سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط

برگه‌ها

آمار : 21895075 بازدید Powered by Blogsky

ورمی کمپوست و روشهای جانبی آن

ورمی کمپوست حاصل فعالیت بیولوژیک نوعی کرم‌خاکی با نام علمی Eisenia fotida می‌باشد این جانور با تغذیه از موادآلی موجود در طبیعت آن‌ را به کود آلی مغذی تبدیل نموده به گونه‌ای که در حال حاضر این کود به عنوان یکی از غنی‌ترین کودهای آلی بیولوژیک شناخته شده در دنیا کاربرد ورمی‌کمپوست در خواص فیزیکی،‌ شیمیایی و بیولوژیکی خاک تأثیر بسزایی دارد. این کود اصلاح‌کنندة خصوصیات فیزیکوشیمیایی و بیولوژیکی خاک بوده و علاوه بر وزن مخصوص کم، فاقد هر گونه بو، میکروارگانیسم‌های پاتوژن، باکتری‌های غیر هوازی، قارچ‌ها و علف‌های هرز می‌باشد. ورمی‌کمپوست علاوه بر قابلیت جذب آب با حجم بالا، شرایط مناسب جهت دانه‌بندی و قدرت نگه‌داری مواد غذایی مورد نیاز گیاهان را فراهم می‌نماید. ورمی‌کمپوست حاوی عناصر غذایی بسیار غنی به‌ویژه ازت بوده که به‌تدریج آن‌ها را در اختیار گیاه قرار می‌دهد (این نکته از نظر حاصل‌خیزی خاک بسیار پراهمیت است.)

معمولآ نسبت کربن به ازت (C/N) ورمی کمپوست20-15بوده و طول دانه‌های خشک آن بین 1-5mm متغیر است. هوموس آن نیز 20% وزن خشک می‌باشد.

کرم‌های زباله‌خوار با تغذیه زایدات آلی آن‌ها را تجزیه و دگرگون می‌نمایند. فرآیند هضم این کرم‌ها به تغییر سریع‌تر مواد آلی منتهی شده و کمپوست تثبیت می‌شود. نتیجة این عمل دستیابی به ورمی‌کمپوست با کیفیت بالا است که با بالاترین استانداردهای جهانی برابری می‌کند.

موارد استفاده ورمی‌کمپوست:

ورمی کمپوست قابل استفاده در کلیه محصولات زراعی، باغی و گلخانه‌ای می باشد.

عناصر موجود در ورمی کمپوست:

ازت، فسفر، پتاسیم، کلسیم، آهن، روی، مس، منگنز

این در حالی است که هر یک از انواع کودهای شیمیایی موجود تنها حاوی یک یا چند عنصر خاص می‌باشند

شرایط کنونی تولید ورمی‌کمپوست

در حال حاضر روزانه علاوه بر ضایعات میادین میوه و تره‌بار، سطل‌های سبز، آبی و صورتی که به‌ترتیب مخصوص ضایعات سبزی ـ میوه‌فروشی‌ها، آب‌میوه‌فروشی‌ها و گل‌فروشی‌ها می‌باشد در قالب طرح ساماندهی مشاغل پر زباله از سطح شهر جمع‌آوری، و به سایت کمپوست، واقع در برمشور شهر شیراز منتقل می‌شود که پس از تفکیک ثانویه، جهت تغذیه کرم‌های زباله‌خوار مورد استفاده قرار می‌گیرند. تبدیل پسماند‌های آلی به روش ورمی‌کمپوست در فضایی به وسعت چهار هکتار به‌وسیله کرم‌های زباله‌خوار موسوم به Eisenia fotida و با ظرفیت 3000 تن ورمی‌کمپوست در سال در حال اجرا می‌باشد.

این کود در حال حاضر تحت نظارت سازمان بازیافت شهرداری شیراز با فرایند تبدیل زباله‌های آلی به روش بیولوژیک در حال تولید می‌باشد.

بیولوژی کرم خاکی:

از نظر پیشینه تاریخی، کرم‌های خاکی در حدود 600 میلیون سال پیش به وجود آمده و از آن زمان تا حال شاهد تکامل گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری بوده‌اند. شکل ظاهری این موجودات در طی این مدت تغییر چندانی پیدا نکرده و هم اکنون نیز بین گونه‌های مختلف آنها از این نظر تفاوت قابل توجهی به چشم نمی‌خورد.

این موجودات ارزشمند، به مدت چندین میلیون سال اراضی موجود در سطح کره زمین را در کمال آرامش و سکوت، زیر و رو کرده و بدین صورت نقش مهمی در جریان چرخه عناصر ایفا نموده‌اند کرم‌های‌خاکی دارای بدنی کشیده، بندبند، فاقد استخوان دارای کوتیکول حامل تارها و دستگاه گوارش لوله‌مانند که به مجرای دفعی ختم می‌شود، هستند. طول این جانور برحسب گونه از یک سانتی‌متر تا بیش از 2 متر بالغ می‌گردد.

این جانور اغلب دوجنسی یا هرمافرودیت هستند و هنگام بلوغ بر روی اپیدرم آنها یک منطقة متورم ظاهر می‌شود که آنرا کمربند تناسلی گویند. این قسمت پیله‌ای ترشح می‌کند که تخم‌ها را دربر‌ می‌گیرد.

کرم‌های‌خاکی فاقد مرحلة مشخص لاروی بوده و نوزادان آنها پس از خروج از تخم و پیله، رفته‌رفته بالغ می‌شوند.

امروزه با اطلاعاتی که از این جانور بدست آمده است کاربردهای فراوانی در رشته‌های مختلف علوم (مانند کشاورزی، شیلات، دامپروری، صنعت، محیط زیست و انرژی) بـرای آن تعریف شده و یا به‌عبارت دیگر در بسیاری از علوم شناخته شده است.

پرورش کرم‌های خاکی در حال حاضر به‌صورت یک صنعت پررونق در آمده و لذا این حرفه امروزه در جهان طرفداران بسیاری دارد، به‌کارگیری این جانور ارزشمند در صنایع مختلف مشاغلی را ایجاد نموده‌است که هیچ‌کدام از آنها در کشور ما شناخته شده نیست.

بیوکمپوست

چند دهه‌ایست که با رخدادهای بزرگ فرایند‌های صنعتی در پهنه‌ی گیتی ، زباله‌ها نیز به‌همراه آلودگی‌های روزافزون خاک، آب و هوا زنجیره‌ی زیست‌محیطی و زیستگاه آدمیان را به سختی با تهدید ناخواسته‌ای روبرو نموده است. در زمینه‌ی مبارزه با چنین مشکل فراگیری مراکز پژوهشی و اجرایی تلاش و کوشش پیگیری را در رویارویی و مبارزه آغاز کرده‌اند.

از روش‌های بسیار مؤثر در مبارزه و خنثی سازی اثرات نامطلوب زباله‌ها تبدیل آن‌ها به کود است تکنیک تبدیل کود از زباله بطور علمی و عملی در سال‌های اخیر آغاز شده‌است . کمپوستینگ، تجزیه‌ی مواد زاید قابل تجزیه‌ی بیولوژیک توسط جانداران ذره‌بینی است که توانایی شکست ملکول‌های بزرگ مواد آلی را دارا می‌باشند. روشی است که چنین ارگانیسم‌هایی را در جهت افزایش میزان تجزیه‌ی بقایای آلی تحت کنترل مورد استفاده قرار می‌دهد. این فرایند طبیعی، مواد آلی را به ماده‌ای غنی مبدل کرده مکملی بسیار سودمند برای خاک ایجاد می‌نماید. ترکیبات هوموسی تولید‌شده به‌راحتی توسط گیاهان قابل جذب است. به این ترتیب باعث بهبود وضعیت خاک‌های اراضی زیر کشت و در نتیجه کاهش استفاده از کود‌های شیمیایی می‌شود.

اهم خواص فیزیکی و شیمیایی بیوکمپوست عبارتند از:

1ـ تسریع‌کننده‌ی رشد گیاه

2ـ غنی از ترکیبات هوموسی

3ـ قابلیت نگهداری آب با حجم بالا

4ـ عاری از میکروارگانیسم‌های پاتوژن

5ـ وزن مخصوص کم و فاقد هر گونه بو

6ـ اصلاح‌کنده‌ی خصوصیات فیزیکوشیمیایی و بیولوژیکی خاک

7ـ تأمین کننده‌ی کلیه‌ی عناصر غذایی مورد نیاز برای رشد گیاهان

ویژگی‌های بهینه‌ی بیوکمپوست:

1- به‌جای کود، در چمن‌کاری، گیاهان زینتی، باغداری، تاکستان، کشت قارچ، سبزیکاری، صیفی‌کاری،

فضای سبز و غیره. این‌گونه مصارف بیشترین و شناخته‌ترین کاربردها را تشکیل می‌دهند.

2- به‌جای مواد پرکننده در تراشه‌های ساختمانی.

3- بجای مواد جانبی، در کارخانه‌های آجرسازی برای بلوک‌های توخالی یا متخلخل.

4- بجای عایق صدا (آکوستیک ) در ساختمان‌ها.

5- بعنوان بیوفیلتر در کارخانه‌های تهیه کمپوست. رفع بوی لاشه حیوانات در دامداری ها و مرغداری‌ها و کارخانجات قند سازی.

6- بجای بستر حیوانات در دامداری‌ها.

7- استفاده به عنوان سوبسترا در کشت قارچ.

8_ استفاده به عنوان الیاف در صنعت نساجی و الیاف آلی.

عناصر موجود در بیوکمپوست:

کمپوست به‌دست آمده از زباله‌ی آلی، حاوی مقدار فراوانی عناصر معدنی بوده که پاره‌ای از آن‌ها برای رشد گیاهان ضروریست. مهمترین این عناصر که oligo elements نامیده می‌شوند، عبارتند از بر، روی، مس، منگنز، مولیبدن، کبالت بعلاوه‌ی عناصر عمده‌ی دیگر که عبارتند از: نیتروژن، پتاسیم، گوگرد، کلسیم، منیزیم.