهرداری منطقه 20 تهران به ساماندهی و پوشش انهار سنتی و کانال های فاضلاب و جلوگیری از تخلیه زباله و نخاله های ساختمانی و ضایعات تره بارو میوه میدان بزرگ تره باردر داخل و در اطراف نهر ها چیست ؟
کانون دیده بانان زمین ضمن تاکید بر سئوالات فوق از مسئولین به ویژه وزارت نیرو ، شرکت آب و فاضلاب استان تهران و سازمان حفاظت محیط زیست می پرسد علت عدم توجه به خواسته های به حق مردم چیست ؟ و چرا در مدت یک سال و نیمی که از این درخواست به حق می گذرد کوچکترین واکنشی نشان داده نشده و تنها به توجیهاتی غیر واقعی بسنده شده است ؟ دیده بانان زمین همراه با مردم ساکن در اطراف این کانال های فاضلاب از مسئولین می خواهد امسال که سال پاسخگویی به مردم نام گذاری شده هر چه سریع تر محل تصفیه خانه فاضلاب را تغییر و هر چه سریع تر کانال های فاضاب رو سر پوشیده شوند