موش‌ها شناخت و روش مبارزه با آنها

موش‌ها شناخت و روش مبارزه با آنها

مقدمه

موش‌ها این حیوانات باهوش که شرح قهرمانی‌های آنها در داستانها و فیلم‌های کودکان فراوان آمده است، در عین حال موجوداتی هستند که وجودشان بشر را به وحشت می‌اندازد، وحشت از بیماری و خسارت اقتصادی شاید تصور این مطلب که ما از پس مانده مواد غذایی موش‌ها تغذیه می‌کنیم برایمان مشکل باشد اما با مشاهده آمارهای موجود باید به این حقیقت اذعان نمود در نظر بگیرید که این حیوان به راحتی از بذری که در زمین پاشیده می‌شود تا ریشه، برگ، میوه، دانه و محصولات داخل انبار و مواد غذایی موجود در خانه و غذای پخته شده را می‌خورد و نابودمی‌کند حتی از پس مانده مواد غذایی موجود در زباله‌ها نیز روگردان نیست و مهم‌تر آن که به جای خوردن همه مواد غذایی مقداری از آن را خورده و بقیه را که باقی می‌گذارد قابل مصرف نیست در حقیقت اتلاف غذایی توسط این حیوان بیش از مقداری است که می‌خورد.

انواع موش

1- موش خانگی

2- موش قهوه‌ای

3ـ موش سیاه

عادات و رفتار

بطور کلی موش‌ها به محیط‌های ساکت و تاریک که حرارت معین و ثابت و همچنین رطوبت نسبی داشته باشند علاقه‌مند هستند .

موش‌های بزرگ معمولاً لانه خود را در محیط‌های وسیع نمی‌سازند و همواره سعی در پنهان شدن دارند تا بتوانند به راحتی نوزادان خود را تولید و پرورش دهند. موش‌های نر معمولاً حداقل یکبار در روز محیط اطراف خود را بازرسی می‌کنند و چنانچه تغییراتی در محیط مشاهده نمودند بلافاصله لانه خود را معدوم و جای دیگری را برای خود آماده می‌کنند. موش‌ها معمولاً یک ساعت بعد از نیمه‌شب فعالیت خود را شروع می‌کنند و این به علت ساکت بودن محیط و عدم حضور انسان است بدین ترتیب موش‌ها با آرامش خاطر به مواد مختلف خسارت وارد می‌کنند.

اهمیت مبارزه با موش

مبارزه با موش از دو جهت حائز اهمیت می‌باشد:

1. اقتصادی

2. بهداشتی

موش‌ها با وارد کردن خسارت به مواد غذائی و پایین آوردن ارزش آنها و انتشار و انتقال بیماری‌ها و بالاخره ایجاد مزاحمت برای انسانها مورد تنفر انسان بوده و برای بسیاری از افراد سبب ایجاد ناراحتی فکری و روحی می‌گردند.

بیماری‌های منتقله از طریق موش

موش‌ها معمولاً 35 نوع بیماری مختلف را به انسان منتقل می‌کند عبارتند از :

LCM

اولین علائم این بیماری در انسان سردرد و بروز حالت‌هایی شبیه آنفولانزا میباشند.

Rabies (هاری): یک بیماری ویروسی است که از طریق گاز گرفتگی در حیوان خونگرم به وجود می‌آید.

تب گازگرفتگی

در اثر گاز گرفتن موش تب ایجاد می‌شود و جای گاز گرفتگی متورم شده و به رنگ قرمز در می‌آید.

طاعون

این بیماری که به آن مرگ سیاه نیز می‌گویند از طریق گزش ‌کک‌هایی که از خون موش آلوده تغذیه کرده‌اند به انسان منتقل می‌شود.

لپتوسپیروز

این بیماری که به آن یرقان خون ریزی دهنده نیز می‌گویند باعث تب، خونریزی، دردناک شدن کبد، دردهای شکمی، خشک شدن و ریزش پوست می‌گردد.

سالمونلوزیز (حصبه)

آلوده شدن غذا به ادرار و مدفوع موش موجب مسمومیت غذائی و بروز این بیماری می‌شود.

یرسینیوزیز

این بیماری از طریق آلوده شدن مواد غذایی به ادرار و فضولات موش ایجاد شده و موجب بروز آپاندیسیت و بزرگ شدن روده‌ها می‌گردد.

تیفوس

در اثر خونریزی در شش‌ها و سینه پهلو باعث مرگ فرد مبتلا می‌شود.

توکسوپلاسموزیز

انتقال این بیماری که بیشتر از طریق مدفوع گربه به انسان صورت می‌گیرد اخیراً از طریق موش هم مشاهده شده است. این بیماری می‌تواند موجب کوری مادرزادی نوزاد شود.

تب راجعه

یک بیماری عفونی است و از علائم عمده آن حملات متناوب تب و ایجاد مسمومیت خونی می‌باشد.

تولارمی

مخزن این بیماری موش می‌باشد و علائم آن تب، سردرد درد دست و پا، کمر درد، ضعف عمومی، استفراغ و بزرگ شدن کبد و طحال می‌باشد.

سالک

این بیماری به صورت زخم پوستی و در اثر نیش پشه خاکی آلوده ایجاد می‌گردد.

روش‌های مبارزه:

1ـ اقدامات بهسازی و بهداشتی

2ـ استفاده از سموم شیمیایی

3ـ استفاده از امواج مافوق صوت

4ـ جلب کننده‌های شیمیایی

5ـ دور کننده‌ها

6ـ تله‌گذاری

7ـ مبارزه بیولوژیکی

8ـ مبارزه ژنتیکی

اقدامات بهسازی و بهداشتی:

1ـ محافظت ساختمان‌ها از ورود موش

2ـ از بین بردن لانه‌ موش‌ها و محروم‌ کردن آنها از دسترسی به آب و مواد غذائی

3- بهداشتی نگه داشتن محیط زیست شامل: جمع‌آوری، حمل و دفع زباله بطور بهداشتی، زباله باید در کیسه‌های سربسته قرار داده شده و فقط در ساعات مراجعه رفتگران در خارج از ساختمان گذاشته شود.

کشتن موش‌ها:

الف: بوسیله سموم شیمیایی

ب: بوسیله تله‌گذاری

معمولاً استفاده از سموم شیمیایی آخرین راه‌حل می‌باشد در صورتی که اقدامات بهداشتی و بهسازی بطور کامل مؤثر نبودند می‌توان آن را به عنوان یکی از وسایل مطمئن برای مبارزه با موش بکار برد.

امروزه از تکنیک تله‌گذاری در موارد زیر استفاده می‌شود:

زمانی که به علت وجود مواد غذایی استفاده از سموم غیرممکن باشد.

در محلهایی که امکان جمع‌آوری لاشه موش وجود نداشته باشد.

در صورتیکه موشها از خوردن طعمه خودداری کنند. زمانی که موش‌ها نسبت به سموم موش‌کش‌ مصون شده باشند.

روش صحیح تله‌گذاری:

در تله‌گذاری مساله انتخاب طعمه و دانستن رفتار و عادت موش‌ها اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد. موش‌های بزرگ به علت ترس از چیزهای جدید و همچنین به علت داشتن کنجکاوی و احتیاط زیاد به زحمت به طرف تله‌ها جلب می‌شوند و گاهی برای گرفتن‌ آنها باید چند روز صبر کرد و برای حصول نتیجه بهتر باید چند روز تله را بدون اینکه فنر آن کار گذاشته شود با استفاده از طعمه جلب کننده در محل مستقر نمود تا موش‌ها به آن عادت کنند.

محل قرار دادن تله‌ها:

در مورد موش‌ قهوه‌ای و خانگی بهتر است تله را در گوشه راست و به طرف دیوار محل قرار داد به طوری که ماشه تله تقریباً‌ مماس با دیوار باشد.

در مورد موش سیاه تله را می‌توان به دیوار میخکوب کرد.

تله زنده‌گیر طعمه دار یا تله کشته‌گیر را باید نزدیک به دهانه ورودی لانه قرار داد و نه در داخل گذرگاه

تله را بهتر است با کیسه یا چیزهای جدید در موش به وجود نیاید. تله کشته گیر را می‌توان زیر لایه‌ای از آرد، خاک و یا سبوس مخفی کرد. وقتی تعداد تله‌ها زیاد است باید محل قرار گرفتن تله‌ها را یادداشت کرد.

از انواع سموم ضد انعقادی می توان وارفارین ، برومادیولون (لانیرات) وبرودی فاکوم (کلرات) را نام برد . مشکل تراکم جمعیت موش در کانالها ومسیلها وجود دارد عدم رعایت شهروندان در حفظ پاکیزگی شهر ،عدم جمع آوری صحیح زباله در سطح خیابانها،کوچه ها ، نهرها ، جویبارها و مسیلها و همچنین ورود فاضلاب اماکن به درون جویها وانهار و عدم تجهیز شهر به سیستم دفع فاضلاب شهری از جمله مهمترین عوامل وجود موش در شهر می باشد .

بکار گیری شیوه های تلفیقی مــبارزه با موش

همانطوریکه تجارب گذشته نشان داده است بکارگیری واجرای تنها یک روش یعنی استفاده از سموم وطعمه های شیمیایی در قالب مبارزه شیمایی چندان کارا واثرگذار نبوده و ضرورت استفاده از دیگر شیوه های اجرایی مبارزه فیزیکی و مکانیکی در قالب مبارزه تلفیقی توصیه می گردد.

1- مبارزه فیزیکی علیه موش :

یعنی محدود سازی غذا ، آب و زیستگاه در دسترس این موجود و محدود ساختن نیازهای زیستی این جانور شرایط Natural Electing یا انتخاب پدید آمده وموشهابرای یافتن غذا وآب بایکدیگر به رقابت پرداخته وموجودات قوی تر ضعیف تر را از بین می برند یکی از دلایل عدم موفقیت قاطع امر مبارزه با موش تاکنون عدم توجه به مبارزه فیزیکی ونگاه یک بعدی به انجام عملیات شیمیایی بوده است آنچه در مقدمه مبارزه فیزیکی و در قالب این طرح در سطح شهر به وقوع خواهد پیوست شامل موارد به شرح ذیل میباشد:

1-1 لایروبی انهار و مسیلها

1-2 مرمت انهار و مسیلها

1-3 جمع آوری بهینه زباله از درب منزل و از جوی و انهار

1- 4 انجام عملیات کنترل در اماکن مخروبه و زمین بایر

1-5 تنه درختان قطع شده که بقایای آن در جوی ها و معابر کماکان باقی است.

2- مــبارزه مکانیکی :
منظور از مبارزه مکانیکی مشخصاً استفاده از تله در اماکن مسکونی است که عملاً در این محلها امکان استفاده از سموم به لحاظ مخاطرات احتمالی وجود ندارد و دو نوع تله وجود دارد : 1- تله زنده گیر 2- تله کشنده

3- مــبارزه بیولوژیک:

یکی از شیوه های مبارزه با موش در بحث تلفیقی استفاده از روش مبارزه بیولوژیک است به علت عدم انجام طرحهای مشخص با نتایج معلوم در این زمینه هم اینک بعنوان یک طرح آزمایش مطرح است .

4- مــبارزه شیمیایی :

مبارزه شیمیایی میزان مکمل سایر شیوه های مبارزه با موش همواره مد نظر برنامه ریزان و سیاستگذاران امر مبارزه بوده است اما آنچه تاکنون این شیوه مبارزه را از مسیر اصلی و جایگاه واقعی خود دور نموده تأکید بیش از اندازه بر روی این شیوه مبارزه و به فراموشی سپردن دیگر شیوه ها بود . سموم موش کش در شهر تهران از نوع ضد انعقادی نسل جدید با ماده موثر برودیفاکوم را به دلایل زیر توصیه می شود .

1- برودیفاکوم نسبت به سایر سموم ضد انعقادی نیمه عمر طولانی تری در بدن موش دارد.

2- برودیفاکوم برای موش ها سم قوی به شمار رفته به طوری که مصرف یک وعده از آ‎ن سم مرگ جونده خواهد شد. single feeding ) )

3- برودیفاکوم در محیط مقاوم بوده به طوری که در معرض تابش مستقیم خورشید تا 30 روز بدون تغییرباقی می ماند .

4- برودیفاکوم نسبت به سایر سموم خطر کمتری برای انسان دارد .

5- برودیفاکوم اثرمسمویت تاخیری داشته به طوری که به دنبال مصرف آن میانگین فاصله زمانی تا مرگ جونده 7- 5 روز می باشد به دنبال مصرف این سم احتمال رخداد پدیده پس زدن سم pison Shyness وجود نخواهد داشت (درصورت تلف شدن موشها بلافاصله پس از مصرف برخی سموم سایر موشها از خوردن طعمه آلوده به سم خودداری می کنند این رخداد را پدیده پس زدن می نامند )

6- در این محصول از مواد خوش طعم کننده در طعمه استفاده شده است به طوری که جونده رغبت بیشتری به خوردن آن از خود نشان می دهد .

7- برودیفاکوم گسترش محدودی در خاک وجود دارد در آب نا محلول است واز طریق خاک جذب گیاهان نمی شود و می توان از آن به طور موثری در کنترل جمعیت جوندگان در سطح مزارع استفاده نمود.

مشخصات سم کلرات :

کلرات از نسل دوم ترکیبات کشنده جوندگان بوده وموثر در مواردی است که:مقاومت به مشتقات وارفارین و کلرو فاسینون مشاهده می شود حاوی بایترکس ماده ناسازگار با ذائقه انسان می باشد.

روش مصرف :

کلرات طعمه جاذبی برای موش هاست و تدابیر قبلی برای مصرف ضرورت ندارد .چند روز پس از خوردن مقدار کمی از کلرات موشها می میرند در محل طعمه گذاری بامشاهده مواد جویده شده طعمه به فواصل هر هفته یا کمتر کلرات تازه اضافه شود . مقدار طعمه بستگی به تعداد موش دارد.

نوع موش	محل مصرف	وفور بیش از حد حیوان	وفور کم
موش صحرایی	مـــــزارع	50گرم تا 3 کیلوگرم طعمه در هکتار	20گرم تا 1 کیلوگرم طعمه در هکتار
موش صحرایی	محل های دیگر	50گرم طعمه در فواصل 5 متری	20گرم طعمه در فواصل 10 تا 30 متری
موش خانگی	ـــــــــ	10گرم طعمه در فواصل 2 متری	5 گرم طعمه در فواصل 2 تا 5 متری

کلرات را در محل زندگی ، مسیر یا محل تغذیه جوندگان قرار دهید کلرات پلت را دور از دسترس پرندگان و حیوانات اهلی قرار داده ودر محل مرطوب طعمه گذاری نکنید .

موشها وجوندگان مختلف محلهای آشنا و محفوظ را برای تغذیه ترجیح میدهند آن محلها را طعمه گذاری کنید .

موش بعلت موذی بودن علاقه به تعویض محل تغذیه دارند بهتر است محل طعمه ها گاهی تعویض شود .

سم فاکورات :

این سم ساخت کشور ایتالیا بوده ودارای رتبه بندی درجه یک از سازمان بهداشت جهانی می باشد (جهت مبارزه با موش ) ماده اصلی سم موش کش فاکورات ماده ضد انعقادبرودیفاکوم بوده که بر علیه جوندگان مقاوم به سایر ضد انعقادها کاملا موثر است .در ترکیب حبه های موش کش فاکورات ماده موثر برودیفاکوم 005/0 گرم و ماده جذب کننده در آن تا 100 گرم موجود می باشد.

برودیفاکوم با نام علمی 4- هیدروکسی کومارین بصورت پودر سفید رنگی است که دارای وزن مولکولی 4/523 بوده و فرمول مولکولی آن C31H23Bro3 می باشد . نقطه ذوب آن 228 تا 232 درجه سانتیگراد بوده و حلالیت آن در آب می باشدکه به PH آب بستگی دارد . حلالیت این در بنزین کمتر از 6 میلی گرم در لیتر است .

ویژگی ها :

فاکورات یک طعمه موش کش آماده است که مخلوط متناسبی ازمواد خوراکی و جذب کننده بوده و بنابراین برای تمامی جوندگان نظیر موش های نروژی و موشهای سیاه وخانگی جذاب و مورد پسند می باشد .

ماده موثر موجود در فاکورات ، برودیفاکوم است که متعلق به نسل دوم مواد ضد انعقاد (غیر مستقیم ) بوده و با خوردن یک دز آن توسط جوندگان مرگ ناشی از خونریزی داخلی رخ میدهد . این مرگ بدون درد و زجر بوده واثر آن قطعی میباشد به این صورت که پس از خوردن آن جوندگان دچار ضعف شده و احساس تشنگی و شوک به آنها دست میدهد . بنابرین به دنبال هوای تازه به محیط های خارج از ساختمان رفته و در محل باز می میرند.

مکانسیم اثر :

از نقطه نظر بیو شیمیایی مکانسیم اثر برودیفاکوم براساس مهار سنتز فاکتورهای انعقادی وابسته به ویتامین K می باشد. پایداری برودیفاکوم در هوای گرم تا 50 درجه سانتیگراد بوده و تا 30روز در مقابل نور مستقیم خورشید پایداری خود را حفظ خواهد کرد .

مقدار مصرف :

مقداری از طعمه فاکورات (هر حبه 20تا معادل 40گرم ) را در محل های سرپوشیده و یا مکان هایی که برای تغذیه موش ها مناسب می باشد . نظیر کناره دیوارها ، در امتداد شکستگی دیوارها ، نزدیک گودالها ، زیرپل ها ، لابه لای ترون وشمشادها قرار دهید سپس هر 2تا 3روز حبه های فاکورات را کنترل کنید و چنانچه خورده شده باشد طعمه ها را کامل ویا تجدید کنید در صورت استفاده از طعمه های فاکورات در فضاهای بسته مانند انبارها ،زیرزمین ها و ….آنها را در داخل ظرفهای کوچک و یکبار مصرف قرار داده و محل رفت و آمد موش ها بگذارید.

(جهت دسترسی به مطالب به روز به سمت چپ سایت بخش آخرین مطالب انتهای سایت مراجعه کنید)

سایت بهداشت محیط ایران

www.environmentalhealth.ir

جهت عضویت در کانال بزرگ سایت بهداشت محیط ایران کلیک کنید

نظرات 8 + ارسال نظر

عطاالله امینی

جمعه 28 تیر‌ماه سال 1398 ساعت 06:53 ب.ظ

سلام‌ درخانه چندتاموش بزرگ داریم که ازطریق کفشور حمام وارد خانه شدند هرکاری کردم نتوانستم آنها را از پا دربیاورم .تله گذاشتم ولی آنقدر شیطون بودند که تله کارمیکرد ولی آنها را نمیگرفت ومحتویات تله رامیخوردند چسب موش گذاشتم ولی از روی آن رد نمیشدند یاکاغذ ویا پارچه آغشته به چسب را تا یا جمع میکردند

فرزاد

یکشنبه 8 تیر‌ماه سال 1399 ساعت 07:58 ب.ظ

خونتون رو باید عوض کنی

ترنم

یکشنبه 23 شهریور‌ماه سال 1399 ساعت 02:21 ب.ظ

ی موش بزرگ تو سقف کاذب خونمونه که از طریق داکت حموم وارد شده،هر سمی و که سم فروشا پیشنهاد دادن خریدیم ولی لب به طعمه نمیزنن دیگه نمیدونم چیکار باید بکنیم

نوید سلامت

پنج‌شنبه 6 آذر‌ماه سال 1399 ساعت 10:59 ب.ظ https://eimenmohit.ir/

سلام. شرکت ما در زمینه کنترل حشرات و جوندگان به طور تخصصی فعالیت میکنه. به ما سر بزنید مطمن باشید مشکلتون حل میشه

Amir

یکشنبه 9 آذر‌ماه سال 1399 ساعت 04:07 ق.ظ

سلام تا همین الان ۴ تا گرفتم فقط جای رفتامد بزارید و لبه های چسب موش را با تیغ کاتر ببرید طوری قرار بدید که از هرجاش که خواست بره گیر کنه به چسب با تشکر

سمیرا

دوشنبه 17 آبان‌ماه سال 1400 ساعت 02:14 ق.ظ

Coltiva Technologies Inc

چهارشنبه 19 مرداد‌ماه سال 1401 ساعت 10:31 ب.ظ http://coltivainc.com

This article impresses me with its well-researched material and good writing

محسن رزاقی ((سلام بر حامیان جانداران))

پنج‌شنبه 5 مرداد‌ماه سال 1402 ساعت 04:14 ق.ظ

«سلام بر حامیان جانداران»
سلام و عرض ادب
کمی با حیوانات مهربان تر باشیم
اونها هم مانند حقوقی دارند حق زندگی دارند و این حق حرمتی ست که بسیاری نمی‌دانند آنها نیز مانند ما آفریده های خدا هستند و در این برای اهل تفکر همچو ماه در شب های ظلمانی چراغی نورافشان بهمراه دارد.
و
«سلام بر پیروان راه هدایت»